Nông dân thu hoạch sầu riêng ở Đắk Lắk – Ảnh: TRUNG TÂN
Tăng nhập khẩu sầu riêng, giá bán cao
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Bùi Phú Tôn, giám đốc Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu Nghiệp Xuân (TP Gia Nghĩa, Đắk Nông), phân tích nếu 4 tháng năm 2025, Việt Nam nhập khẩu 9,3 triệu USD sầu riêng, tăng gấp khoảng 6 lần cùng kỳ năm 2024, tức là năm trước chỉ hơn 1 triệu USD sầu riêng nhập khẩu.
“Hơn 9 triệu USD nhập khẩu tính mặt bằng chung đối với quả sầu riêng, con số này không lớn. Nhưng vì sao người Việt tăng ăn sầu riêng ngoại, không phải sầu riêng nội? Nó xuất phát từ truyền thông và do sầu riêng này Việt Nam cũng có trồng nhưng sản lượng hạn chế, hoặc trái nghịch mùa vụ không đáp ứng đủ nhu cầu trong nước”, ông Tôn nói.
Phân tích cụ thể hơn, ông Tôn giải thích đa số doanh nghiệp nhập cơm sầu riêng đông lạnh Musang King về phân phối cho các cửa hàng bán lẻ, hệ thống siêu thị hay nhập khẩu nguyên trái từ Malaysia và Thái Lan.
“Việt Nam có trồng giống sầu riêng này ở miền Tây, Bình Phước, Đắk Lắk, Đắk Nông… nhưng sản lượng không nhiều. Trong khi Musang King được Malaysia làm truyền thông quốc gia về hình ảnh quá tốt, quá ấn tượng. Người tiêu dùng khắp thế giới đều nghĩ sầu riêng Musang King là số 1 và ăn thử, trong đó có người Việt nên con số nhập tăng đột biến”, ông Tôn phân tích thêm.
Thực tế tại một số cửa hàng tiện lợi cao cấp ở TP.HCM, sầu riêng Fumoni Thái, sầu riêng Kanyao Thái, sầu riêng Black Thorn, sầu Musang King có giá rất đắt, có loại gần cả triệu đồng/kg nhưng lượng khách mua khá đông.
Xuất khẩu kỷ lục nhưng đối mặt thách thức
Lý giải về vấn đề này, theo một lãnh đạo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, việc Việt Nam xuất khẩu kỷ lục mà vẫn nhập khẩu mạnh là chuyện bình thường. Đây là phản ánh tự nhiên của cung, cầu thị trường.
“Giá trị sầu riêng nhập khẩu gần chục triệu đô chỉ trong vài tháng vì giá hàng nhập cao, chi phí vận chuyển lớn do phục vụ thị trường ngách và khách hàng cao cấp. Nhiều người Việt muốn thử hàng ngoại, hàng cao cấp”, vị này lý giải.
Theo Cục Hải quan, 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu sầu riêng gần 9,3 triệu USD, tăng 518% so với cùng kỳ 2024. Tỉ trọng sầu riêng trong cơ cấu rau quả nhập khẩu cũng tăng mạnh từ 0,24% lên 1,17%. Năm 2024, giá trị nhập khẩu đạt 16,2 triệu USD, tăng 727% so với năm trước đó.
Ngành sầu riêng Việt Nam cũng tăng trưởng vượt bậc từ 32.000ha năm 2015 lên gần 180.000ha vào năm 2024, gấp gần 6 lần. Sản lượng vượt 1,5 triệu tấn và kim ngạch xuất khẩu vượt 3,2 tỉ USD trong năm 2024, biến sầu riêng thành một trong những trái cây phát triển nhanh nhất cả nước.
4 tháng đầu năm 2025 chứng kiến xuất khẩu sụt giảm nghiêm trọng. Giá trị chỉ đạt 130 triệu USD, thấp hơn nhiều so với mức 500 triệu USD cùng kỳ 2024.
Giá sầu riêng cũng giảm mạnh, các loại Monthong, Ri6 chỉ còn 35.000 – 80.000 đồng/kg tùy loại. Nguyên nhân chủ yếu do Trung Quốc siết chặt kiểm tra cadimi và chất vàng O trong sầu riêng nhập khẩu.
Theo nhiều chuyên gia nông nghiệp, nhìn vào bức tranh sầu riêng cho thấy riêng Việt Nam dù tăng mạnh sản lượng và xuất khẩu nhưng vẫn cần chiến lược dài hạn.
Cần chuẩn hóa chất lượng, phát triển các giống cao cấp, xây dựng thương hiệu quốc gia để cạnh tranh không chỉ trên thị trường xuất khẩu mà ngay cả trong nước nếu không muốn mất thị phần ngay tại “sân nhà”.
