Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng – Ảnh: GIA HÂN
Sáng 5-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Gây thiệt hại phải bồi thường
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về mức phạt 1-5% doanh thu.
Đề nghị cần quy định mức phạt tương xứng với thiệt hại hoặc lợi ích thu được từ hành vi vi phạm; quy định cho thống nhất với pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Về nội dung này, ông Tới nói Thường trực Ủy ban đã phối hợp với cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến trên và chỉnh lý dự luật.
Theo đó, dự luật dự kiến tiếp thu, chỉnh lý đã thiết kế quy định về xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân gồm 7 khoản.
Trong đó xác định nguyên tắc xử lý tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả mà bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại phải bồi thường.
Về mức phạt hành chính, do tính chất và hậu quả nghiêm trọng của hành vi vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân nên cần quy định mức phạt cao hơn để bảo đảm tính răn đe đối với các doanh nghiệp lớn.
Đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh nghiệp công nghệ có doanh thu hàng nghìn tỉ đồng.
Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm của Liên minh châu Âu và một số quốc gia, dự thảo quy định theo hướng:
Đối với hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân, có thể phạt đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm.
Đối với hành vi vi phạm quy định chuyển dữ liệu cá nhân xuyên biên giới, mức phạt tiền tối đa 5% doanh thu năm liền trước; đối với các hành vi vi phạm khác mức phạt tiền tối đa là 3 tỉ đồng.
Đồng thời quy định mức phạt đối với cá nhân bằng 1/2 mức phạt đối với tổ chức. Giao Chính phủ quy định chi tiết mức phạt, khung tiền phạt và phương pháp tính khoản thu trái pháp luật.
Nêu ý kiến sau đó, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang băn khoăn với quy định mức phạt tiền tối đa 5% doanh thu.
Ông nói với những doanh nghiệp có doanh thu lớn, lên đến hàng nghìn tỉ đồng, việc áp dụng mức 5% doanh thu sẽ rất lớn.
Ông Giang đề nghị không nên phạt tiền tối đa 3 tỉ đồng với các hành vi khác, mà nên áp dụng theo quy định về xử lý vi phạm hành chính cho đảm bảo tính đồng bộ, tương thích.
Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh các vi phạm liên quan đến dữ liệu cá nhân ảnh hưởng đến quyền riêng tư, nếu chỉ xử phạt hành chính thông thường, khó đảm bảo tính răn đe.
Song ông cũng băn khoăn, với những doanh nghiệp có doanh thu lớn, lên đến hàng trăm nghìn tỉ đồng mỗi năm, không thể thu với mức 5% được, vì con số đó là “cực kỳ khủng”.
Thứ trưởng Bộ Công an: Tăng mức phạt tối đa trong xử phạt hành chính là 3 tỉ đồng
Giải trình thêm sau đó, thượng tướng Lê Quốc Hùng, thứ trưởng Bộ Công an, nêu rõ dữ liệu cá nhân với đặc tính gắn liền với con người, gắn liền với quyền nhân thân, riêng tư nên không thể coi là hàng hóa, tài sản thông thường.
Đây là loại tài nguyên đặc biệt, tài sản đặc biệt, yêu cầu khai thác sử dụng phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất.
“Nếu cho phép mua bán dữ liệu cá nhân thì đồng nghĩa với cho phép mua bán con người, mua bán quyền con người, quyền định đoạt thông tin cá nhân của người khác.
Quan điểm cấm mua bán dữ liệu cá nhân phù hợp với thông lệ quốc tế và quy định của các nước để bảo vệ dữ liệu cá nhân”, ông Hùng nói.
Thứ trưởng Bộ Công an cho rằng nhận thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân của nhiều tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hiện nay còn hạn chế.
Tầm quan trọng của bảo vệ dữ liệu cá nhân chưa được thực hiện đầy đủ, tạo ra những vùng xám trong việc sử dụng dữ liệu cá nhân.
“Hiện nay, trong các vụ án lừa đảo, chiếm đoạt tài sản quy mô lớn Bộ Công an đã triệt phá và đang điều tra thì yếu tố lộ, lọt, mua bán dữ liệu cá nhân là nguyên nhân chính để hình thành nên các chợ đen về dữ liệu cá nhân rất phức tạp…”, ông Hùng thông tin.
Về xử lý vi phạm hành chính, theo thượng tướng Hùng, do tính chất, hậu quả rất nghiêm trọng của hành vi vi phạm nên cần quy định mức phạt cao hơn để đảm bảo tính răn đe đối với các doanh nghiệp lớn, đặc biệt các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh nghiệp có công nghệ cao, doanh thu hàng nghìn tỉ đồng.
“Nếu phạt quá nhẹ, doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp xuyên biên giới sẵn sàng nộp phạt, sẵn sàng vi phạm để chuyển giao dữ liệu cá nhân xuyên biên giới, thu lại khoản lợi nhuận khổng lồ”, ông Hùng nói.
Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, các quốc gia cũng có mức phạt cao và rất cao trong lĩnh vực này như Mỹ, EU, Singapore, Indonesia – xử phạt theo phần trăm doanh thu.
Mức phạt tiền đối đa trên thế giới quy đổi ra tiền Việt, dao động có vụ 4 tỉ đồng đến gần 584 tỉ đồng.
Ông Hùng nói dự luật quy định theo hướng tăng mức phạt tối đa trong xử phạt hành chính là 3 tỉ đồng. Chính phủ đề xuất sửa đổi bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính để đảm bảo phù hợp.
Ông Hùng cũng nhấn mạnh cơ quan chức năng có thể phạt đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm.
