Tổng Giám đốc ACBS: Tiềm năng phát triển thị trường nằm ở sản phẩm mới và sự kiến tạo của Chính phủ
Nhân dịp kỷ niệm 25 năm thành lập thị trường chứng khoán Việt Nam, người viết đã có cơ hội trò chuyện cùng ông Nguyễn Đức Hoàn – Tổng Giám đốc ACBS. Với hơn 2 thập niên kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính, cả tại Việt Nam và trên thị trường quốc tế, ông Nguyễn Đức Hoàn từng đảm nhiệm nhiều vị trí lãnh đạo then chốt tại các định chế tài chính lớn. Gắn bó lâu năm với thị trường chứng khoán, ông không chỉ là người đang chèo lái ACBS mà còn là chứng nhân sống động cho những bước trưởng thành của chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn phát triển từ những ngày đầu sơ khai cho đến những cột mốc tăng trưởng vượt bậc như hôm nay.
Trải qua 25 năm phát triển cùng thị trường, ACBS không ngừng lớn mạnh cả về quy mô, năng lực tài chính. Từ vốn điều lệ khởi điểm 43 tỷ đồng, tới nay, Công ty đạt quy mô vốn 11,000 tỷ đồng (quý 2/2025).
Đồng hành cùng thị trường chứng khoán Việt Nam, ông có thể chia sẻ về những kỷ niệm đáng nhớ trong giai đoạn đầu phát triển của thị trường?
Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hoàn: Tôi là một trong số nhiều người may mắn chứng kiến sự phát triển của thị trường. Những năm 2000, thị trường rất sơ khai. Nhà đầu tư lên sàn viết giấy đặt lệnh, môi giới chứng khoán thì đưa lệnh vào hệ thống của Sở. Mọi thứ hầu hết là thủ công. Rồi tới khi nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường, hệ thống chưa đáp ứng được thì nhiều người phải xếp hàng để đặt lệnh. Nhớ lại thời điểm đó, thật sự có rất nhiều kỷ niệm. Tới nay, thị trường đã có những bước tiến lớn.
Những sản phẩm/dịch vụ tiên phong mà công ty từng giới thiệu ra thị trường là gì?
– Những năm 2000, khi thị trường chứng khoán bắt đầu đi vào vận hành, ACBS là công ty chứng khoán đầu tiên kết nối cùng ngân hàng mẹ ACB thực hiện mô hình gắn kết giữa tài khoản chứng khoán và tài khoản tiền gửi giao dịch chứng khoán, nhằm đem lại cho khách hàng cách quản lý minh bạch và hiệu quả trong quá trình đầu tư.
Tại thời điểm đó, khi việc chuyển tải lệnh còn thực hiện khá thủ công – phải qua đại diện nhập lệnh tại sàn, ACBS đã có những cải tiến như tạo màn hình kết nối đặt lệnh ở các điểm đặt lệnh để nhà đầu tư lệnh lên sàn giao dịch thuận lợi hơn.
Sắp tới, ACBS có định hướng phát triển sản phẩm thế nào?
– Năm 2024 vừa qua, chúng tôi cũng vừa triển khai core giao dịch chứng khoán mới, để sẵn sàng cho việc vận hành KRX. Cho đến nay, hệ thống giao dịch mới của ACBS hoạt động khá tốt và ổn định, có thể nói là ít lỗi giao dịch nhất trên thị trường.
Ngoài các sản phẩm chứng khoán cơ sở, Công ty có triển khai nhiều sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai, chứng quyền. Hiện tại chúng tôi cũng tập trung vào sản phẩm ETF để các nhà đầu tư trong nước và quỹ nước ngoài có thể tham gia cùng ACBS sôi động hơn.
Với sự phát triển của hệ thống công nghệ thông tin, sẽ có nhiều sản phẩm mới ra đời. Thị trường nên có xu hướng phát triển như thế nào?
– Thứ nhất, nếu nhìn nhận vào sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam qua 25 năm, chúng ta đang có những bước rất đột phá.
