Ngày 8/8 đã đi vào lịch sử thị trường kim loại quý. Trong một phiên giao dịch đầy biến động, giá vàng đã phá vỡ mọi kỷ lục, có thời điểm chạm mốc 3.534 USD/ounce. Dù sau đó giá có điều chỉnh nhẹ, mức tăng này đã đưa tổng mức tăng của vàng từ đầu năm lên 32% – một con số đáng kinh ngạc, bỏ xa mức tăng 8% của chỉ số chứng khoán S&P 500.
Cơn sốt giá vàng lần này không đến từ những nguyên nhân thông thường. Nó là kết quả của một sự kết hợp phức tạp giữa một cú sốc chính sách, những căng thẳng địa chính trị leo thang và những vết nứt ngày càng rõ nét trong nền kinh tế toàn cầu.
Các nhà phân tích tại phố Wall đã mổ xẻ và chỉ ra 3 động lực chính đằng sau đợt tăng giá lịch sử này.
Bất ngờ từ chính sách thương mại: Mồi lửa cho đợt tăng giá
Nguyên nhân trực tiếp và bất ngờ nhất châm ngòi cho đợt tăng giá chính là sự không chắc chắn xung quanh chính sách thuế quan áp dụng với vàng thỏi. Theo một tài liệu từ Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) ngày 31/7, các thỏi vàng nặng 1kg và 100 ounce, vốn là những loại được giao dịch phổ biến, đã bị phân loại vào một mã hải quan có thể chịu thuế.
Thông tin này đã gây ra một cú sốc thực sự. Trước đây, thị trường luôn tin rằng vàng, với vai trò là một tài sản có tính tiền tệ, sẽ được miễn trừ khỏi các hàng rào thuế quan. Nếu quy định mới được áp dụng, các thỏi vàng nhập khẩu từ Thụy Sĩ – một trong những trung tâm tinh luyện và sản xuất vàng lớn nhất thế giới – có thể phải đối mặt với một mức thuế rất cao.
Sự bất định này đã ngay lập tức gây ra một “đợt tăng giá hoảng loạn”, như lời của Susannah Streeter, Trưởng bộ phận Tiền tệ và Thị trường tại Hargreaves Lansdown. Bà nhận định: “Đợt tăng giá này cho thấy ngay cả những tài sản trú ẩn an toàn cũng không miễn nhiễm trước sự biến động trong thời kỳ hỗn loạn do các chính sách thương mại gây ra”.
Hệ quả trên thị trường vàng đang hiện rõ khi khoảng cách giữa giá vàng tương lai tại Mỹ và giá vàng giao ngay ở London đã nới rộng lên tới 91 USD/ounce. Sự bất định về chính sách khiến ít nhất một nhà máy tinh luyện lớn của Thụy Sĩ cùng một số đơn vị khác phải tạm dừng xuất vàng thỏi sang Mỹ, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chênh lệch giá ngày càng lớn cũng đặt ra nguy cơ làm lung lay vị thế trung tâm giao dịch vàng tương lai của New York, khi chi phí tại đây bị đẩy lên cao hơn hẳn so với các thị trường khác.
Mặc dù sau đó các cơ quan chức năng đã tuyên bố sẽ sớm có động thái làm rõ chính sách, nhưng đám mây bất định vẫn bao trùm thị trường, và sự xáo trộn đã xảy ra.
Washington có thể áp thuế nhập khẩu theo từng quốc gia với các loại thỏi vàng phổ biến nhất ở Mỹ, điều này sẽ là cú sốc lớn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu (Ảnh: Getty).
Bất ổn toàn cầu: Động lực “ngầm” cho tài sản trú ẩn
Bên cạnh cú sốc về chính sách, những căng thẳng địa chính trị âm ỉ trên khắp thế giới cũng là một yếu tố quan trọng củng cố cho đà tăng của vàng. Samer Hasn, chuyên gia phân tích thị trường cấp cao tại XS.com, cho rằng môi trường bất ổn gia tăng đang tiếp thêm năng lượng cho kim loại quý.
Khi các cuộc đàm phán thương mại giữa các nền kinh tế lớn gặp trở ngại và căng thẳng leo thang ở các điểm nóng, các nhà đầu tư có xu hướng tìm đến những tài sản an toàn để bảo vệ giá trị tài sản của mình. Hasn viết: “Khi căng thẳng địa chính trị leo thang, nhu cầu đối với tài sản trú ẩn an toàn, đặc biệt là vàng, sẽ được củng cố”.
Trong một thế giới đầy rủi ro, vàng một lần nữa chứng tỏ vai trò là “pháo đài” trú ẩn tối thượng, một hầm trú ẩn đáng tin cậy khi các kênh đầu tư khác biến động.
Lo ngại kinh tế: Những vết nứt ngày càng lớn
Động lực thứ ba, mang tính nền tảng hơn, đến từ chính những lo ngại về sức khỏe của các nền kinh tế hàng đầu. Mặc dù một số chỉ số vĩ mô vẫn ghi nhận tăng trưởng, những dấu hiệu suy yếu đang xuất hiện ngày một rõ nét hơn, đặc biệt là trên thị trường lao động.
Số liệu việc làm mới được công bố gần đây thấp hơn dự báo. Đáng lo ngại hơn, số liệu của các tháng trước đó cũng bị điều chỉnh giảm mạnh, cho thấy thị trường tuyển dụng thực tế yếu hơn nhiều so với những đánh giá lạc quan ban đầu.
Cùng với đó, một số chỉ số lạm phát lại có dấu hiệu nhích lên. Sự kết hợp giữa tăng trưởng chậm lại và lạm phát gia tăng đã làm dấy lên nỗi lo về kịch bản stagflation (lạm phát đình trệ). Đây là một kịch bản kinh tế vĩ mô cực kỳ khó xử lý, bởi giá cả cao sẽ ngăn cản ngân hàng trung ương nới lỏng chính sách tiền tệ để kích thích tăng trưởng.
Samer Hasn nhận định: “Ngay cả những kênh bảo thủ cũng bắt đầu lo ngại về hậu quả dài hạn và sự lạc quan giả tạo từ một số số liệu kinh tế. Nỗi lo này sẽ tiếp tục hỗ trợ vàng như một tài sản trú ẩn dài hạn và duy trì xu hướng tăng rộng hơn”.
Triển vọng nào cho vàng?
Với bối cảnh hiện tại, các dự báo của Phố Wall nhìn chung đều rất lạc quan về vàng.
Goldman Sachs vào tháng 4 đã nâng dự báo giá vàng cuối năm lên 3.700 USD/ounce.
Ed Yardeni, Chủ tịch của Yardeni Research, thậm chí còn tin rằng giá vàng có thể chạm mốc 4.000 USD/ounce vào cuối năm 2025, tương đương mức tăng 14% so với hiện tại.
Cơn sốt vàng vừa qua là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng trong một thế giới đầy biến động, giá trị của sự an toàn và ổn định sẽ luôn được đặt lên hàng đầu. Cú sốc chính sách có thể chỉ là một sự kiện nhất thời, nhưng những động lực sâu xa từ địa chính trị và kinh tế vĩ mô vẫn sẽ là bệ đỡ vững chắc cho giá vàng trong tương lai không xa.
