Cần Giờ là một trong 4 vị trí theo quy hoạch TP.HCM sẽ xây dựng khu thương mại tự do – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Sở Công Thương TP.HCM vừa có văn bản báo cáo về tình hình thực hiện các đề án nghiên cứu khu thương mại tự do trên địa bàn.
Căn cứ quy hoạch TP.HCM tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng phê duyệt, sau khi mở rộng địa giới hành chính, sở báo cáo TP.HCM dự kiến xây dựng các khu thương mại tự do, tiến độ hoàn thành, vướng mắc và những kiến nghị
4 khu thương mại tự do
Theo quy hoạch TP.HCM gồm 4 khu thương mại tự do: Khu Cần Giờ (quy mô 1.000 – 2.000 ha), khu Cái Mép Hạ gắn với cảng biển (thuộc Bà Rịa – Vũng Tàu cũ), khu Bình An, khu Bàu Bàng.
Đối với khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (nay thuộc phường Tân Phước và phường Tân Hải), dự án có quy mô 3.764 ha, được chia thành 3 khu chức năng và 8 phân khu.
Về tiến độ, ngày 21-5, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) đã trình Chính phủ đề nghị thẩm định, phê duyệt đề án nghiên cứu. Đến nay, Bộ Công Thương đã có văn bản góp ý.
Khu thương mại tự do Cần Giờ được phê duyệt trong quy hoạch TP.HCM (cũ) thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố đến năm 2040, tầm nhìn 2060.
Dự án có quy mô khoảng 1.000 – 2.000 ha, gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Hiện Sở Công Thương TP.HCM đang tham mưu UBND kiện toàn tổ nghiên cứu đề án.
Khu thương mại tự do An Bình được quy hoạch tại vị trí gắn với ga đường sắt An Bình (TP Dĩ An cũ), nằm trên tuyến đường sắt TP.HCM – Lộc Ninh, đoạn từ ga đầu mối An Bình đến ga Bàu Bàng dài 53,63 km.
Tuyến này giúp kết nối ga Bàu Bàng qua các trung tâm hàng hóa của tỉnh Bình Dương (cũ) đến cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải và tới cửa khẩu Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh).
Khu thương mại tự do Bàu Bàng đã được đưa vào quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với vị trí nằm trên tuyến đường sắt TP.HCM – Lộc Ninh.
Tuy nhiên dự án này phụ thuộc hoàn toàn vào tiến độ xây dựng tuyến đường sắt nói trên, trong khi hạ tầng vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu và chưa hình thành. Do đó, Sở Công Thương TP.HCM kiến nghị lùi thời điểm triển khai sang giai đoạn 2035-2040 để phù hợp với tiến độ hoàn thiện tuyến đường sắt.
Các nhà đầu tư lớn như DP World, Vingroup, liên doanh Geleximco… mong muốn tham gia
Theo UBND TPHCM, việc triển khai các đề án khu thương mại tự do tại thành phố nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Đến nay đã có một số nhà đầu tư lớn như DP World, Vingroup, liên doanh Geleximco… bày tỏ mong muốn, quan tâm tham gia đầu tư dự án
Văn bản của Sở Công Thương TP.HCM cũng trình bày những khó khăn vướng mắc, như các quy định pháp luật liên quan vẫn chưa hoàn thiện, thiếu chính sách đặc thù. Việc xây dựng các chính sách này còn vướng do chưa phù hợp hoặc chưa được quy định trong pháp luật hiện hành.
Ngoài ra quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính TP.HCM sau khi thực hiện chủ trương nhập tỉnh đã thay đổi. Do đó cần khảo sát, đánh giá lại thực trạng ngành logistics và chuỗi cung ứng liên kết vùng, khai thác thế mạnh của 3 khu vực, gồm Bình Dương là công nghiệp, Bà Rịa – Vũng Tàu là kinh tế biển – logistics và TP.HCM là tài chính quốc tế.
Sở Công thương TP.HCM kiến nghị Chính phủ xem xét, phê duyệt đề án khu thương mại tự do và xây dựng chiến lược phát triển các khu này; xây dựng chính sách ưu đãi theo hướng mở, linh hoạt, đa dạng, tạo động lực thu hút đầu tư và thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Sở kiến nghị Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM quan tâm, xem xét đưa các chính sách thành lập khu thương mại tự do vào Nghị quyết 98 sửa đổi.
Dự án khu thương mại tại phường Tân Uyên chưa nằm trong quy hoạch của TP.HCM
Đối với khu thương mại tự do An Bình (100 ha) và khu thương mại tự do Bàu Bàng (100 ha), UBND TP.HCM cho rằng chưa thể triển khai trong giai đoạn này.
Do đó ngày 1-4-2025, UBND tỉnh Bình Dương (cũ) đã giao Tổng công ty Becamex IDC nghiên cứu, khảo sát Dự án khu kinh tế thương mại tự do tại phường Tân Uyên với quy mô 500 ha (giáp Khu công nghiệp Nam Tân Uyên mở rộng, trên trục đường Vành đai 4).
Địa điểm này chưa nằm trong quy hoạch tỉnh Bình Dương cũ, nên có thể nói hiện chưa nằm trong quy hoạch các khu thương mại tự do của TP.HCM.
