Bill Ackman: Khi tỷ phú Phố Wall tweet không ngừng vì Trump (kỳ 1)
Từ một văn phòng nhỏ ở Manhattan năm 1995, một thanh niên ngoài đôi mươi đã ấp ủ giấc mơ trở thành Warren Buffett tiếp theo. Gần ba thập kỷ sau, Bill Ackman không chỉ trở thành tỷ phú Phố Wall mà còn biến mình thành hiện tượng mạng xã hội với hơn 1 triệu người theo dõi trên X. Giờ đây, với hơn 10,000 bài đăng và vai trò chiến binh văn hóa ủng hộ Trump, ông đang viết lại định nghĩa về một nhà đầu tư hiện đại.
Cuộc gặp định mệnh
Tháng 5 năm ngoái, Bill Ackman đã quyết định sẽ ủng hộ ai trong cuộc bầu cử Tổng thống 2024. Khi đó, ông sắp bước sang tuổi 58 và gần như đã đạt được trạng thái “niết bàn” của một nhà quản lý quỹ phòng hộ: Là tỷ phú, đang ở năm thứ 5 của cuộc hôn nhân thứ 2 với tình yêu của đời mình, và điều khiến ông cực kỳ hài lòng là đã thu hút được hơn 1 triệu người theo dõi trên X, với một hồ sơ cá nhân bắt đầu vượt ra ngoài ranh giới của lĩnh vực tài chính. Ông sắp thử xem mình có thể đi xa đến đâu.
Trong một chuyến công tác tới Los Angeles, ông đã gặp Elon Musk bên lề Hội nghị Toàn cầu của viện Milken, một sự kiện kiểu “Davos thu nhỏ” dành cho giới tài chính. Bill Ackman từng hỗ trợ CEO Tesla trong thương vụ mua lại X (trước đây là Twitter), nhưng trước đó 2 người chưa từng dành nhiều thời gian trò chuyện.
Trong phòng chờ, hai người đã trò chuyện khoảng nửa tiếng. Musk – người mà sau này sẽ trở thành “ông trùm” của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) – đã khuyến khích Ackman ủng hộ Donald Trump.
Vài ngày sau, Bill Ackman có cơ hội trực tiếp trò chuyện với ông Trump tại New York, cùng ăn ravioli (một loại mì Ý). Ông vốn là nhà tài trợ lâu năm cho Đảng Dân chủ. Trong cuộc đua tổng thống 2024, ông đã ủng hộ một loạt đối thủ của Donald Trump – từ những ứng viên ít tiếng tăm như Vivek Ramaswamy, cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie, cho đến Dean Phillips, khi đó là hạ nghị sĩ Dân chủ bang Minnesota. Bill Ackman kiên quyết cho rằng đất nước cần có lựa chọn thay thế cho Tổng thống Joe Biden, người mà ông từng nhận xét vào năm 2023 là đang xuống dốc và nên nhường chỗ. Là một tỷ phú, nhiệm kỳ thứ 2 của Trump cũng mang lại nhiều lợi ích: Hứa hẹn giảm bớt các quy định và tạo môi trường thân thiện với doanh nghiệp.
Từ nhà đầu tư chủ động đến chiến binh văn hóa
Bill Ackman nổi tiếng là nhà đầu tư chủ động (activist investor), kiểu người nhắm vào một công ty, chỉ ra sự yếu kém trong lãnh đạo hoặc kết quả kinh doanh, gây áp lực để thay đổi mạnh mẽ và, nếu thành công, giá cổ phiếu tăng và bản thân thu về khoản lợi nhuận lớn. Ông từng dẫn dắt các cuộc cải tổ tại những công ty như Canadian Pacific Railway và Chipotle Mexican Grill Inc. Tuy nhiên, những năm gần đây, sau khi chịu một số khoản thua lỗ nặng nề, ông đã từ bỏ phương pháp đầu tư đối đầu đó và tìm thấy nơi yêu thích mới bên ngoài phòng họp hội đồng quản trị.
Ackman phát biểu tại Hội nghị Đầu tư Sohn ở New York năm 2017. Ảnh: Brendan McDermid/Reuters
Cuộc chiến thành công của Bill Ackman chống lại các lãnh đạo trường Ivy League về chính sách đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) đã dẫn đến việc Chủ tịch Đại học Harvard Claudine Gay từ chức (và trở thành màn dạo đầu cho cuộc chiến toàn diện của trường với chính phủ Mỹ dưới thời Trump). Ngay sau đó, ông tuyên bố thành lập một “think & do tank” – tổ chức vừa nghiên cứu vừa hành động – nhằm giải quyết các vấn đề ông nhìn thấy trên thế giới, bao gồm chủ nghĩa bài Do Thái và tư duy “thức tỉnh” trong giới học thuật.
