Ông Lê Thanh Hải – giám đốc Trung tâm tư vấn ứng dụng kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – nói về việc chuyển đổi xe điện – Ảnh: CHÂU TUẤN
Đây là một trong những cách được đề xuất trong đề án chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện, được ông Lê Thanh Hải – giám đốc Trung tâm tư vấn ứng dụng kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – chia sẻ tại buổi họp báo về tình hình kinh tế – xã hội TP.HCM chiều 24-7.
Theo ông Hải, hiện nay Việt Nam đã có nhà máy sản xuất pin xe điện đặt tại Hà Tĩnh, quy mô đầu tư hàng ngàn tỉ đồng. Nhà máy này cũng đã ký kết hợp tác với Li-Cycle là doanh nghiệp hàng đầu thế giới về tái chế pin xe điện.
Nội dung hợp tác bao gồm cung ứng, tái chế pin và nghiên cứu đầu tư hệ thống tái chế tại Việt Nam, trong bối cảnh lượng pin hết vòng đời sử dụng ngày càng tăng. Trường hợp chưa thể đầu tư ngay trong nước, Li-Cycle sẽ sử dụng công nghệ hiện có tại Đông Nam Á hoặc các quốc gia khác để xử lý pin sản xuất tại Việt Nam.
Ông Hải cho biết thêm, trong pin xe điện chứa nhiều kim loại quý như niken, coban, mangan… nên việc thu hồi, tái chế những nguyên liệu này là vô cùng cần thiết. Công nghệ tái chế pin hiện đã phát triển ở mức cao, khả năng thu hồi lên đến 90 – 95% vật liệu (kim loại quý) trong pin xe điện.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp hiện cũng đang quan tâm và đầu tư các giải pháp kéo dài tuổi thọ pin. Một số hướng đi sáng tạo đang được chú trọng, như tận dụng pin sau khi giảm hiệu suất trong xe điện để làm hệ thống dự trữ điện cho nhà máy, năng lượng mặt trời hoặc tái chế thành tấm pin năng lượng mặt trời.
Cũng trong đề án chuyển đổi 400.000 xe máy sang xe điện, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất TP.HCM khuyến khích và đặt mục tiêu xây dựng trung tâm tái chế pin với công suất khoảng 3.000 tấn/năm, có khả năng thu hồi đến 95% kim loại quý. Nếu đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật, TP.HCM sẽ xem xét cơ chế hỗ trợ như cho vay ưu đãi hoặc dùng quỹ bảo vệ môi trường để tài trợ.
Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, các đơn vị sản xuất pin phải đóng phí tái chế. Tuy nhiên, nếu có nhà máy tái chế đạt chuẩn, doanh nghiệp có thể được nợ lại khoản phí này và đồng thời phải chịu trách nhiệm thu gom, xử lý pin sau dùng.
Với các đơn vị không trực tiếp sản xuất pin, vẫn phải đóng phí môi trường để Nhà nước sử dụng nguồn này hỗ trợ cho các cơ sở tái chế đạt chuẩn.
“Kỳ vọng trong 10 năm tới, TP.HCM sẽ hình thành được trung tâm tái chế pin hiện đại, góp phần giảm thiểu rủi ro ô nhiễm và góp phần phát triển môi trường xanh.
Ngoài ra, để giảm rủi ro trong việc tái chế pin, đề xuất Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Sở Công Thương TP.HCM sớm xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc thu gom, xử lý pin cũ. Đồng thời áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật ngay từ đầu để đảm bảo quy trình minh bạch, rõ ràng, giám sát chặt”, ông Hải nói.
Shipper là nhóm phát thải khí nhà kính cao
Theo đề án, TP.HCM hiện có khoảng 400.000 shipper và tài xế công nghệ đang hoạt động, đây là nhóm có mức phát thải khí nhà kính cao nhất, với quãng đường chạy trung bình mỗi ngày từ 80 – 120km, gấp 3 – 4 lần người dân bình thường (theo khảo sát).
Dự kiến từ tháng 1-2026, TP.HCM sẽ bắt đầu áp dụng các chính sách ưu đãi, đồng thời ngừng cấp mới phù hiệu (ngừng ký hợp đồng mới) cho tài xế xe máy xăng tham gia các nền tảng gọi xe công nghệ. Những tài xế đã đăng ký trước thời điểm này vẫn được tiếp tục hoạt động, nhưng cần có lộ trình chuyển đổi sang xe điện.
