Trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng sáng 19/6, các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm đến những giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng tối thiểu 8%, làm mới các động lực tăng trưởng cũ và thúc đẩy động lực tăng trưởng mới.
Đại biểu Khàng Thị Mào (đoàn Yên Bái) cho biết Chính phủ đã báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết 192 đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên, tạo nền tảng hướng tới tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030. Đại biểu đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng về những giải pháp để doanh nghiệp Nhà nước đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng này.
Đại biểu Khàng Thị Mào (Ảnh: Quang Phúc).
Bộ trưởng cho biết với vai trò sở hữu đối với 18 doanh nghiệp, Tổng công ty Nhà nước, mới đây Bộ Tài chính đã ban hành các mục tiêu tăng trưởng. Đầu tiên, Bộ đã yêu cầu các doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh để đưa mục tiêu tăng trưởng thấp nhất phải 8% trở lên.
Thứ hai, Bộ Tài chính đẩy mạnh cải cách, sửa đổi mạnh mẽ thể chế gắn với các doanh nghiệp. Đồng thời, các doanh nghiệp phải chủ động thay đổi tư duy quản lý.
Hiện nay, Nhà nước đã tạo điều kiện tốt nhất, chỉ quản lý phần vốn góp, không quản lý doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp phải chủ động tận dụng tối đa nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn để kinh doanh đạt hiệu quả cao nhất, tập trung đầu tư có trọng tâm.
Thứ ba, Nhà nước thông qua người đại diện để theo dõi doanh nghiệp và hỗ trợ kịp thời để vượt qua khó khăn trong quá trình triển khai mục tiêu, kế hoạch đề ra.
Đề cập đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước, đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) nêu ra số liệu báo cáo năm 2023 cho thấy 134 doanh nghiệp Nhà nước lỗ đến 115.270 tỷ đồng. Ông đề nghị Bộ trưởng làm rõ thêm cơ sở, tính khả thi khi giao chỉ tiêu tăng trưởng cho các doanh nghiệp Nhà nước.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết cơ quan này đã yêu cầu các doanh nghiệp khi Nhà nước đã mở ra cơ chế, gần như được chủ động giống doanh nghiệp tư nhân. Vì vậy, việc đặt mục tiêu tăng 8% là để các doanh nghiệp đồng hành với Đảng, Nhà nước, nhân dân.
Các doanh nghiệp mà Bộ Tài chính đang quản lý đều tương đối tốt. Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính đã rà soát và thấy rằng hoàn toàn có khả năng triển khai thành công kế hoạch kinh doanh tăng trưởng 8%. Cùng đó, các doanh nghiệp cũng phải cắt giảm chi phí, quan tâm hơn tới kế hoạch kinh doanh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Phạm Thắng).
“Khi chúng ta đặt ra 8% thì phải xác định đóng góp tổng thể của các doanh nghiệp có thể có doanh nghiệp không đạt nhưng có doanh nghiệp sẽ vượt. Chúng ta cũng có cơ chế đánh giá khách quan, nếu mức độ nào không đạt thì bị nhắc nhở, mức độ nào sẽ miễn trách nhiệm. Các doanh nghiệp cũng rất công khai, minh bạch”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Trong phần chất vấn của mình, đại biểu Quốc hội Dương Tấn Quân (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề cập đến vấn đề cơ chế quản trị của doanh nghiệp Nhà nước.
Cụ thể, Nghị quyết số 12 đã nêu rõ hạn chế của doanh nghiệp Nhà nước là cơ chế quản trị doanh nghiệp Nhà nước chậm đổi mới, kém hiệu quả, chưa phù hợp với các thông lệ, chuẩn mực quốc tế, tính công khai minh bạch còn hạn chế. Đại biểu đặt câu hỏi về những giải pháp đổi mới công tác quản trị doanh nghiệp Nhà nước để phù hợp với thông lệ quốc tế.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đánh giá trong nhiều năm vừa qua doanh nghiệp Nhà nước cũng có nhiều thay đổi, tiến bộ, năng lực quản trị điều hành đã được cải thiện đáng kể.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng đánh giá thẳng thắn là các doanh nghiệp này chưa áp dụng triệt để nguyên tắc quản trị doanh nghiệp theo thông lệ quốc tế. Xuất phát từ nhiều lý do như quy định pháp luật, nhận thức, tư duy của lãnh đạo, từ tư duy truyền thống.
Vừa qua Bộ Tài chính tham mưu để Quốc hội sửa luật, cởi trói toàn bộ vấn đề mà doanh nghiệp Nhà nước đang gặp phải. Khi hoàn thiện, doanh nghiệp Nhà nước có đủ mọi điều kiện để đứng dậy vươn mình để áp dụng quản trị doanh nghiệp quốc tế.
Về hành lang pháp lý, Nhà nước đã tạo điều kiện. Doanh nghiệp cần có thống nhất về nhận thức về quản trị doanh nghiệp Nhà nước là tập hợp các cơ chế, thể chế của doanh nghiệp Nhà nước với chủ sở hữu, cổ đông, nhà đầu tư, người lao động, khách hàng…
Doanh nghiệp Nhà nước phải nâng cao trách nhiệm, tính chuyên nghiệp trong thực hiện chức năng đại diện vốn chủ sở hữu tại doanh nghiệp.
Ngoài ra, doanh nghiệp phải nâng cao tính chủ động của hội đồng quản trị, hội đồng thành viên, chủ tịch,… và cần minh bạch công khai thông tin, mở rộng hợp tác quốc tế và tận dụng những tiến bộ khoa học công nghệ, đổi mới, chuyển đổi số vào quản trị điều hành, gắn với đổi mới công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
