Thu hút người tài từ chính sách thị thực

Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao vì thế ngày càng cấp thiết. 

Tuy nhiên chất lượng lao động trong nước cải thiện còn chậm, thậm chí trong khu vực FDI, tỉ lệ lao động có bằng cấp/chứng chỉ đã giảm từ 25,5% (2021) xuống còn gần 21,7% (2024).

Sẽ gia tăng sức hút với nhà đầu tư nước ngoài

Gần đây, Chính phủ đã chủ động đưa ra nhiều chính sách để giải quyết thách thức thiếu nhân sự chất lượng cho các ngành. 

Nổi bật là nghị định số 219 về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và nghị định số 221 về việc miễn thị thực có thời hạn cho người nước ngoài thuộc diện đối tượng đặc biệt cần ưu đãi phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.

Đây được coi là những cải cách đáng chú ý nhằm thu hút, giữ chân nhân tài quốc tế và giúp Việt Nam bắt nhịp nhanh hơn với nền kinh tế công nghệ cao. Các chính sách mới này nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng chuyên gia và nhà đầu tư.

Ông Andrew Goledzinowski, cựu Đại sứ Úc tại Việt Nam, chuyên gia tư vấn chiến lược cho các tổ chức, đánh giá các chính sách về thị thực được ban hành gần đây là động thái rất tích cực và đáng hoan nghênh.

Mặc dù Việt Nam sẽ tự đào tạo được các nhà khoa học, kỹ thuật viên, học giả và quản lý có trình độ cao theo thời gian, nhưng việc chuyển đổi sang nền kinh tế công nghệ cao phức tạp hơn không thể chờ đợi.

“Việt Nam là một nền kinh tế mở và đang trong quá trình chuyển đổi, do đó cần liên tục có những chuyên gia nước ngoài có kỹ năng để hỗ trợ quá trình này”, ông Andrew nói với Tuổi Trẻ.

Trong khi đó, ông Kim Nyoun Ho, chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM), đánh giá nghị định 219 là “một bước ngoặt đáng kể trong việc tháo gỡ những khó khăn mà doanh nghiệp đã gặp phải suốt thời gian qua”. Nghị định này đã rút ngắn thời gian cấp giấy phép lao động và mở rộng đối tượng được miễn giấy phép.

Điều này giúp đơn giản hóa đáng kể thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhân sự và hỗ trợ doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ triển khai kế hoạch kinh doanh. “Những thay đổi này sẽ là tín hiệu tích cực, góp phần gia tăng sức hút của môi trường đầu tư Việt Nam đối với cộng đồng doanh nghiệp quốc tế”, ông Kim nhận định.

Nên xem xét cấp thẻ tạm trú dài hạn?

Dù vậy, các chuyên gia cũng chỉ ra những khía cạnh cần được cải thiện để tối đa hóa hiệu quả của các chính sách, bao gồm tính dài hạn của giấy phép cư trú. Theo ông Timen Swijtink (doanh nhân), việc có thẻ tạm trú hai năm chưa bao giờ là vấn đề dù đã sống và kinh doanh ở Việt Nam 18 năm.

Tuy nhiên, với người nước ngoài khác, đây có thể là yếu tố cân nhắc khi quyết định cam kết nguồn vốn dài hạn. Do vậy, ông Hong Sun (chuyên gia), đề xuất Việt Nam nên xem xét phát hành thẻ định cư hoặc tạm trú dài hạn từ 10 – 20 năm cho các nhà đầu tư quy mô lớn, kèm theo các tiêu chí cụ thể để khuyến khích gắn bó lâu dài.

Đồng thời, tính linh hoạt trong áp dụng quy tắc mới cũng được nhắc đến. Theo ông Andrew Goledzinowski, việc áp dụng các quy tắc mới linh hoạt đến mức nào vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể khá hạn chế. Chẳng hạn, loại thẻ miễn thị thực đặc biệt (SVEC) có thể áp dụng cho các cầu thủ bóng đá ưu tú, nhưng chỉ giới hạn trong top 100 cầu thủ hàng đầu thế giới.

“Nếu quy tắc này được áp dụng cho Câu lạc bộ bóng đá Manchester United, chỉ ba cầu thủ sẽ đủ điều kiện và phần còn lại sẽ bị loại. Hy vọng rằng các quy tắc mới sẽ được áp dụng theo cách tối đa hóa lợi ích cho Việt Nam”, ông Andrew chia sẻ.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, cần có hướng dẫn cụ thể để tránh tình trạng mỗi cấp xử lý hiểu và áp dụng khác nhau trong quá trình thực thi. Ông Kim Nyoun Ho cho rằng Việt Nam nên tăng tính linh hoạt trong thủ tục cấp thị thực cho nhân lực thuộc các lĩnh vực chuyên môn đặc thù, bổ sung chính sách ưu đãi dành cho lao động kỹ thuật cao.

“Bên cạnh đó, việc đảm bảo sự nhất quán trong việc áp dụng và giải thích các quy định pháp luật cũng là yếu tố then chốt nhằm tạo sự minh bạch và niềm tin cho doanh nghiệp”, ông Kim Nyoun Ho nói.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề