Tiểu thương bán quần áo tại chợ Bến Thành, quận 1, TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Thật ra, những phản ứng như thế đã từng xảy ra mỗi khi có kiểm tra nhưng nay cách đối phó này không còn phù hợp nữa. Quy định có hóa đơn thuế, hàng có nguồn gốc là đương nhiên vì có lợi cho cả ba bên: Nhà nước, người tiêu dùng và người kinh doanh.
Vậy có thể đóng cửa mãi trong khi cũng có nhiều người kinh doanh vẫn tự tin bán hàng, cam kết với khách hàng sẽ xuất hóa đơn đầy đủ?
Đã ra buôn bán thì phải ra chợ, mở cửa đón khách. Nghỉ bán ngày nào là mất sở hụi ngày đó. Nghỉ càng lâu càng tốn kém chi phí.
Nghỉ càng lâu sẽ lộ ra nhiều vấn đề như phải chăng trước đây hàng hóa mua vào không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn đầu vào? Phải chăng bấy lâu nay thuế đã nộp chỉ là một khoản nhỏ so với doanh thu thực tế?
Nhưng nghỉ để nghe ngóng hay ra bán trở lại cũng là bài toán nan giải cho người kinh doanh. Mình nghỉ bán, các đồng nghiệp cùng ngành hàng vẫn mở cửa, không khéo mình sẽ mất khách.
Nhưng ra bán trở lại liệu lợi nhuận có còn được như khi còn ẩn giấu được thuế để tăng lợi nhuận…?
Trước những rối rắm ấy của người kinh doanh, có ý kiến cho rằng nên có lộ trình và thậm chí là cho hộ kinh doanh được hợp thức hóa những hàng hóa đã mua không có nguồn gốc, thuế chưa đầy đủ.
Ý kiến này là hết sức nhân văn cho người kinh doanh nhưng về pháp luật và sự sòng phẳng với Nhà nước, với người tiêu dùng thì có gì đó cũng chưa ổn.
Bởi vì bao lâu nay pháp luật đã quy định mua bán đến số tiền nào là phải có hóa đơn (để đảm bảo làm tròn nghĩa vụ thuế với Nhà nước) và hàng hóa mua vào phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng (để bảo vệ người tiêu dùng).
Nay cho lộ trình và lơ đi các hàng hóa đã không rõ ràng trước ngày 1-6 thì vô hình trung lại làm không đúng luật, hợp thức hóa hàng không rõ nguồn gốc, người tiêu dùng không được bảo vệ.
Vì thế, chỉ có một giải pháp hợp lý sẽ được triển khai là hỗ trợ chi phí lắp đặt ban đầu cho hộ kinh doanh triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Đồng thời tăng cường truyền thông, giải thích để hộ kinh doanh còn băn khoăn mà tự giác chấp hành các quy định.
Có lẽ tình trạng nghe ngóng của người kinh doanh vẫn chưa sớm chấm dứt. Nhưng tới đây sẽ có thay đổi, người kinh doanh không thể bỏ chợ vì buôn bán là để kiếm sống.
Điều này đã được chứng minh với các hộ kinh doanh ngành vàng bạc thời gian qua. Đó là khi Nhà nước đưa hoạt động kinh doanh vàng vào nề nếp, mua bán phải có hóa đơn, hàng phải có nguồn gốc rõ ràng, hàng loạt tiệm vàng cũng đóng cửa.
Thế nhưng sau một thời gian nhiều tiệm vàng vẫn quay lại kinh doanh bình thường. Cũng có một số ít tiệm chấp nhận rút lui vì họ nhắm không thể tuân thủ các quy định về thuế và kinh doanh vàng.
Nhìn lại toàn câu chuyện để thấy đây là một trong những bước đi để lành mạnh hóa thị trường vàng.
Từ các tiệm vàng, nhìn rộng ra việc buôn bán có hóa đơn, hàng có nguồn gốc xuất xứ chính là trả lại sự minh bạch, công bằng cho mọi người kinh doanh, không còn bên nộp thuế ít, người phải nộp thuế cao, bên bán hàng chất lượng không thể cạnh tranh với người bán hàng giả, hàng kém chất lượng.
Nhà nước siết hóa đơn chính là tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho mọi người.
Ở đó mọi người cạnh tranh, tối ưu hóa lợi nhuận bằng chất lượng hàng hóa, dịch vụ, bằng sự sáng tạo, kỹ năng quản lý… chứ không phải bằng thủ thuật, né thuế, hay “ăn xén” của người tiêu dùng.
Rồi đây việc “không thể bỏ chợ” chính là việc của những người kinh doanh đã chấp nhận luật chơi, chấp nhận minh bạch, có trách nhiệm với Nhà nước (qua thuế) và công bằng với người tiêu dùng (qua chất lượng hàng hóa dịch vụ).
