Robot, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo đang là ngành học được nhiều bạn trẻ theo đuổi – Ảnh: C.T
Chỉ cần ngồi nhà với chiếc máy tính kết nối Internet, nhiều người hiện vẫn có thể làm đôi ba việc cùng lúc và kiếm được bộn tiền nhờ AI.
Thất nghiệp vì AI rồi có việc nhờ AI
Anh Trọng Khải (32 tuổi, ngụ phường Tam Bình, TP.HCM) từng là kỹ sư công nghệ, từng thất nghiệp và chật vật kiếm việc 6 tháng trước, nay vui mừng cho biết đang làm không xuể việc kiểu “thợ đụng”: khách thuê chỉnh ảnh, cắt chỉnh video, tạo video… anh đều làm.
Khách hàng cung cấp nội dung nền, Khải soạn lệnh phù hợp rồi “thả” vào các ứng dụng AI (như Synthesia, Chat GPT, Gemini, Pictory, AI Writer, Runway, OpenAI…).
Tạo một bức hình nhờ AI thì đơn giản, nhưng anh Khải khẳng định tạo được một video (phim ngắn, quảng cáo…) thì “không dễ ăn”, không phải ai cũng làm tốt.
Anh đã đăng ký mua tài khoản (giá từ vài đô la tới 100USD/tài khoản/tùy nền tảng) và phải chọn đúng “con” AI có khả năng, phong cách để tạo ra sản phẩm ưng ý. Điều này đòi hỏi anh phải nghiên cứu, trải nghiệm đủ nhiều, đủ lâu với từng nền tảng.
Khó nhất trong việc tạo một video hoàn toàn bằng AI, theo anh Khải, ngoài nội dung và lời bình, anh còn phải lên kịch bản chi tiết cho đoạn, cụ thể từng phân cảnh.
Nhiều nền tảng AI yêu cầu người dùng phải nhập tiểu tiết như chuyển động góc quay, không gian – thời gian, ánh sáng. Thậm chí nếu chủ thể là con người (hoặc động vật) thì ánh mắt ra sao, tâm trạng…
Bạn Dương (sinh viên một trường ĐH tại phường Tân Hưng, TP.HCM) cho biết đang sống tốt nhờ dùng AI cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp nhỏ, tiệm hoa, hàng ăn… Không chia sẻ chính xác nhưng Dương không ít lần nhấn mạnh thu nhập từ công việc này “tương đối cao”.
Khách thuê người chạy quảng cáo, thiết kế banner và tạo hình…, Dương nhận cả. Vì ngoài nhờ AI, nhiều ứng dụng AI như Zalsters, Adzooma, AdCreative.ai… đang làm rất tốt.
“Tôi mất rất nhiều tiền, thời gian để hiểu ngược lại AI, sau mới tính đến chuyện dùng nó để kiếm tiền. Vì nhập không đúng một dấu phẩy thì câu lệnh đã khác, sản phẩm AI tạo ra sẽ chỉ là đồ bỏ đi”, Dương nói.
Dương tiết lộ đang tính phí dựa trên mức độ khó dễ, dài ngắn… Như tạo hình từ AI khoảng 20.000 đồng/ảnh, những công việc phức tạp hơn giá từ 100.000 đồng đến vài triệu đồng.
Nhiều người đang kiếm tiền nhờ những lợi ích vượt bậc, tính đa nhiệmmà các nền tảng AI đang mang lại – Ảnh: C.T
Đủ kiểu nhu cầu liên quan AI
Anh C. Kh. (kỹ sư công nghệ thông tin tại TP.HCM) cho biết cũng đang kiếm tiền mỗi ngày nhờ AI, qua việc thiết kế và làm tất tần tật mọi thứ cần có cho một website.
Anh Kh. cho hay ngoài thiết kế website, nhiều khách tìm đến anh đặt hàng các video theo dạng đồ họa 4D, phim ca nhạc thiếu nhi đăng YouTube, phim quảng cáo.
Tuy nhiên anh kể cũng không ít lần gặp “khách lạ” yêu cầu cắt ghép ảnh một vài người để dàn dựng… clip sex đồi trụy. Cũng có nhiều khách, là một số đơn vị trong và ngoài nước, còn thuê anh thiết kế website có can thiệp mã code để làm trang web cá độ bóng đá, cờ bạc online. “Khách hàng đông nhưng nhiều yêu cầu phải từ chối”, anh Kh. nói.
Qua trao đổi bằng Facebook, chị Thu Hoa (Hà Nội) cho hay ngoài lương kế toán, chị có thể kiếm thêm được từ 3-7 triệu đồng/tháng nhờ làm báo cáo tài chính thuê với “công lớn” từ AI.
Để có một cáo báo tài chính hoàn chỉnh rất phức tạp, phải có nghiệp vụ. Tuy nhiên, theo chị Hoa, một số nền tảng AI (FPT.AI, Datarails, BlackLine…) đang đơn giản hóa công việc, thậm chí làm tốt hơn nhiều so với lối làm truyền thống. AI giúp tự động hóa quy trình nhập liệu, đối chiếu dữ liệu, giảm thiểu đáng kể sai sót và đặc biệt là tăng tốc độ thực hiện.
