Gà lôi trắng – Ảnh: Vinwonder
Trả lời Tuổi Trẻ Online, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết gà lôi trắng (Lophura nycthemera) đã được gây nuôi thành công trong điều kiện nuôi nhốt tại một số cơ sở nuôi.
Tuy nhiên việc gây nuôi thành công chưa phải là lý do để đưa loài này ra khỏi danh mục loài nguy cấp, quý hiếm.
Do quần thể tự nhiên loài này được đánh giá là bị suy giảm do mất sinh cảnh sống và bị săn bắt làm thực phẩm và làm cảnh, quần thể ước tính dưới 10.000 con, và số lượng con trưởng thành của mỗi tiểu quần thể là chưa tới 1.000.
Do đó Sách Đỏ Việt Nam (2024) xếp loài này ở bậc sẽ nguy cấp (VU). Biệc đưa gà lôi trắng vào danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm phù hợp với tiêu chí nhóm IIB (hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại) quy định tại thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24-6-2025 của bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (gọi tắt thông tư 27/2025).
“Người dân có thể được phép nuôi gà lôi trắng nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định tại điều 25 của thông tư 27/2025” – Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết.
Cụ thể, người dân trước khi nuôi gà lôi trắng hay động vật nguy cấp, quý hiếm phải được cấp mã số cơ sở nuôi và đảm bảo các điều kiện như phải đảm bảo có nguồn gốc gà lôi trắng hợp pháp theo quy định.
Trong 3 ngày kể từ ngày đưa gà lôi về cơ sở nuôi, cơ sở trồng, tổ chức, cá nhân phải gửi thông báo và bản sao hồ sơ nguồn gốc mẫu vật đến cơ quan kiểm lâm sở tại hoặc UBND xã (nếu không có cơ quan kiểm lâm sở tại).
5 địa chỉ mua gà lôi hợp pháp tại Việt Nam
– Hợp tác xã Tấn Đạt (xã Vị Xuyên, tỉnh Tuyên Quang)
– Cơ sở Đinh Văn Ngãi (xã Xuân Trường, tỉnh Ninh Bình)
– Cơ sở Nguyễn Đăng Minh (xã Cai Kinh, tỉnh Lạng Sơn)
– Cơ sở Hoàng Văn Bởi (xã Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng)
– Công ty TNHH ứng dụng và phát triển công nghệ Trang Ninh (xã Phú Long, tỉnh Ninh Bình).
Thứ hai, chuồng, trại nuôi được xây dựng phù hợp với đặc tính của loài gà lôi trắng, theo tiêu chuẩn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Trường hợp chưa có tiêu chuẩn về chuồng, trại nuôi, cơ quan cấp mã số chịu trách nhiệm quyết định hoặc tham vấn cơ quan khoa học CITES Việt Nam có chuyên môn phù hợp về chuồng, trại nuôi trước khi quyết định.
Thứ ba, cơ sở nuôi gà lôi trắng thực hiện theo quy định có liên quan của pháp luật về môi trường, thú y.
Thứ tư, cơ sở nuôi không thuộc khu vực không được phép chăn nuôi theo quy định của pháp luật về chăn nuôi. Khi người dân, tổ chức đảm bảo được các điều kiện và được cơ quan chức năng xác nhận, cấp mã số cơ sở nuôi thì có thể mua gà lôi trắng về nuôi.
Trường hợp nuôi các loài động vật thuộc các phụ lục Công ước CITES không có phân bố tự nhiên tại Việt Nam và lần đầu tiên đăng ký nuôi tại Việt Nam phải được cơ quan khoa học CITES Việt Nam xác nhận bằng văn bản về việc nuôi không làm ảnh hưởng đến sự tồn tại của loài nuôi và các loài khác có liên quan trong tự nhiên.
Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Việt Nam và các nước trên thế giới hiện đang triển khai hai hình thức bảo tồn là bảo tồn tại chỗ (in-situ) – bảo tồn ngay trong môi trường sống tự nhiên của loài và bảo tồn chuyển chỗ (ex-situ) – các biện pháp bảo tồn bên ngoài môi trường tự nhiên, thường được triển khai tại các trung tâm cứu hộ, vườn quốc gia, vườn thú, cơ sở bảo tồn.
Việc chuyển loài gà lôi trắng từ Nhóm IB xuống Nhóm IIB cũng là một phần thể hiện hiệu quả của các hoạt động bảo tồn loài này trong thời gian vừa qua.
Hiện tại chưa có thay đổi nào về các chương trình bảo tồn in-situ và ex-situ đang triển khai loài này.