Số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường gia tăng, thể hiện qua việc tài khoản đang tăng trưởng so với các năm trước đây. Tuy nhiên, nếu so với dân số thì chúng ta có 10 triệu tài khoản, chiếm khoảng 10%. Trong khi đó, ở các nước trong khu vực như Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan thì số lượng tài khoản tương đương 70-80% dân số. Như vậy, dư địa của chúng ta về tăng trưởng rất là tốt.
Thứ hai, điều mà Chính phủ và Bộ Tài chính cũng như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang rất quyết tâm đó là việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi. Tôi hy vọng từ giờ cho đến tháng 9, chúng ta có thể được vào thị trường mới nổi do FTSE xếp hạng.
Nếu nói về vốn hóa của thị trường chứng khoán Việt Nam thì hiện mới đạt khoảng tầm 70% GDP, trong khi các nước trong khu vực đã chiếm tới trên 100% GDP. Như vậy, trong vòng 3 đến 5 năm tới là thị trường Việt Nam mang đầy tiềm năng để tiếp tục phát triển.
Vấn đề ở đây là chúng ta có những gì để cho nhà đầu tư cũng như các quỹ đầu tư nước ngoài lớn khi tham gia vào thị trường? Theo tôi, cái quan trọng đó là tạo ra nhiều sản phẩm tài chính chuyên biệt cho thị trường chứng khoán. Ví dụ như các hợp đồng phái sinh, các sản phẩm ETF phải phát triển mạnh hơn nữa để các nhà đầu tư, quỹ đầu tư tham gia vào.
Thứ hai chính là sự kiến tạo thị trường của Chính phủ. Kỳ vọng trong khoảng 3 đến 5 năm tới, thủ tục cho nhà đầu tư phải được đơn giản hóa. Với tốc độ phát triển công nghệ hiện nay, mọi thứ đều có thể là trên hệ thống số hóa, tự động hóa.
Trong bối cảnh phát triển của công nghệ thông tin và AI, nhân sự ngành chứng khoán cần có những kỹ năng, kiến thức nào để có thể phát triển?
– Đối với ACBS thì vấn đề đạo đức nghề nghiệp luôn luôn được đặt lên hàng đầu. Bởi vì sao? Chúng ta tư vấn, hỗ trợ cho khách hàng rồi tiến tới quản lý tài sản cho khách hàng, nên đạo đức nghề nghiệp là yếu tố vô cùng quan trọng để tạo niềm tin cho nhà đầu tư.
Thứ hai đó là trình độ kỹ năng, từ nhân viên cho đến các cấp quản lý. Thị trường ngày càng phát triển, phát triển ở các sản phẩm cao cấp. Nếu các nhân viên môi giới hay lãnh đạo của các cấp quản lý mà không nắm được những sản phẩm đó thì sao có thể truyền đạt tới cho nhà đầu tư? Cho nên kỹ năng, trình độ chuyên môn của các nhân viên phải luôn luôn được cập nhật và đào tạo thường xuyên.
Đâu là những chiến lược nổi bật giúp ACBS duy trì vị thế trong suốt 25 năm qua?
– Một trong những yếu tố giúp ACBS có vị thế vững chắc trong suốt 25 năm hoạt động đó chính là luôn luôn đưa vấn đề quản trị rủi ro lên hàng đầu. Quản trị rủi ro ở đây là đưa ra tính tuân thủ cho toàn thể cán bộ, nhân viên của ACBS trong các lĩnh vực tương tác với khách hàng. Điều này không chỉ đảm bảo an toàn cho tiền của nhà đầu tư, tuân thủ các quy định mà còn bảo vệ tính pháp lý của một tổ chức.
Cũng nhờ vậy, trong tất cả những bước thăng trầm của thị trường chứng khoán, có những sự kiện xảy ra ngoài sự kiểm soát, việc tuân thủ sẽ đảm bảo giữ vững vị thế công ty luôn an toàn, ổn định.
