Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh, tái cơ cấu nền kinh tế và tận dụng tối đa những cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn, Phó trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương: “Đảng, Nhà nước đã đặt ra mục tiêu rất khát vọng đó là trong năm 2025 phấn đấu đạt tăng trưởng 8% trở lên, còn trong những năm tiếp theo đạt mức tăng trưởng hai con số. Khó khăn và thách thức lớn đối với Việt Nam đó là vừa tăng trưởng nhanh nhưng cũng vừa phải bảo đảm bền vững. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để chúng ta thay đổi cách nghĩ, cách làm để làm sao đạt được mục tiêu khát vọng đó”.
Việc theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số không chỉ là khát vọng chiến lược, mà còn là thước đo phản ánh tầm nhìn, quyết tâm và năng lực điều hành kinh tế vĩ mô của đất nước.
Tuy nhiên, con đường hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số đặt ra nhiều thách thức về thể chế, nguồn lực, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, khoa học-công nghệ và năng lực nội tại của doanh nghiệp.
Đồng thời, bối cảnh toàn cầu đang có nhiều biến động với các yếu tố như căng thẳng địa chính trị, chính sách các nước lớn thay đổi, vấn đề chuyển đổi số, chuyển dịch chuỗi cung ứng và yêu cầu phát triển xanh-bền vững… cũng đòi hỏi Việt Nam phải có các chiến lược phát triển linh hoạt, hiệu quả và đột phá.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế quốc dân chia sẻ, kinh nghiệm về tăng trưởng kinh tế cao và bền vững của các quốc gia Đông Á cho thấy họ đã triển khai một loạt các biện pháp đồng bộ và chiến lược. Xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn, tập trung ưu tiên các ngành công nghiệp then chốt thông qua chính sách hỗ trợ về thuế, tín dụng và môi trường kinh doanh thuận lợi, đồng thời đẩy mạnh công nghiệp hóa hướng vào xuất khẩu, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài để tiếp nhận vốn và công nghệ, đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng giao thông, logistics, năng lượng và viễn thông tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng.
Các quốc gia này cũng linh hoạt chuyển dịch cơ cấu kinh tế để thích ứng với thay đổi, duy trì chính sách kinh tế vĩ mô ổn định, bao gồm kiểm soát lạm phát và quản lý tài khóa chặt chẽ.
Ngoài ra, còn có những chính sách đặc thù để phát huy tối đa lợi thế riêng như: Nhật Bản tập trung phát triển công nghiệp và huy động nguồn lực nội địa, Hàn Quốc ưu tiên các tập đoàn lớn, Singapore mở cửa và tận dụng vị trí địa lý hay Trung Quốc cải thiện môi trường kinh doanh….
Ông Thế Anh cho rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi sâu sắc từ kinh nghiệm phát triển của các nước Đông Á, đặc biệt là Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore trong việc hoạch định và thực thi các chiến lược để đạt được tăng trưởng kinh tế cao. Trong đó, bài học quan trọng đầu tiên là vai trò định hướng mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xác định các ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và tạo ra các chính sách hỗ trợ cụ thể về thuế, tín dụng và môi trường kinh doanh thuận lợi.
Nhà nước cần chủ động dẫn dắt quá trình công nghiệp hóa, tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh, có tiềm năng xuất khẩu với giá trị gia tăng cao. Do đó, một chính sách ưu tiên phát triển và hỗ trợ các ngành xuất khẩu có giá trị gia tăng cao là hướng đi chiến lược để Việt Nam nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm thiểu rủi ro và bảo đảm sự phát triển bền vững trong dài hạn.
Ngoài ra, tăng cường đầu tư công một cách hiệu quả vào các dự án cơ sở hạ tầng trọng điểm, đồng thời cải thiện hệ thống giáo dục và đào tạo để nâng cao kỹ năng cho người lao động, đáp ứng nhu cầu của các ngành kinh tế đang phát triển và thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng cao.
Tuy nhiên, việc tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực với quy mô lớn cũng đặt ra thách thức không nhỏ cho Việt Nam, nếu không có các chính sách đồng bộ để nâng cao hiệu quả chi tiêu công, thực hiện sự dịch chuyển hợp lý giữa các khoản chi và khai thác các nguồn thu mới bền vững thay thế cho các nguồn thu kém bền vững hoặc đang làm giảm động lực sản xuất và tiêu dùng, nền kinh tế Việt Nam rất dễ đối mặt với nguy cơ thâm hụt ngân sách cao, bất ổn vĩ mô và thậm chí rơi vào khủng hoảng.
PHƯỢNG NGỌC