Ông tận dụng triệt để giới hạn ký tự mở rộng của X kể từ khi ông Musk tiếp quản nền tảng mạng xã hội này, nơi ông đã đăng hơn 10,000 bài, để bàn luận không chỉ về đầu tư và kinh tế mà còn về các vấn đề như nhập cư và cái gọi là “bán khống tâm lý”- đề cập đến những công ty ông đặt cược sẽ thất bại mà không bỏ tiền thật. “Tôi đã ngừng làm nhà hoạt động trong thế giới doanh nghiệp, nhưng tôi vẫn là nhà hoạt động ở phần còn lại của thế giới”, ông Ackman nói với Bloomberg Businessweek hồi tháng 5.
Cuộc hôn nhân tỷ USD với Neri Oxman
Sang đầu năm 2024, Ackman đã không còn chỉ đơn thuần là một nhà tài chính nữa. Hình ảnh “sát cánh cùng MAGA” của ông nhanh chóng lan truyền rộng rãi trong công chúng, biến ông thành một nhân vật có sức ảnh hưởng chính trị đáng kể.
Khi xuất hiện trên trang bìa tạp chí New York, Ackman đã chia sẻ một câu chuyện thú vị về sự nổi tiếng mới của mình. Tại một đám cưới, các khách mời đã xếp hàng để xin chụp ảnh selfie cùng ông và bày tỏ lòng biết ơn vì những phát ngôn công khai của ông.
Cuộc sống cá nhân của Ackman cũng trải qua nhiều thay đổi lớn trong những năm gần đây. Sau hơn hai thập kỷ hôn nhân, ông đã ly hôn và bước vào cuộc hôn nhân mới với Oxman – người sở hữu công ty thiết kế kiến trúc với những dự án độc đáo.
Ackman và Oxman tại buổi tiệc trao giải Double Helix Medals của CSHL năm 2024 ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ. Ảnh: Patrick McMullan/PMC
Oxman nổi tiếng với các sáng tạo đột phá như giày phân hủy sinh học, gian nhà nuôi tằm, và đặc biệt là bản thiết kế lý tưởng hóa thành phố New York. Thiết kế này sau đó được đạo diễn Francis Ford Coppola sử dụng cho bộ phim khoa học viễn tưởng Megalopolis – tác phẩm không đạt được thành công như kỳ vọng.
Tại một bữa tiệc tối năm ngoái, Ackman đã tiết lộ về khoản đầu tư 100 triệu USD vào công ty của Oxman. Ông nhấn mạnh rằng quyết định này không phải do thiên vị cá nhân. “Nếu thế thì tôi chỉ cho cô ấy 10 triệu USD thôi”, ông nói với các khách mời, theo lời kể của những người có mặt tại sự kiện nhưng không muốn tiết lộ danh tính.
Chiến tranh với truyền thông và Harvard
Bạn bè nhận thấy Ackman rất thích thú với sự chú ý này. Ông giới thiệu tài liệu về sự sa sút của học thuật Mỹ cho khách tới căn hộ, vừa thưởng thức bò wagyu do đầu bếp riêng chế biến. Ông tổ chức tiệc ở Bridgehampton như một phần của chuỗi hội thảo riêng tư của Viện Milken tại Hamptons tháng 8. Ở Cambridge, Massachusetts, ít nhất một số giảng viên Harvard khó chịu khi cựu sinh viên giàu có này dùng chiến thuật “ép” kiểu Phố Wall để gây áp lực lên lãnh đạo trường. Ackman lại xem mình như “người sửa chữa”, giống cách ông từng cải tổ công ty bằng cách thay lãnh đạo yếu kém và tái phân bổ chi tiêu, giờ ông muốn sửa các hệ thống Mỹ đang hỏng.
Trong khi đó, Ackman ngày càng ngờ vực các hãng truyền thông (dù ông vẫn thường xuyên xuất hiện trên đó) khi ông chuyển sang vai trò chiến binh văn hóa. Sau chiến dịch chống DEI ở Harvard, trong đó ông tăng cường cáo buộc đạo văn với Chủ tịch trường, Business Insider đã xem xét luận án tiến sĩ của vợ Ackman, Neri Oxman tại Viện Công nghệ Massachusetts và phát hiện các đoạn không trích dẫn nguồn. Oxman sau đó đã xin lỗi trên X, giải thích rằng cô đã ghi công tác giả ở chỗ khác nhưng thiếu dấu ngoặc kép ở bốn đoạn văn. “Tôi không đặt ngôn ngữ đó vào dấu ngoặc kép, điều lẽ ra nên làm để ghi nhận công lao”, cô viết, bày tỏ hối tiếc về sai sót. Phẫn nộ, Ackman dọa kiện công ty mẹ của Business Insider, Axel Springer SE, và nhắc tên một nhà đầu tư của họ là KKR & Co. (Nhưng ông đã không nộp đơn kiện.)
