Dải hợp kim NdFeB dùng cho nam châm được sản xuất tại nhà máy của Công ty Australian Strategic Materials ở Hàn Quốc ngày 10-6 – Ảnh: BLOOMBERG
Ngày 12-6, Trung Quốc lên tiếng xác nhận về thỏa thuận thương mại Mỹ – Trung do Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó công bố, nhấn mạnh rằng cả hai bên cần tuân thủ thỏa thuận này và Trung Quốc luôn giữ lời hứa.
Theo đó, Mỹ sẽ giảm thuế đối ứng cho Bắc Kinh, trong khi Bắc Kinh nới lỏng xuất khẩu đất hiếm.
Đất hiếm và thuế quan
Thỏa thuận được ông Trump công bố sau 2 ngày đàm phán giữa Washington và Bắc Kinh tại London (Anh).
Trước đó Mỹ và Trung Quốc cũng đã có một vòng đàm phán ở Geneva, nhưng thỏa thuận đạt được tại đây bị cả hai bên đình trệ việc thực thi vì Trung Quốc tiếp tục hạn chế xuất khẩu khoáng sản, khiến chính quyền ông Trump phải đáp trả bằng hàng loạt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu bổ sung.
Viết trên Social Post, ông Trump tuyên bố sau đàm phán tại London, Mỹ và Trung Quốc đồng thuận mức thuế quan 55% với hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ, và 10% đối với hàng hóa Mỹ nhập khẩu vào quốc gia châu Á này.
Bên cạnh đó, Bắc Kinh cũng sẽ cung cấp nam châm và khoáng sản đất hiếm cho Washington.
“Trung Quốc luôn giữ lời hứa và thực thi các kết luận. Cả hai bên nên tuân thủ khi đã đạt được sự đồng thuận”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm phát biểu ngày 12-6.
Theo một quan chức Nhà Trắng, mức thuế 55% Mỹ đánh lên Trung Quốc sau đàm phán London bao gồm mức thuế đối ứng 10% mà ông Trump áp lên hàng hóa từ hầu hết các quốc gia đối tác thương mại của Mỹ, thêm mức 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc liên quan đến cáo buộc fentanyl, và mức thuế 25% đang có đối với hàng Trung Quốc được áp dụng trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump.
Đất hiếm là vũ khí của Trung Quốc
Theo phân tích từ báo The Economist, mục tiêu của cuộc đàm phán tại London rất hẹp, khi Washington nỗ lực khôi phục lại thỏa thuận họ đã đạt được ở Geneva. Mỹ muốn Trung Quốc xuất khẩu nhiều đất hiếm và nam châm hơn.
“Ngày giải phóng” 2-4, ông Trump công bố mức thuế đối ứng hàng chục % Mỹ áp lên nhiều đối tác thương mại, trong đó có Trung Quốc và tuyên bố các nước sẽ phải đạt được thỏa thuận thương mại với Washington để mức thuế đối ứng được giảm xuống.
Tuy nhiên, Bắc Kinh đã chọn phương án áp thuế trả đũa hàng hóa Mỹ lên đến 125%.
Đàm phán Geneva tháng 5 rồi là thời điểm cả hai bên cùng quyết định xuống thang thuế quan, khi Mỹ tạm giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc từ mức 145% xuống còn 30%, trong khi Trung Quốc sẽ hạ mức thuế đối với hàng Mỹ từ 125% xuống 10%.
The Economist nhận định điều này chứng minh niềm tin về sức mạnh kinh tế và sự “can đảm” khi đối mặt với ông Trump của giới chức Trung Quốc.
Sau đàm phán tại London, Mỹ đồng ý giảm thuế xuống còn 55% với Trung Quốc, con số thấp hơn rất nhiều so với thời điểm thuế quan leo thang đỉnh điểm 145%, đổi lấy việc Trung Quốc nới lỏng xuất khẩu đất hiếm.
Các diễn biến trong thương chiến Mỹ – Trung kể từ khi ông Trump nhậm chức nhiệm kỳ 2 cũng đã phần nào chứng minh mức độ quan trọng của “con bài” đất hiếm mà Trung Quốc có trong tay.
Theo đó, hồi tháng 4, Bắc Kinh đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với 7 loại đất hiếm, chẳng hạn terbi và dysprosi, liên quan đến hoạt động của nam châm trong xe điện và tua bin gió.
Hạn chế của Bắc Kinh ngay lập tức dấy lên báo động với các ngành công nghiệp liên quan ở Mỹ. Đến tháng 5, Ford đã cho đóng cửa một nhà máy sản xuất xe SUV ở Chicago.
Hiệp hội các nhà sản xuất động cơ và thiết bị cũng cảnh báo về một sự gián đoạn rộng hơn. Họ đã ký một lá thư nêu rõ rằng việc thiếu quyền tiếp cận khoáng sản này sẽ cản trở việc sản xuất nhiều phụ tùng ô tô.
Như vậy, theo The Economist, hai tháng qua giống như một “cuộc thử nghiệm vũ khí”, cho thấy sức mạnh của các công cụ cưỡng chế kinh tế mà Trung Quốc nắm trong tay.
