Đại biểu Hoàng Văn Cường – Ảnh: GIA HÂN
Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng vừa qua, tâm lý e ngại của hàng triệu hộ kinh doanh xung quanh việc bãi bỏ thuế khoán từ 1-1-2026 đã được đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nêu và đề nghị cho biết các kế hoạch, giải pháp của Chính phủ để chuẩn bị việc thực thi.
Bỏ thuế khoán, đẩy nhanh hỗ trợ trang bị, thu thuế qua máy tính tiền
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng việc bỏ thuế khoán với các hộ kinh doanh và chuyển sang hình thức thuế mới là vấn đề rất mới, cả về cơ chế thu thuế của Nhà nước và các hộ kinh doanh.
Ông cho hay trong phần trả lời câu hỏi của ông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng có đưa ra giải pháp rất lớn, tổng thể trong ứng xử tới đây với các hộ kinh doanh cũng như việc cải cách hệ thống thuế.
“Về tổng thể rất đầy đủ nhưng các hộ kinh doanh mong chờ xem sẽ làm thế nào, cách quản lý ra sao để việc kê khai thuế, tính thuế với các hộ thực sự đơn giản.
Đồng thời làm sao để người ta cảm thấy việc nộp thuế không phải gánh nặng, khó khăn, cũng như không phải tăng thêm các chi phí, nỗi lo.
Các hộ kinh doanh chắc chắn không sợ mất tiền mà họ cần thu thuế một cách rõ ràng, phù hợp. Làm được như vậy, người dân sẽ thực sự hứng khởi trong việc nộp thuế”, ông Cường nói.
Ông nhấn mạnh việc cải cách về chính sách thuế cần phải hướng đến có phương thức thu thuế hết sức đơn giản, không bắt người nộp thuế phải mất chi phí, nhân lực, sổ sách như hiện nay.
Theo ông Cường, cần có nghiên cứu để có loại thuế chỉ dựa trên cơ sở doanh số bán ra.
Ví dụ hình thức thuế bán hàng của Mỹ. Tức cứ bán ra bao nhiêu tiền, bán một lượng hàng hóa bao nhiêu sẽ chịu thuế từng đó. Như vậy sẽ không phải hạch toán, không phải làm các báo cáo kê khai.
Ông nói thêm với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn sẽ thực hiện kê khai thuế theo đầu ra – đầu vào sẽ có lợi hơn, còn với các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh nhỏ nếu thực hiện hạch toán sẽ không có lợi.
Do vậy, cần có nghiên cứu, tính toán để đảm bảo thuận lợi, minh bạch, chống thất thu thuế.
“Việc thu thuế qua máy tính tiền, tức bán hàng qua máy tính tiền sẽ biết thuế phải nộp bao nhiêu.
Ở các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, không có máy tính tiền thì sao? Việc này Nhà nước phải đảm bảo, trang bị về hệ thống hạ tầng, kết nối và hỗ trợ cho họ có được máy đó.
Khi làm được như vậy, các hộ kinh doanh sẽ không lo gì về việc kê khai thuế, tính thuế phức tạp.
Đương nhiên, mức thuế suất khi đó cũng sẽ rất thấp để khuyến khích họ thấy rằng không việc gì phải trốn thuế, gian lận thuế, từ đó tạo sự minh bạch”, ông Cường nêu thêm.
Nhiều giải pháp quan trọng
Trước đó, trả lời đại biểu Hoàng Văn Cường về bỏ thuế khoán, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết hệ thống thuế của Việt Nam được các cơ quan quốc tế đánh giá cơ bản tiếp cận các thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên, liên quan đến tính minh bạch trong một số loại thuế thu thủ công đang là rào cản rất lớn, dẫn đến không minh bạch trong công tác quản lý thuế.
Vì vậy, nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và nghị quyết 198 của Quốc hội đã nêu yêu cầu bỏ hình thức thuế khoán chậm nhất trong năm 2026.
Bộ trưởng khẳng định cơ chế thuế khoán phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại kinh doanh và không tạo được động lực cho hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh.
Tạo sự bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức.
Bộ trưởng nói trong quá trình triển khai thực hiện chính sách mới sẽ có những tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh.
Do đó Bộ đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công nghệ để hỗ trợ thực hiện đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục, cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.
Trong đó rà soát, hoàn thiện chính sách thuế; đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện.
Đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
Tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như: áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp thu đúng, thu đủ; đồng thời giảm thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.
Cung cấp miễn phí hệ thống khai thuế, nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.
Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu.
Ngoài ra, đẩy mạnh truyền thông, đào tạo và tư vấn, tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế; tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán thuế cho các hộ kinh doanh…
