Đề xuất thành lập trung tâm dữ liệu ESG cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Chiều nay (14/8), tại TPHCM, Hội thảo “Thực thi ESG bằng AI, doanh nghiệp cần làm gì?” được báo Dân trí và Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM đồng tổ chức đã diễn ra. Hội thảo này là một sự kiện thuộc Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 với chủ đề “Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững”.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa “hấp thụ” các chính sách ESG ra sao?

Trong phiên thảo luận, GS.TS Mạc Quốc Anh, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển doanh nghiệp, cho biết theo khảo sát của đơn vị này, chỉ có 27% doanh nghiệp trực thuộc Hiệp hội quan tâm đến ESG, và chỉ 11% doanh nghiệp thực hành ESG thành công. 

Nguyên nhân đầu tiên là do thiếu nguồn thông tin chính thống, khiến các doanh nghiệp chưa hiểu rõ nội hàm và cách triển khai ESG. Nguyên nhân thứ 2 là chưa có đủ nguồn lực để đầu tư cho ESG. Nguyên nhân thứ 3 là việc thực hành ESG làm gia tăng chi phí, trong khi nhiều doanh nghiệp cho rằng điều này chưa tạo ra đòn bẩy cạnh tranh rõ rệt.

Tuy nhiên, khảo sát của đơn vị này cũng cho thấy bốn dấu hiệu tích cực. Thứ nhất, ESG đã bắt đầu được triển khai ở hầu hết loại hình nghề nghiệp. Thứ hai, do yêu cầu từ các chuỗi cung ứng, nếu không đáp ứng được các tiêu chuẩn ESG, doanh nghiệp sẽ bị loại khỏi chuỗi, nên nhiều doanh nghiệp buộc phải tuân thủ. 

Thứ ba, các tổ chức quốc tế đã tài trợ những phần mềm hỗ trợ để doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể thực hành ESG. Thứ tư, thông qua báo Dân trí và các diễn đàn ESG, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã nhận được sự hướng dẫn trực tiếp từ các doanh nghiệp lớn, “cầm tay chỉ việc” trong quá trình triển khai.

“Một ví dụ điển hình là một doanh nghiệp bao bì vừa và nhỏ, sau khi được hướng dẫn tham gia ESG, đã tiết kiệm đáng kể chi phí điện năng, qua đó tạo nhiều thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất kinh doanh”, bà cho hay.

Theo ông Quốc Anh, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong ESG cũng được các chuyên gia đánh giá là hiệu quả, giúp việc đo lường trở nên dễ dàng hơn và giảm chi phí thực hiện, mang lại lợi ích thiết thực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Doanh nghiệp ứng dụng AI trong ESG: Kết quả ra sao?

Chia sẻ về hiệu quả của việc sử dụng AI, bà Phạm Thị Quỳnh Vi, Giám đốc chất lượng, Tập đoàn FPT, cho biết tại đây đã bắt đầu xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu từ 7-8 năm trước, với nguyên tắc đầu tiên là tuân thủ pháp luật và đảm bảo chất lượng dữ liệu đầu vào. Từ tập đoàn tới công ty thành viên, mọi dữ liệu đều được thu thập, mã hóa, sao lưu và bảo vệ theo quy trình chặt chẽ.

Cũng theo bà Vi, yếu tố quyết định để vận hành ESG bằng AI hiệu quả là sự cam kết của lãnh đạo. Khi lãnh đạo hiểu, truyền đạt rõ mong muốn và trực tiếp đồng hành, nhân viên sẽ tin tưởng và thực hiện một cách tự nhiên.

Theo bà Vi, đơn vị này xác định “quản trị xuất sắc” là trụ cột trong báo cáo ESG. “Có dữ liệu đầy đủ và định hướng rõ ràng từ lãnh đạo, việc áp dụng ESG trở nên liền mạch. Tôi hiểu rằng doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể gặp khó khăn hơn, nhưng hiện đã có nhiều nền tảng công nghệ phù hợp để bắt đầu”, bà nói.

Bên cạnh hạ tầng, FPT luôn duy trì trao đổi thường xuyên giữa lãnh đạo và nhân viên để cùng thống nhất mục tiêu, biến ESG và AI thành một phần tự nhiên trong hoạt động kinh doanh. Để quản trị dữ liệu hiệu quả và ứng dụng AI trong quản trị, cần có sự trao đổi thông tin giữa cán bộ nhân viên và lãnh đạo doanh nghiệp, nhằm đảm bảo đồng bộ trong quá trình chuyển đổi số và quản trị doanh nghiệp bằng AI.

Liên quan đến việc đo lường hiệu quả ESG khi ứng dụng AI và tích hợp vào báo cáo, bà Vi cho biết tại FPT, việc đầu tiên cần lưu ý là tỷ lệ đào tạo và độ phủ nhận thức về AI trong toàn bộ đội ngũ.

“Tập đoàn hiện có hơn 80.000 nhân sự, và mục tiêu của chúng tôi là tất cả đều được trang bị kiến thức cơ bản về AI, bao gồm cả hình thức tự đào tạo nội bộ. Đi cùng với đó là số giờ học về AI của từng nhân viên – một chỉ số mang tính cam kết, gắn liền với các mục tiêu môi trường và phát triển bền vững mà FPT đặt ra”, bà nêu.

“Tôi cũng đặc biệt chú trọng tới số lượng các hoạt động kiểm soát chủ động nhờ AI. Điều này cho phép chúng tôi phát hiện sớm rủi ro, thay vì chỉ xử lý khi sự cố đã xảy ra. Một chỉ số khác phản ánh rõ hiệu quả ứng dụng AI là tỷ lệ sản phẩm và dịch vụ được tích hợp AI, cũng như mức doanh thu mà những sản phẩm, dịch vụ này mang lại”, bà Vi chia sẻ tại phiên thảo luận.

Cần có không gian thử nghiệm áp dụng ESG cho doanh nghiệp

GS.TS Mạc Quốc Anh đề xuất thành lập một trung tâm dữ liệu ESG dành cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. 

Theo ông, cần có kho dữ liệu ESG trả phí với mức chi phí thấp, để các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể truy cập và học tập. 

Ngoài ra, cần cung cấp dịch vụ tư vấn, giúp các doanh nghiệp được hỗ trợ nhanh chóng thông qua các trường đào tạo.

“Thứ ba, tôi mong muốn có một không gian thử nghiệm, nơi các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể thực hành, nhằm đảm bảo việc áp dụng ESG được bền vững và lâu dài”, ông Mạc Quốc Anh nhấn mạnh.