Chỉ trong nửa đầu năm nay, ngành công nghệ toàn cầu đã cắt giảm đến 72.000 lao động, ngành bán lẻ cũng mất hơn 64.000 việc làm. Riêng tháng 4 đã ghi nhận 7.235 người bị sa thải, tăng 77% so với cùng kỳ năm trước.
Tại Việt Nam, hơn 2.500 nhân sự ngân hàng, công nghệ, ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) bị tinh giản, nhiều khu công nghiệp dệt may, da giày, điện tử… cũng báo cáo cắt giảm quy mô lớn, ghi nhận tại báo cáo quý II/2025 của một đơn vị về tuyển dụng, việc làm.
Những con số này cho thấy, cắt giảm nhân sự (layoff) đang trở thành xu hướng toàn cầu, không còn giới hạn trong các đợt khủng hoảng ngắn hạn mà đã dần đi vào chiến lược dài hơi của nhiều doanh nghiệp.
Nhóm ngành nào cắt giảm mạnh nhân sự nhất?
Thống kê từ báo cáo tài chính quý II/2025 và 6 tháng đầu năm của các doanh nghiệp niêm yết thể hiện tình trạng layoff diễn ra trên diện rộng.
Chi tiết, trong lĩnh vực bán lẻ, Công ty cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động nửa đầu năm đã cắt giảm hơn 1.000 nhân sự. Tổng nhân sự đã giảm của đơn vị này là 1.353 lao động, tương đương 2% quy mô, đưa tổng số nhân viên tại thời điểm 30/6 năm nay còn 61.779 người.
Ngành công nghệ Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng thế giới, khi lần đầu tiên Tập đoàn FPT thực hiện cắt giảm 497 nhân sự, chiếm 1% tổng số nhân viên. Hiện, FPT vẫn là doanh nghiệp công nghệ có quy mô nhân sự lớn tại Việt Nam với 54.149 người. Công ty cổ phần VNG cũng đã giảm 92 nhân sự, tương đương 3% đội ngũ lao động sau 6 tháng.
Ở lĩnh vực tài chính, thống kê cho thấy đến hàng nghìn nhân sự ngân hàng bị cắt giảm trong nửa đầu năm. Trong đó, LPBank là ngân hàng cắt giảm nhân sự mạnh tay nhất trong nửa đầu năm nay (giảm tới 1.986 người). Công ty Chứng khoán SSI cũng giảm 151 người, tương đương 10% tổng nguồn nhân sự và VNDIRECT giảm 88 người, tương đương giảm 8% tổng nhân sự chỉ sau 6 tháng.
Tương tự tại các lĩnh vực khác, đơn cử ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) có Công ty cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) đã giảm 311 người (3%), hay ngành thủy sản có Công ty Thủy sản Việt Úc cắt giảm 292 nhân sự, chiếm 16% tổng số lao động…
Chuyên gia dự báo xu hướng tinh giản sẽ còn tiếp diễn 2-3 năm tới
Bà Điêu Hoàng Tú Uyên – Giám đốc Nghiên cứu và Tư vấn nhân lực của Anphabe – cho biết diễn biến hiện nay trên thị trường khiến rất nhiều lĩnh vực chủ chốt đều đang có sự chuyển đổi và tinh giản tổ chức, nhân sự là một phần tất yếu trong quá trình này.
Theo bà, ngành tài chính là một đại diện của nhóm dịch chuyển về giá trị, khi áp lực tối ưu hiệu suất và cạnh tranh được thúc đẩy bởi công nghệ (tự động hóa và trí tuệ nhân tạo) để dịch chuyển các giá trị từ quy trình thủ công và yếu tố vật lý sang không gian số và trải nghiệm khách hàng.
Với nhóm này thì cắt giảm nhân sự là động thái chiến lược do tái cấu trúc và chuyển đổi công nghệ, là sự chủ động để thay đổi mô hình kinh doanh, tối ưu hóa vận hành và đón đầu tương lai.
Còn một số ngành khác đang gia nhập cuộc đua này có thể kể đến công nghệ, bán lẻ, FMCG và logistics. Theo bà Uyên, đây là các thay đổi mang tính cấu trúc dài hạn nên chắc chắn sẽ tiếp diễn trong 2-3 năm tới, câu chuyện tinh giản nhân sự sẽ không thực sự ồ ạt và diễn ra một lần mà phụ thuộc vào các giai đoạn và mục tiêu chuyển đổi của doanh nghiệp.
Một số doanh nghiệp thậm chí đặt ra các chỉ tiêu giảm dần số lượng nhân sự ở một số chức năng theo thời gian khi hiệu suất tương ứng khi ứng dụng thuần thục về công nghệ tăng lên.
Ngược lại, cũng có một số nhóm ngành và doanh nghiệp mà xu hướng cắt giảm nhân sự là hệ quả của phản ứng phòng thủ với nền kinh tế khó khăn và chu kỳ của thị trường. Với nhóm này diễn biến sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các chính sách vĩ mô của chính phủ và thái độ của người tiêu dùng (ví dụ bất động sản hoặc xây dựng) hoặc biến động của sức khỏe kinh tế toàn cầu (ví dụ là nhóm sản xuất, xuất khẩu), vì thế khó đoán định dài hạn.
Đại diện Anphabe dự báo, khi kinh tế ổn định lại và chính sách vĩ mô được vận hành trơn mượt hơn thì nhu cầu tuyển dụng sẽ trở lại mạnh mẽ, tuy nhiên khả năng sẽ chưa thể diễn ra rõ rệt trong ngắn hạn.
Cung cầu lệch pha, doanh nghiệp nên làm gì?
Kết quả từ nghiên cứu trên gần 3.000 người tham gia (gần 2.000 người lao động và gần 1.000 doanh nghiệp) trong giai đoạn tháng 5-6 của một đơn vị về việc làm, tuyển dụng cho thấy, người lao động bị sa thải ngày càng nhiều, với hơn 72,7% đã chủ động tìm việc trở lại. Tuy nhiên, chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn, cho thấy hành trình tái hòa nhập thị trường đầy thách thức.
Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp vẫn đang thiếu người nghiêm trọng. Có đến 77,4% doanh nghiệp đánh giá tuyển dụng khó khăn hơn cùng kỳ, đặc biệt ở nhóm nhân viên chính thức và cấp trung – những vị trí vốn được xem là “xương sống” vận hành.
Các vị trí doanh nghiệp khó tuyển nhất theo khảo sát Vieclam24h
Báo cáo cũng nhấn mạnh hiện tượng cung có, cầu có, nhưng không gặp nhau. Nghịch lý rõ rệt này phản ánh sự đứt gãy ngày càng sâu trong kết nối giữa người tìm việc và nhà tuyển dụng, không còn là vấn đề số lượng, mà là khoảng cách trong kỳ vọng, kỹ năng và tâm lý.
Người lao động cần duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục (đặc biệt là kỹ năng bền vững và khó bị thay thế), chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định, tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế, và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc…