Bên cạnh đó, ACBS cũng luôn luôn đưa ra các vấn đề rất quan trọng:
Đó là luôn luôn cập nhật các sản phẩm mới và nghiên cứu các sản phẩm mới để tạo ra sự khác biệt. ACBS cần phải luôn đi trước, dẫn đầu trong việc đó.
Đồng hành cùng đó là hạ tầng công nghệ cũng luôn được cải thiện và nâng cấp để tạo ra những sự khác biệt và hỗ trợ cho cán bộ, công nhân viên trong việc thực thi những nhiệm vụ đối với các nhà đầu tư, hỗ trợ trải nghiệm cho nhà đầu tư.
Sau 25 năm đồng hành cùng thị trường, ACBS đang có chiến lược như thế nào để có thể tiếp tục phát triển và vững mạnh trong 5 đến 10 năm tới?
– Thứ nhất, về nguồn lực tài chính, Công ty được hỗ trợ từ Ngân hàng ACB. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục xây dựng mô hình hoạt động của ACBS để tạo ra một định chế tài chính mạnh và đủ tiềm lực để có thể phát triển ra nhiều sản phẩm mạnh mẽ trên thị trường.
Thứ hai, chúng tôi sẽ xây dựng đội ngũ chuyên biệt cho các nhóm sản phẩm chính để tạo ra một sản phẩm đặc biệt hơn nữa cho các nhà đầu tư khi tham gia thị trường.
Tiếp nữa là nghiên cứu tiếp các hệ thống hạ tầng API để có thể bổ sung thêm vào hạ tầng giao dịch. Bởi vì đây là điều rất quan trọng khi có thể mở các kết nối API với rất nhiều định chế tài chính, không phải chỉ ở trong nước. Khi thị trường chứng khoán phát triển, việc giao thương giữa thị trường trong nước và thị trường nước ngoài cũng sẽ được cải tiến. Công nghệ kết nối với các tổ chức và định chế ở nước ngoài lúc này là rất quan trọng.
Tại thời điểm này, chúng ta chưa nhìn thấy, nhưng trong thời gian 5 năm nữa sẽ là một thế giới liên thông mạnh mẽ hơn nữa so với những gì chúng ta tưởng.
Những công nghệ mới như AI sẽ tác động thế nào tới sự phát triển của thị trường?
– Chúng ta nhìn thấy sự khác biệt của 25 năm trước đây và đến bây giờ khi mà tất cả việc mua bán, đầu tư được hệ thống hóa và thông qua trang web, các ứng dụng hiện đại, nhanh chóng. Công nghệ hiện nay đang đóng vai trò rất tích cực và hỗ trợ cho thị trường chứng khoán nói riêng hay thị trường tài chính nói chung.
Trong thời gian tới, công nghệ và hạ tầng công nghệ tiếp tục đóng vai trò rất quan trọng. Chính vì vậy mà trong 2 năm vừa rồi, ACBS đã tập trung đầu tư vào hạ tầng để nâng cao chất lượng giao dịch cho nhà đầu tư.
Hệ thống AI hiện nay đang là một trong những xu hướng để hỗ trợ cho nhà đầu tư rất nhanh. ACBS cũng đã hoàn thiện về hệ thống công nghệ. Tiếp theo nữa là xây dựng thêm hồ dữ liệu (Datalake). Datalake ở đây là tất cả những thông tin trên phân tích thị trường của ACBS.
Những nhà đầu tư không cần môi giới có thể vào hệ thống giao dịch của ACBS, trang web hoặc ứng dụng của ACBS để tự động đặt câu hỏi, tra cứu bất cứ thông tin về thị trường để hỗ trợ cho nhà đầu tư nhanh nhất, thuận lợi nhất. Việc nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị giao dịch thì công nghệ là yếu tố chủ chốt.
Bên cạnh đó, nhân tố con người cũng không thể thiếu. AI cũng là do con người tạo ra và chúng ta thấy trong rất nhiều các công ty thì nhân tố con người luôn đóng vai trò quan trọng và là hạt nhân chính của sự thành công. Chính vì thế mà nhân sự – từ nhân viên môi giới đến cấp quản lý, cấp trưởng đơn vị – đều thông qua chương trình đào tạo và được kiểm soát, sát hạch rất nghiêm khắc.