Khách có nhu cầu dịch thuật chị Hoa cũng nhận, phần nhiều nền tảng AI đang hỗ trợ (YouTube’s auto-captioning, Subtitle Horse hoặc Amara). Việc công cụ AI cho phép tạo giọng đọc, kể chuyện như người thật cũng đang tạo nhiều cơ hội tăng thu nhập cho chị.
Cẩn trọng rủi ro từ những “góc khuất” của AI
Dù đang rủng rỉnh tiền nhờ AI nhưng anh Công Khải (TP.HCM) nói phải luôn tỉnh táo, đặt cho mình lằn ranh giữa việc được và không được phép để “tránh sa chân vào những góc khuất” mà AI tạo ra.
Anh khẳng định chỉ cần biết sơ các thuật toán AI hay công nghệ thông tin thì việc làm một clip deepfake bằng một số nền tảng AI “lậu” không quá khó. Clip sex thì tràn lan trên mạng là “kho” dữ liệu nguồn. Thêm vài thao tác cung cấp dữ liệu (hình thể, khuôn mặt, giọng nói… của ai đó), một vài thuật toán hay các lệnh, AI lập tức có thể tạo ra một clip khiêu dâm.
Vấn đề nằm ở chỗ clip deepfake nhưng lại rất giống thực, thậm chí giống đến 90%. “Tôi từng được chào làm một clip deepfake chỉ 30 giây với giá 2.000 USD từ một vị khách đặt hàng online, họ sẵn sàng cọc 50% phí. Tạo clip deepfake xong, khách dùng nó để làm gì thì đâu biết, nhưng rõ ràng ngay từ đầu việc này đã sai. Thế nên tốt nhất không sa chân vào, đó là ranh giới nghề nghiệp”, anh Khải tâm sự.
Anh H. Th. (trưởng phòng truyền thông tại một công ty bất động sản tại TP Thủ Đức cũ) cho hay khuyến khích nhân viên dùng AI hỗ trợ vì cần ý tưởng mới, tính sáng tạo cao.
Nhưng trong các buổi họp, anh luôn nhấn mạnh hệ lụy nếu dựa dẫm, ỷ lại vào AI. “Chính chúng ta chịu hoàn toàn trách nhiệm cho sản phẩm mình cung cấp. Và cái gì cũng tìm đến AI sẽ khiến chúng ta ngừng sáng tạo, ù lì”, anh Th. cảnh báo.
Cơ hội mới nhưng khó ỷ lại
Anh C. Kh. cho biết việc thiết kế website khi đã có các ứng dụng AI thì không còn quá khó như trước. Nhưng với một website cần đầy đủ tính năng, từ trang chủ đến trang con đẹp, bắt mắt và nổi bật để bán được hàng thì phức tạp.
Hiện một số nền tảng thiết kết website bằng AI nhưng vẫn cho phép người dùng can thiệp thiết kế theo mã code. Không ít nền tảng thiết kế website còn yêu cầu những câu lệnh mà theo anh Kh. “phải đủ sắc sảo”, bao hàm cả kiến thức về marketing, SEO cơ bản…
Theo anh, cơ bản thì vẫn phải bắt đầu bằng những câu lệnh, nhưng phải đủ hiểu biết để nhập lệnh đúng thì con AI mới tạo ra sản phẩm đúng ý.
Nhiều người vừa vui vừa lo với AI
Bà Nguyễn Thị Việt Thanh, giám đốc điều hành và truyền cảm hứng hạnh phúc Công ty CP Anphabe, cho biết theo khảo sát xu hướng nhân sự và nguồn nhân lực 2024 mà Anphabe vừa công bố cuối tháng 7, phần đông doanh nghiệp Việt đều đồng ý cho rằng đến năm 2030 có 70% kỹ năng công việc hiện tại sẽ bị thay đổi do sự hỗ trợ của AI.
Khảo sát cũng chỉ ra có tới 78% doanh nghiệp trên toàn cầu đã ứng dụng AI vào ít nhất một chức năng kinh doanh trong năm 2024. Tại Việt Nam, chỉ số này đang dừng lại ở 32%.
Trong hơn 4.000 người được hỏi thì có 56% người lao động cho biết đã tiếp xúc và ứng dụng công nghệ và AI trong công việc.
Trong nhóm 56% này thì có 77% người lao động dùng công nghệ và AI trong công việc mỗi tuần (làm báo cáo, dịch thuật, phát triển ý tưởng, học tập). “Hơn nửa số người Anphabe gặp đều có thái độ đón nhận tích cực về AI, nhưng họ cũng lo AI sẽ thay thế nhiều vị trí công việc, lo ngại chất lượng sản phẩm do AI tạo ra”, bà Thanh chia sẻ.
