Cơ quan thuế khẳng định chỉ 3,18% số hộ kinh doanh đóng cửa thuộc diện phải triển khai hóa đơn điện tử kết nối với dữ liệu của cơ quan thuế. Trong ảnh: các sạp hàng đóng cửa tại chợ Tân Bình, TP.HCM – Ảnh: T.T.D.
Trong khi đó, theo tờ trình chính sách của dự luật quản lý thuế (thay thế), vừa được gửi Chính phủ để xin ý kiến, Bộ Tài chính cho biết ngành thuế sẽ định nghĩa lại đối tượng hộ, cá nhân kinh doanh để quản lý theo quy mô, đồng thời thiết lập các tiêu chí định lượng để xác định phương thức quản lý phù hợp, đồng bộ với các luật thuế.
Đóng cửa do lo ngại kiểm tra nguồn gốc hàng hóa?
Thời gian gần đây, trước hiện tượng nhiều hộ kinh doanh tại một số địa phương, nhất là TP.HCM và Hà Nội đột ngột đóng cửa, nghỉ kinh doanh, nhiều ý kiến cho rằng do tiểu thương lo ngại về việc triển khai hóa đơn điện tử (HĐĐT) theo nghị định 70.
Tuy nhiên theo Cục Thuế, ngoài việc hiểu sai hoặc chưa đầy đủ về chính sách thuế và đối tượng áp dụng HĐĐT, việc các tiểu thương đóng cửa là do tâm lý e ngại bị kiểm tra vì buôn bán hàng không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng kém chất lượng.
Bởi theo quy định, chỉ những hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hằng năm từ 1 tỉ đồng trở lên, hoạt động trong các lĩnh vực bán lẻ, nhà hàng, ăn uống, khách sạn, siêu thị, vận tải hành khách, giải trí… mới bắt buộc triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
Theo cơ sở dữ liệu quản lý thuế, cả nước có 37.576 hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc triển khai HĐĐT từ máy tính tiền, chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng số hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh.
Trong khi đó, rất nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ, thậm chí không thuộc diện điều chỉnh cũng chọn cách tạm ngừng kinh doanh do lo ngại hoặc hiểu nhầm rằng tất cả đều phải triển khai công nghệ máy tính tiền, đồng nghĩa với việc phải thay đổi quy trình, tăng chi phí đầu tư và chịu sự giám sát chặt chẽ.
Số liệu của Chi cục Thuế khu vực 2 (TP.HCM) cho biết trong tháng 5-2025, thời điểm các cơ quan chức năng tăng cường chuẩn bị triển khai nghị định 70, trên địa bàn TP.HCM có 3.763 hộ kinh doanh ngừng hoạt động hoặc đóng cửa.
Tuy nhiên, chỉ có 440 hộ trong số này (chiếm 3,18%) thuộc diện có doanh thu trên 1 tỉ đồng và bắt buộc sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền, tương ứng số thuế là 1,4 tỉ đồng. Phần lớn các hộ nghỉ kinh doanh không nằm trong nhóm bắt buộc phải áp dụng HĐĐT.
Cũng theo cơ quan này, đến nay mới có 15.764 hộ kinh doanh triển khai HĐĐT từ máy tính tiền, chiếm 6,7% trong tổng số 232.798 hộ kinh doanh tại địa bàn và chỉ chiếm khoảng 0,4% tổng số hộ kinh doanh cả nước.
“Quy định về HĐĐT chỉ áp dụng cho hộ có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên trong một số lĩnh vực cụ thể. Tuy nhiên tâm lý hoang mang lan rộng do thông tin chưa đầy đủ hoặc sai lệch”, một cán bộ thuế nói.
Sẽ có chế độ thuế đơn giản cho cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ
Một cán bộ thuộc Chi cục Thuế khu vực 2 khẳng định việc triển khai HĐĐT không làm thay đổi chính sách thuế đang áp dụng cho hộ, cá nhân kinh doanh, mà chỉ làm thay đổi căn cứ xác định doanh thu làm cơ sở cho cơ quan thuế xác định mức thuế cho sát với doanh thu thực tế phát sinh của các hộ kinh doanh có mức doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên.
“Quy định này không làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các hộ, cá nhân kinh doanh có ngưỡng doanh thu dưới 1 tỉ đồng/năm”, vị này khẳng định. Trong khi đó, tại tờ trình chính sách của dự luật quản lý thuế (thay thế) vừa được gửi Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết sẽ áp dụng phương pháp quản lý thuế linh hoạt theo rủi ro.
Cụ thể, những hộ kinh doanh có địa điểm ổn định, doanh thu rõ ràng sẽ được áp dụng phương pháp quản lý theo kê khai kết hợp với dữ liệu từ HĐĐT, từ các tài khoản thanh toán qua ngân hàng, từ các nền tảng số, sàn thương mại điện tử.
Đối với hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, lưu động, rủi ro thấp, cơ quan thuế sẽ hỗ trợ tạo lập tờ khai điền sẵn từ ứng dụng hệ thống và gửi cho người nộp thuế để kiểm tra, xác nhận nghĩa vụ thuế phải nộp. Đáng chú ý, Bộ Tài chính cho hay sẽ xây dựng cơ chế quản lý rủi ro thay vì quản lý đồng loạt, hướng đến mục tiêu: hồ sơ minh bạch, nộp thuế đơn giản, kiểm tra ngẫu nhiên.
Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ bổ sung chế độ thuế đơn giản cho cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ. Hướng đến sẽ đơn giản thủ tục hành chính, giảm tần suất kê khai nộp thuế đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu thấp và áp dụng cơ chế kê khai một lần nộp nhiều loại thuế.
Cùng với việc áp dụng cơ chế quản lý thoáng hơn, cơ quan thuế cũng bổ sung các quy định để ràng buộc trách nhiệm với hộ kinh doanh. Cơ quan thuế cũng khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc tương đương doanh nghiệp nhỏ và vừa để đảm bảo công bằng và hưởng các chính sách ưu đãi.
Theo cơ quan thuế, dự kiến từ 1-1-2027, các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 800 triệu đồng/năm trở lên cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế, tức giảm 200 triệu đồng so với mức hiện nay.
Từ 1-1-2028, các hộ, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng đến mức doanh thu từ 800 triệu đồng/năm trở lên cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.