Năm gần đây, ACBS đang liên tục tăng cường nguồn vốn, Công ty có đặt mức vốn mục tiêu cụ thể và có phải chạy đua về vốn với các công ty khác không?
– Nguồn vốn đóng vai trò rất quan trọng, bởi khi thị trường phát triển, các sản phẩm đòi hỏi nhiều công ty phải có vốn mạnh mẽ, vì chúng đòi hỏi năng lực tài chính, với những khoản tiền đặt cọc, ví dụ như sản phẩm chứng quyền.
Vấn đề đặt ra ở đây là tính hiệu quả của nguồn vốn. Sử dụng nguồn vốn của ngân hàng mẹ chính là đang sử dụng nguồn vốn của các cổ đông. Cho nên việc tăng vốn phải đi cùng với tính hiệu quả mà ACBS tạo ra. Khi tính hiệu quả này được duy trì và phát triển, việc bổ sung thêm vốn là rất bình thường.
Sắp tới, thị trường có thể có một số sản phẩm mới như giao dịch trong ngày hay bán khống. Ông có thể đánh giá nhu cầu vốn cho các sản phẩm này?
– Giá trị giao dịch trung bình hiện tại khoảng 25,000-30,000 tỷ đồng. Tôi nghĩ, với các sản phẩm có trong tương lai là giao dịch trong ngày hoặc bán khống, giá trị giao dịch sẽ tăng lên rất nhiều.
Như vậy, để đảm bảo tài chính cho các giao dịch sẽ phải tăng lên rất nhiều. Như tôi vừa nói, vấn đề nguồn lực tài chính đối với các công ty lớn như ACBS là điều rất thuận lợi và quan trọng.
Hiện nay, để đáp ứng được các yêu cầu ở tương lai đó, chúng tôi đã chuẩn bị nhiều phương án. Thứ nhất là hạ tầng công nghệ đã sẵn sàng cho các sản phẩm giao dịch đó. Thứ hai, ngân hàng mẹ luôn sẵn sàng và trong trường hợp cần thì ACBS sẽ được hỗ trợ tăng vốn để thực hiện nhiều sản phẩm cao cấp.
Ông thấy thế nào về hành trình phát triển của thị trường chứng khoán trong 25 năm qua?
– Đối với một thị trường mới như chứng khoán Việt Nam thì trong 25 năm qua chúng ta đã nhìn thấy được sự phát triển rất đột phá.
Trước tiên, khi thị trường chứng khoán phát triển, rất nhiều doanh nghiệp đã thông qua thị trường chứng khoán để huy động vốn và gia tăng vốn hóa. Tôi cho rằng đây là điều rất tích cực và hy vọng trong những năm tới sẽ có nhiều doanh nghiệp niêm yết tham gia vào thị trường và như vậy sẽ đóng góp vào danh mục sản phẩm cho các nhà đầu tư trong nước lẫn các quỹ đầu tư, các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam.
Trong quá trình phát triển đó, ông đánh giá đâu là những bước ngoặt của thị trường?
– Tháng 7/2000, sàn giao dịch chứng khoán TPHCM bắt đầu đi vào hoạt động với phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28/7/2000, đánh dấu một quá trình thai nghén hơn 5 năm để thị trường chính thức vận hành. 1 năm sau, năm 2001 là mốc nhà đầu tư nước ngoài được tham gia vào thị trường chứng khoán.
Bước ngoặt tiếp theo vào năm 2007 – khi thị trường bắt đầu thực hiện khớp lệnh liên tục, thanh khoản bùng nổ và đón nhận một lượng lớn các doanh nghiệp cổ phần hóa và niêm yết, thu hút được sự quan tâm của công chúng.
Vào tháng 8/2017, thị trường phái sinh vận hành, đem lại một lựa chọn mới cho các nhà đầu tư.
Vào năm 2022 chu kỳ thanh toán được rút ngắn từ T+3 xuống T+2 sau thời kỳ dịch COVID-19.