Cho rằng giới truyền thông đang có quá nhiều quyền lực, ông tuyên bố sẽ thành lập viện nghiên cứu để cải tổ truyền thông và giáo dục đại học, tuyển một lãnh đạo từ Viện Manhattan về điều hành. “Tôi thật sự choáng váng khi thấy cách truyền thông chính thống đưa tin”, Ackman nói với người dẫn podcast Lex Fridman năm ngoái. “Trên X, tôi theo dõi nhiều luồng ý kiến, hoặc đăng bài để nghe phản hồi từ bên kia”.
Trở thành “máy phát lời khen Trump”
Tính đến khi ông chuyển 419,600 USD cho Ủy ban vận động Trump 47 vào tháng 9, Ackman gần như biến trang X của mình thành “máy phát lời khen Trump”.
Ông đăng “33 lý do để bầu cho Trump”, sau đó xuất hiện trên podcast bảo thủ Triggernometry, chia sẻ quan điểm về các câu hỏi như “Nước Mỹ có đang khỏe mạnh không?” (không), “Chính sách DEI có đang hủy hoại nước Mỹ không?” (có), “Chúng ta có văn hóa hèn nhát không?” (cũng có) và “Trump có thực sự gây chia rẽ không?” (không).
Ông phấn khích với những lần ông Musk chia sẻ lại bài viết và còn bình luận về thuyết âm mưu người nhập cư ăn thú cưng ở Ohio, dù điều này không được lòng một số người thân cận. Whitney Tilson, bạn cũ và cựu chuyên gia tài chính, đã chỉ trích Ackman về các bài đăng này, theo tin nhắn do Businessweek xem được. “Bill (dĩ nhiên) từ chối thừa nhận sai lầm của Trump (và của mình) khi lan truyền một câu chuyện bịa đặt, phân biệt chủng tộc, bài ngoại”, Tilson người đang tranh cử thị trưởng New York với tư cách Dân chủ đã viết và từ chối bình luận thêm.
Trong 12 tháng trước ngày ông Trump nhậm chức, Bill Ackman đã có thêm hàng trăm ngàn người theo dõi trên X. Chỉ vài ngày sau khi ông Trump lên nắm quyền, ông đã ca ngợi vị Tổng thống mới, người đã dừng tiếp nhận người tị nạn, tạm hoãn lệnh cấm TikTok, bắt đầu rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris và tung ra đồng memecoin mang tên ông. “Ngoài Đấng tối cao, ai đã làm được nhiều hơn @POTUS Trump chỉ trong bảy ngày?”, Bill Ackman viết trên X. (Sau đó ông đính chính: “Ai không hiểu (và có vẻ là nhiều người), thì đây là nói đùa”.)
Rồi đến “Ngày Giải phóng”. Khi các mức thuế suất cao ngất ngưởng của ông Trump gây ra đợt bán tháo 6,000 tỷ USD trên thị trường toàn cầu, ông Ackman lại bắt đầu tweet. Nhưng lần này, giọng điệu đã khác. Ông so sánh các mức thuế trả đũa như “chiến tranh hạt nhân kinh tế” và kêu gọi chính quyền cân nhắc hoãn 90 ngày để tránh thảm họa. Khi Trump công bố đúng thời hạn đó vài ngày sau dù không có nhiều bằng chứng cho thấy các mức thuế mang lại chiến thắng thương mại cho Mỹ, ông Ackman lại quay về chế độ ca ngợi. “@realDonaldTrump đã thực hiện điều này một cách xuất sắc. Đúng chuẩn Nghệ thuật Đàm phán”. (Ông cũng rút lại bài đăng cáo buộc Howard Lutnick – ông trùm Phố Wall kiêm Bộ trưởng Thương mại – sẽ hưởng lợi nếu “nền kinh tế sụp đổ”.)
Khi đó, các meme châm biếm Ackman đã lan truyền khắp mạng xã hội, biến ông thành đối tượng bị chế giễu công khai. Nổi bật trong đó có hình ông mặc đồ latex với dây xích. Một meme khác biến ông thành công nhân nhà máy của Nike, một trong các công ty quỹ ông nắm giữ, với dòng chữ “sau khi vị cứu tinh Trump khiến ông phá sản”.
Đón đọc kỳ 2: Bill Ackman và giấc mơ trở thành Warren Buffett tiếp theo
– 19:00 17/06/2025
