Thời gian gần đây, mạng xã hội đang xôn xao về việc ông Thái Khắc Thành (45 tuổi, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) bị tuyên án 6 năm tù vì nhân giống, buôn bán gà lôi trắng.
Ngày 13/8, TAND tỉnh Hưng Yên đã kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị bản án sơ thẩm. Vụ án được đề nghị xem xét lại toàn bộ theo quy định pháp luật.
Theo TAND tỉnh, cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư 27/2025 có hiệu lực từ 1/7, trong đó gà lôi trắng thuộc nhóm IIB, thay vì nhóm IB như căn cứ xét xử trước đó. Việc áp dụng quy định cũ bị cho là không phù hợp với sự thay đổi của pháp luật. Cùng ngày, TAND tỉnh thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm.
Hiện nay, theo quy định tại Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, người dân muốn nuôi gà lôi trắng phải đáp ứng được các điều kiện về chuồng trại theo tiêu chuẩn, được cơ quan chức năng cấp phép và mua giống gà này ở 5 cơ sở hợp pháp đã được cấp mã số.
Theo ghi nhận, hiện nay trên mạng xã hội có hàng loạt hội nhóm trao đổi thông tin, mua bán gà lôi trắng, không ít người công khai mua bán loại gà này. Một người bán ở TP Phổ Yên (Thái Nguyên cũ) cho biết anh bán một cặp gà lôi trắng giá 4 triệu đồng và kèm cam kết cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc.
“Loại này mới khoảng 4-5 tháng tuổi, bắt đầu mọc lông trắng. Nuôi gà lôi trắng không khó, thức ăn tương tự như gà thường. Chỉ cần chăm sóc đúng cách, khoảng một năm sau, gà sẽ ra lông trắng hoàn toàn, bộ lông rất đẹp”, anh nói.
Tương tự, một số người bán cho biết do gà lôi trắng có giá trị và hình thức đẹp nên nhiều người mua về nuôi làm cảnh. Theo một người bán, sau khi nhận gà, người mua cần báo cáo với cơ quan kiểm lâm địa phương.
Anh Lưu Đông, đại diện Hợp tác xã Tấn Đạt (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang cũ) – một trong 5 cơ sở đã được cấp mã số cơ sở nuôi để mua nguồn giống gà lôi trắng hợp pháp – cho biết anh bán gà lôi trắng với 2 loại, một loại giá 3,5 triệu đồng/cặp, còn loại trưởng thành lông đẹp giá 9 triệu đồng/cặp.
Hiện có 5 cơ sở đã được cấp mã số cơ sở nuôi để mua nguồn giống gà lôi trắng hợp pháp (Ảnh: Chụp màn hình).
Anh cũng khẳng định nuôi gà lôi trắng khá đơn giản, thức ăn chủ yếu là cám công nghiệp, thóc, ngô và côn trùng. Anh cho biết, đơn vị được Cơ quan quản lý CITES Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cấp mã số cơ sở nuôi 3 loại chim là gà lôi trắng, công và công Ấn Độ, mục đích nuôi thương mại trong nước.
“Khi mua gà lôi trắng, người mua sẽ được cấp bảng kê lâm sản của cơ quan kiểm lâm, hóa đơn thuế, mã số trại nuôi của hợp tác xã. Sau khi nhận gà lôi trắng, người mua cần gửi thông báo kèm bản sao hồ sơ đến kiểm lâm địa phương để đăng ký với cơ quan kiểm lâm tỉnh, thành phố”, anh nói.
Hiện nay, người dân có thể liên hệ 5 cơ sở đã được cấp mã số cơ sở nuôi để mua nguồn giống gà lôi trắng hợp pháp, gồm: Hợp tác xã Tấn Đạt (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang cũ); cơ sở Đinh Văn Ngãi (huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định cũ); cơ sở Nguyễn Đăng Minh (huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn); cơ sở Hoàng Văn Bởi (huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng); Công ty TNHH ứng dụng và phát triển công nghệ Trang Ninh (huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình cũ).
Theo Thông tư 27, trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày đưa gà lôi trắng về cơ sở nuôi, tổ chức, cá nhân phải gửi thông báo kèm bản sao hồ sơ đến kiểm lâm sở tại hoặc UBND cấp xã (nơi không có kiểm lâm) để quản lý.
Gà lôi trắng hiện thuộc nhóm IIB – nhóm các loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm, nhưng có mức độ đe dọa thấp hơn so với nhóm IB nêu tại Nghị định 84/2021.
Khác với động vật trong nhóm IB (cấm hoàn toàn khai thác thương mại), các loài trong nhóm IIB được phép khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại nhưng phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm việc xin giấy phép từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Chi cục Kiểm lâm hoặc Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Các hành vi như săn bắt, nuôi nhốt, vận chuyển, hoặc buôn bán các loài động vật thuộc nhóm IB và nhóm IIB mà không có giấy phép đều bị coi là trái pháp luật và có thể bị xử lý hình sự.