Cuối năm 2024, cơ chế non-prefunding được triển khai, cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh mua mà không cần phải có sẵn tiền trong tài khoản vào thời điểm đặt lệnh.
Vào năm 2025 thị trường cũng đã chứng kiến một dấu mốc lớn khi hệ thống KRX đi vào vận hành, số lượng tài khoản chứng khoán đạt hơn 10 triệu, đánh dấu bước phát triển mạnh của thị trường.
Tôi nghĩ, thị trường của chúng ta đang được cập nhật và nâng cấp. Nâng cấp ở đây là chúng ta luôn luôn xem xét và cạnh tranh với các thị trường nước ngoài trong khu vực châu Á để làm mới thị trường Việt Nam và phát triển. Trong 5 năm gần đây, giá trị vốn hóa của các doanh nghiệp niêm yết và những sản phẩm, dịch vụ mà thị trường tạo ra cho các nhà đầu tư đã lớn hơn rất nhiều. Và đây chính là những bước thay đổi rất lớn để tạo sự khác biệt cho thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển.
Thị trường Việt Nam hiện tại có những bước phát triển, nhưng so với những thị trường lớn trên thế giới thì vẫn đang còn non trẻ. Chúng ta có thể học được gì từ những thị trường đi trước và làm sao để chúng ta đạt được đến mức phát triển như vậy?
– Thứ nhất, khi nhìn vào tổng quan thị trường thì đó là cơ chế chính sách, sự tham gia của các cơ quan quản lý và hỗ trợ trong việc điều hành chính sách. Đây là yếu tố các quỹ đầu tư và nhà đầu tư sẽ nhìn đến. Chính sách ở đây chính là làm sao luôn luôn kiến tạo, mở thông, luôn có những hướng dẫn cho từng thành viên tham gia thị trường để hỗ trợ nhà đầu tư trong nước và nước ngoài tham gia càng ngày dễ dàng hơn, minh bạch hơn.
Thứ hai là phổ cập kiến thức. Việc phổ cập về thị trường chứng khoán hiện nay chúng ta đang ở mức độ các trường đại học có các khóa đào tạo về thị trường chứng khoán. Các em học sinh cấp III có hiểu về chứng khoán không? Vấn đề phổ biến cho học sinh, cho các thế hệ mới nắm bắt thị trường và hiểu thị trường là cần thiết.
Tiếp tới là minh bạch hóa thông tin. Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, thông tin càng minh bạch thì họ càng cảm thấy sự hấp dẫn của thị trường.
Nhân dịp kỷ niệm 25 năm thị trường chứng khoán, thay mặt ACBS, ông muốn gửi gắm gì đến đội ngũ nhân sự, khách hàng, đối tác và cộng đồng nhà đầu tư?
– Thay mặt cho toàn thể cán bộ, nhân viên của ACBS, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo Ngân hàng ACB – ngân hàng mẹ đã luôn đồng hành, hỗ trợ cho ACBS rất lớn, để có sự phát triển mạnh mẽ cho đến nay.
Thứ hai là trong sự phát triển đó, chúng tôi luôn luôn cảm ơn các đối tác, khách hàng, các doanh nghiệp, các ngân hàng thương mại đã luôn luôn đồng hành cùng ACBS để tạo ra những mục tiêu chung thành công, giúp đôi bên cùng có lợi và hỗ trợ cho thị trường Việt Nam nói chung.
Một điều nữa là tất cả nhân sự ACBS cũng luôn luôn là những người đồng hành với tôi. Dù tôi về đây cũng 3 năm rồi, nhưng trong số các bạn đã có rất nhiều người gắn kết với ACBS 10 năm, 15 năm và có những người 25 năm. Chúng tôi rất cảm ơn tất cả các bạn đã luôn luôn tin tưởng và đồng hành và cùng nhau xây dựng ACBS ngày càng phát triển như ngày hôm nay.
Xin cảm ơn ông.
Thiết kế: Tuấn Trần
– 12:00 25/07/2025
