Anh Ng., một nhà thiết kế trải nghiệm người dùng, có lẽ là một trong những người thấu hiểu cảm giác này hơn ai hết. Trong 6 tháng, anh đã gửi đi hơn 130 đơn ứng tuyển. Kết quả là một sự im lặng gần như tuyệt đối. Vài cuộc gọi ban đầu từ nhà tuyển dụng lóe lên tia hy vọng, để rồi vụt tắt không một lời từ biệt. “Tôi cảm thấy như mình không đủ giỏi để nhận được một câu trả lời,” anh chia sẻ.
Nỗi thất vọng của anh Ng. không phải là cá biệt. Một cuộc khảo sát của Robert Walters Singapore đã vẽ nên một bức tranh đáng báo động: 88% người tìm việc thừa nhận họ thường xuyên bị nhà tuyển dụng “bỏ bom” sau khi ứng tuyển.
Hiện tượng này đã biến quá trình tìm việc từ một cuộc đối thoại chuyên nghiệp thành một trò chơi may rủi, nơi ứng viên là bên yếu thế, luôn phải tự hỏi: “Mình đã làm sai ở đâu?”. Nhưng có lẽ, câu hỏi đúng phải là: “Điều gì đang thực sự xảy ra ở phía bên kia màn hình?”.
Cuộc khủng hoảng thầm lặng của nhà tuyển dụng
Trước khi vội vàng quy kết cho sự vô tâm của các nhà tuyển dụng, hãy thử nhìn vào thực tế phũ phàng mà họ đang đối mặt.
Tiến sĩ Chong Sinhui từ Đại học Công nghệ Nanyang chỉ ra rằng, thủ phạm chính là sự bùng nổ của các hệ thống nộp đơn kỹ thuật số. Các tính năng “nộp đơn nhanh” đã mở ra một “cánh cổng địa ngục” cho cả hai phía. Ứng viên có thể rải hồ sơ đến hàng trăm công ty chỉ bằng vài cú nhấp chuột, và nhà tuyển dụng thì chết chìm trong một biển hồ sơ khổng lồ.
Anh Loh, một nhà tuyển dụng với một năm kinh nghiệm, đã vẽ nên một bức tranh cụ thể. Tại một thời điểm, anh phải phụ trách 10 vị trí tuyển dụng. Để tìm ra 5-10 ứng viên phù hợp cho mỗi vị trí, anh cần nói chuyện với ít nhất 30 người. Nhân lên, đó là hàng trăm cuộc trao đổi. Việc phản hồi cho từng cá nhân bị từ chối, dù chỉ bằng một email mẫu, cũng trở thành một nhiệm vụ “không tưởng” giữa áp lực về thời gian và chỉ tiêu.
Hơn nữa, khi thị trường lao động chững lại và các đợt sa thải diễn ra thường xuyên hơn, số lượng hồ sơ cho mỗi vị trí tăng vọt một cách đột biến. Theo Joan Yip từ công ty tuyển dụng Hays, sự cạnh tranh đang trở nên vô cùng gay gắt.
Nhà tuyển dụng “bỏ bom”:Trong bối cảnh đó, nhà tuyển dụng buộc phải ưu tiên hiệu suất. Việc lọc và chọn hồ sơ tiềm năng được đặt lên hàng đầu, còn việc phản hồi cho những người không phù hợp bị đẩy xuống cuối danh sách, và thường là không bao giờ được thực hiện.
Hiện tượng ứng viên bị “bỏ bom” ngày càng trở nên phổ biến hơn, do số lượng đơn xin việc tăng vọt nhờ các hệ thống nộp hồ sơ kỹ thuật số (Minh họa: Manuel A Francisco).
Tìm việc hay hẹn hò online: Khi quyền lực không cân xứng
Tiến sĩ Paul Lim từ Đại học Quản lý Singapore đã đưa ra một so sánh sắc sảo và chính xác đến đáng sợ: quá trình tìm việc ngày nay chẳng khác gì hẹn hò trực tuyến.
Trong thế giới hẹn hò online, việc “ghosting” (bơ đẹp một ai đó) là chuyện thường ngày. Điều tương tự đang xảy ra trong tuyển dụng, và nó bắt nguồn từ sự chênh lệch quyền lực.
“Nếu là thị trường của nhà tuyển dụng, thì họ là vua”, ông Lim nói. Khi hàng trăm người “quẹt phải” (ứng tuyển) vào một “profile” (vị trí công việc), người chủ “profile” đó có quyền lựa chọn và im lặng với những người còn lại. Phản hồi cho người bị từ chối được xem là một hành động “tử tế nên làm”, chứ không phải “bắt buộc phải làm”.
Trong bài toán kinh doanh lạnh lùng, thời gian là tiền bạc. Dành vài phút cho một ứng viên sẽ không quay lại làm việc được xem là một chi phí không tạo ra lợi nhuận.
Tuy nhiên, cuộc chơi quyền lực này cũng có hai chiều. Hiện tượng “ứng viên ghosting” – không phản hồi lời mời phỏng vấn hoặc biến mất sau khi nhận lời mời làm việc – cũng ngày càng gia tăng, đặc biệt khi thị trường thuộc về người lao động.
Vậy, nên tìm kiếm thứ khác hay kiên nhẫn chờ đợi?
Hiểu được bản chất của cuộc chơi là bước đầu tiên để bạn không còn cảm thấy tổn thương cá nhân. Vậy chiến lược sinh tồn trong kỷ nguyên “ghosting” này là gì?
Câu trả lời của Tiến sĩ Lim rất rõ ràng: “Nếu người ta không liên hệ với bạn, bạn có ngồi chờ ngày đêm để được nhắn tin không?”. Đừng! Hãy chấp nhận sự im lặng như một lời từ chối và tiếp tục “lướt”.
Đừng chờ đợi vô ích: Hãy xem mỗi hồ sơ gửi đi như một thông điệp đã được gửi. Nếu không có phản hồi trong một khoảng thời gian hợp lý (ví dụ 1-2 tuần), hãy coi như đó là một “lượt quẹt trái” từ nhà tuyển dụng và mạnh mẽ đi tiếp.
Tăng giá trị bản thân: Cách tốt nhất để thoát khỏi thế bị động là tạo ra nhiều lựa chọn. Việc bạn có những cuộc phỏng vấn khác trong tay sẽ nâng cao giá trị của bạn một cách đáng kể.
Lịch sự ngay cả khi từ chối: Nếu bạn là ứng viên, việc từ chối một cách lịch sự có thể để lại ấn tượng tốt và giữ cánh cửa mở cho các cơ hội trong tương lai.
“Nếu sau đó nhà tuyển dụng quay lại với bạn, mà bạn đã có một cuộc phỏng vấn khác trong tay, bạn sẽ càng có giá trị hơn trong mắt họ”, Lim chia sẻ.
