GS. TS Ngô Thắng Lợi: ‘Buôn bán hàng rong, cắt tóc, xe ôm… cũng cần đưa vào khu vực kinh tế tư nhân’

Ngày 15/8, trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã tổ chức Hội thảo “Các giải pháp đột phá tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển cho khu vực kinh tế tư nhân”. Tại đây, các đại biểu đã có nhiều thảo luận về khu vực kinh tế đã chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024, tập trung vào việc chỉ ra phạm vi, vai trò, và đề xuất những giải pháp khơi thông “điểm nghẽn”.

“Điểm nghẽn” trong nhận thức và tư duy về kinh tế tư nhân

Trong bài tham luận của mình, GS. TS Ngô Thắng Lợi – Đại học Kinh tế Quốc dân nhấn mạnh, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam có tuổi đời bằng một nửa tuổi đời của đất nước. Sự xuất hiện của Nghị quyết 68 tạo ra giai đoạn bước ngoặt mới, khi xác định kinh tế tư nhân là một trong những động lực chính trong phát triển kinh tế quốc gia.

GS. TS Ngô Thắng Lợi chỉ ra, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có đóng góp rất lớn vào tăng trưởng kinh tế quốc gia. Theo thống kê của nhóm nghiên cứu, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động; đóng góp 35% tổng thu ngân sách và đóng góp 43% vào tổng GDP.

“Những số liệu được thống kê trên đây chưa thực sự chính xác. Vì thực tế bấy lâu nay, chúng ta quan niệm chưa đầy đủ về khu vực tư nhân. Nếu như khu vực này được định nghĩa đầy đủ hơn, con số đóng góp sẽ lớn hơn nhiều”, chuyên gia nhấn mạnh.

Do đó, một trong những “điểm nghẽn” mà GS Lợi chỉ ra nằm ở nhận thức và tư duy về kinh tế tư nhân. Theo ông, khu vực này chưa được nhận thức đầy đủ về các bộ phận cấu thành, vì vậy, chúng ta chưa thể đánh giá thực sự sức mạnh của kinh tế tư nhân.

Theo ý kiến của chuyên gia, khu vực kinh tế hộ gia đình chính là một bộ phận của kinh tế tư nhân, không thể xếp vào khu vực kinh tế tập thể. Bởi lẽ, quyền sử dụng đất thuộc về từng hộ, nguồn vốn đầu tư do họ tự bỏ ra, và hoạt động sản xuất – kinh doanh được tiến hành nhằm mục tiêu lợi nhuận cũng như đảm bảo đời sống của chính gia đình. Do đó, khoảng 15–16 triệu hộ kinh doanh nông nghiệp cần được thống kê và đưa đầy đủ vào khu vực tư nhân.

Tiếp đó, GS Lợi chỉ ra, cần tính đến khu vực kinh tế phi chính thức. Đây là những bộ phận như buôn bán hàng rong, cắt tóc, cửa hàng nhỏ lẻ, xe ôm…, cũng cần được đưa vào khu vực kinh tế tư nhân.

Ngoài ra, một nguồn lực lớn khác thường bị bỏ sót là kinh tế tư nhân của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Hiện có khoảng 5,3 triệu người Việt Nam định cư tại nhiều quốc gia, tham gia vào các hoạt động kinh tế đa dạng. Lượng kiều hối gửi về mỗi năm đã đạt khoảng 200 tỷ USD, tương đương tổng vốn FDI.

Tuy nhiên, yếu tố đó chưa được phản ánh đầy đủ trong các thống kê về kinh tế tư nhân. Chuyên gia cho rằng, những người nước ngoài đã, đang đầu tư hoặc đang gửi tiền về Việt Nam phải được ghi nhận như một bộ phận cấu thành, thể hiện sức mạnh thực sự của khu vực kinh tế tư nhân.

Cần phản ánh đầy đủ cấu phần của kinh tế tư nhân

Theo GS. TS Trần Thọ Đạt – Chủ tịch Hội đồng Khoa học & Đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân, khu vực kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò và hiện nay được xác định là một trong những động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và tạo việc làm trong nền kinh tế.

Tại Việt Nam, bên cạnh bộ phận kinh tế tư nhân chính thức bao gồm các doanh nghiệp đăng ký hoạt động theo luật, vẫn tồn tại khu vực kinh tế phi chính thức. Các khu vực này đóng góp khoảng 20-25% GDP, nhưng chưa được đánh giá đúng mức trong hệ thống hoạch định chính sách kinh tế – xã hội quốc gia.

Trong bối cảnh mới của nền kinh tế số, quá trình chính thức hóa, chuyển đổi lao động và chiến lược phát triển bao trùm đòi hỏi cần có cái nhìn toàn diện hơn về khu vực kinh tế phi chính thức, nhận diện đúng vai trò của khu vực này như một bộ phận tất yếu và có khả năng chuyển hóa, tích hợp vào nền kinh tế chính thức nếu có chính sách phù hợp.

Đồng tình với ý kiến của GS. TS Ngô Thắng Lợi về những đóng góp của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan khẳng định, cộng đồng Việt kiểu đã có lịch sử đóng góp lâu đời vào sự phát triển của đất nước.

Một trong những đóng góp dễ nhận thấy là qua kênh kiều hối, qua việc hồ trợ gia đình, và giúp thúc đẩy tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, theo bà Lan, đây chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh đóng góp tổng thể. Nhiều người đã trực tiếp mang vốn về đầu tư hoặc làm cầu nối đưa các đối tác nước ngoài vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, với sự am hiểu về thị trường, luật pháp, văn hóa và các đối tác quốc tế, Việt kiều đóng vai trò là cầu nối giúp các sản phẩm Việt Nam tiếp cận thị trường nước ngoài. Bên cạnh đó, họ cũng có đóng góp rất nhiều về khoa học và công nghệ.

Do đó, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, cần tháo gỡ những “điểm nghẽn” có thể gây cản trở khả năng cống hiến của Việt kiều. Từ đó, Việt Nam có thể khai thác tối đa tiềm năng, thúc đẩy sự phát triển của đất nước.

Theo Nguyệt Lượng – Bích Hường