Trong nhiều năm, câu chuyện AI thay thế con người vẫn chỉ dừng lại ở các báo cáo dự báo. Nhưng giờ đây, bức màn đã hạ xuống. Trong một bản ghi nhớ nội bộ gửi tới 1,5 triệu nhân viên toàn cầu, người đứng đầu đế chế thương mại điện tử lớn nhất thế giới Amazon đã vẽ ra một tương lai không mấy tươi sáng cho nhiều vị trí việc làm hiện tại.
“Chúng ta sẽ cần ít người hơn cho một số công việc hiện tại, và cần thêm người cho những công việc kiểu mới”, CEO Amazon Andy Jassy cho biết. Ông nhấn mạnh, những “bước tiến về hiệu suất” nhờ AI sẽ khiến số lượng nhân viên văn phòng dần thu hẹp trong vài năm tới.
Dù Amazon khẳng định không có kế hoạch sa thải quy mô lớn ngay lập tức như giai đoạn 2022-2023, mà sẽ áp dụng chính sách không tuyển mới cho các vị trí bỏ trống, thông điệp vẫn vô cùng rõ ràng: Cuộc thanh lọc đã bắt đầu.
Cú đánh bồi từ Thung lũng Silicon: “Không tuyển mới vì AI đã quá đủ”
Amazon không hề đơn độc. Lời tuyên bố của Andy Jassy chỉ là tiếng súng phát hiệu cho một xu hướng đang âm thầm càn quét khắp Thung lũng Silicon và lan ra toàn cầu. Các gã khổng lồ công nghệ khác đã đi trước một bước trong việc “tối ưu hóa” lực lượng lao động bằng AI.
CEO của nền tảng thương mại điện tử Shopify thẳng thừng yêu cầu bất kỳ phòng ban nào muốn tuyển thêm người đều phải chứng minh được rằng AI không thể làm công việc đó tốt hơn.
Ứng dụng học ngôn ngữ đình đám Duolingo đang lên kế hoạch thay thế dần các nhà thầu và cộng tác viên bằng công nghệ.
CEO Marc Benioff của Salesforce hé lộ công ty có thể sẽ không tuyển thêm bất kỳ kỹ sư nào trong năm 2025, lý do đơn giản là vì năng suất do AI mang lại đã quá cao.
Thực tế còn phũ phàng hơn. Theo Business Insider, các vị trí có nhiều tác vụ lặp đi lặp lại, những công việc mà AI có thể xử lý dễ dàng, đang biến mất khỏi các trang tuyển dụng với tốc độ chóng mặt.
Marlo Lyons, chuyên gia huấn luyện điều hành cấp cao, cảnh báo thẳng thừng: “Công việc của bạn có đang bị đe dọa không? Câu trả lời là: Có. Nếu bạn không thích nghi với AI, sớm muộn gì bạn cũng sẽ bị thay thế”.
Dù khẳng định sẽ không có làn sóng sa thải lớn như giai đoạn 2022-2023, Amazon tiết lộ rằng các vị trí đang bỏ trống sẽ không được tuyển lại, và cắt giảm nhân sự trong một số bộ phận vẫn là khả năng có thể xảy ra (Ảnh: Getty).
Khối “cổ cồn trắng” – tâm điểm của cuộc thanh lọc
Ngành nghề bạn đang làm có thể quyết định khả năng “sống sót” của bạn trong kỷ nguyên mới. Và lần này, tâm chấn của cuộc biến động lại nhắm thẳng vào lực lượng lao động trí thức, những người từng được cho là an toàn nhất.
Dario Amodei, CEO của Anthropic – một trong những công ty AI hàng đầu, dự báo AI có thể xóa sổ tới một nửa số công việc văn phòng cấp thấp. CEO của Klarna, Sebastian Siemiatkowski, còn đi xa hơn khi cảnh báo tác động sâu rộng của AI lên nhóm “cổ cồn trắng” thậm chí đủ sức để kích hoạt một cuộc suy thoái kinh tế.
Christian Schneider, Giám đốc điều hành start up fileAI tại New York (Mỹ), cho biết ông đã tận mắt chứng kiến làn sóng thay đổi bắt đầu lan rộng. “Chỉ cần nhìn vào các đợt sa thải trong ngành công nghệ, bạn sẽ thấy rõ một cuộc tái cấu trúc đang diễn ra. Tôi hoàn toàn tin rằng làn sóng cắt giảm sẽ còn siết chặt hơn nữa trong thời gian tới”, ông nói.
Thích nghi hay là chết: Tái định nghĩa công việc hay bị đào thải?
Tuy nhiên, không phải mọi dự báo đều u ám. Theo CEO Andy Jassy, AI không chỉ lấy đi việc làm mà còn mở ra những cơ hội nghề nghiệp hoàn toàn mới. “Chúng tôi sẽ cần ít người cho một số công việc hiện tại, nhưng lại cần thêm người cho những vai trò khác”, ông nói.
Christian Schneider, CEO của start up fileAI, cũng đồng tình rằng công việc văn phòng sẽ không biến mất hoàn toàn, mà sẽ chuyển dịch về bản chất. Những tác vụ lặp lại sẽ được giao cho AI, trong khi con người sẽ đảm nhận các nhiệm vụ đòi hỏi tư duy phản biện, đánh giá chất lượng hoặc tương tác với con người nhiều hơn.
“Tôi không bao giờ đánh giá thấp khả năng thích nghi của con người. Chúng ta phát huy tốt nhất khi buộc phải thay đổi”, Schneider nhấn mạnh.
Trái bóng AI không còn nằm trong phòng thí nghiệm. Nó đã lăn vào các tòa nhà văn phòng, chui vào từng chiếc máy tính cá nhân và dần chiếm lĩnh không gian lao động. Trong kỷ nguyên mới, sự ổn định không còn là điều hiển nhiên.
“Bám trụ với tư duy cũ là cách nhanh nhất để bị bỏ lại phía sau. Ai không chịu chuyển mình, sẽ bị thay thế, không phải bởi người khác, mà bởi chính phần mềm bạn từng xem là công cụ hỗ trợ”, một chuyên gia nhân sự nhận định.
Thông điệp của Amazon rõ ràng: Cơn sóng AI không thể tránh, và công ty không có ý định bơi ngược dòng. Điều duy nhất bạn có thể làm lúc này là học cách lướt sóng thật khéo léo, hoặc chuẩn bị tinh thần bị cuốn trôi.
