Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh – Ảnh: GIA HÂN
Chiều 18-6, nêu ý kiến thảo luận dự Luật Đường sắt (sửa đổi), đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho hay dự thảo luật yêu cầu nhà đầu tư chứng minh khả năng huy động vốn, nhưng như thế chưa đủ mà phải là nhà đầu tư có khả năng huy động vốn.
“Vốn là điều quan trọng nhất đối với nhà đầu tư. Do vậy cần nêu rõ là nhà đầu tư phải có khả năng huy động vốn, phải có năng lực. Đó mới là mục đích lớn nhất”, ông Nghĩa nói và phân tích khi yêu cầu họ chứng minh, chúng ta lại phải đi điều tra, khảo sát.
Làm rõ việc các nhà đầu tư có được chuyển giao, chuyển nhượng dự án sau khi hoàn thành
Ông Nghĩa cũng đề nghị làm rõ việc các nhà đầu tư có được chuyển giao, chuyển nhượng dự án sau khi hoàn thành.
Bên cạnh đó, ông Nghĩa cho rằng cần bổ sung quy định về kiểm toán việc quyết toán và thanh toán đầu tư. Bởi nhiều vấn đề tiêu cực xảy ra là khi quyết toán và thanh toán chứ không phải lúc xây dựng dự toán.
Nhấn mạnh việc đầu tư cho đường sắt rất lớn, đại biểu Nguyễn Minh Đức (phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại) cho rằng việc mở rộng kinh tế tư nhân tham gia đường sắt có điểm lợi sẽ huy động được nguồn vốn.
Tuy nhiên, cần phải có những quy định rất chặt chẽ, đảm bảo có cơ chế, chính sách thận trọng, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến nhiệm vụ an ninh quốc phòng.
Việc này để tránh các trường hợp các dự án có thể bị chuyển nhượng hay bán cho các nhà đầu tư khác, trong đó có đầu tư nước ngoài.
Ông cho rằng phải thống nhất tiêu chuẩn, chất lượng, cơ chế kiểm soát của Nhà nước để tránh tình trạng các nhà đầu tư lựa chọn nhiều công nghệ khác nhau dẫn đến không đảm bảo thống nhất, an toàn.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa – Ảnh: GIA HÂN
Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nếu Nhà nước bỏ 67 tỉ USD, thu hồi vốn mất 140 năm
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nêu rõ chính sách phát triển mô hình TOD sẽ mang lại lợi ích kép, một mặt góp phần quy hoạch chỉnh trang đô thị, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất.
Mặt khác giúp tạo ra nguồn thu cho ngân sách nhà nước từ đất đai để đầu tư trở lại cho phát triển kinh tế xã hội nói chung, trong đó có phát triển hệ thống đường sắt.
Mô hình TOD góp phần mở ra không gian phát triển kinh tế dọc tuyến đường sắt, tăng cơ hội phát triển, đảm bảo đời sống cho người dân xung quanh khu vực đường sắt.
Ông nói thêm nhà đầu tư đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách phải có cơ hội được chỉ định đất đai. Nếu mang ra đấu thầu rất khó, bởi ai cũng biết đầu tư đường sắt rất lâu.
“Thu hồi vốn với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nếu chúng ta bỏ 67 tỉ USD, ước tính thu hồi vốn mất khoảng 140 năm. Bây giờ có một nhà đầu tư tư nhân vào đầu tư phải có lợi ích hài hòa giữa nhà nước, tư nhân và người dân”, ông Minh nhấn mạnh.
Ông ví von nếu không làm TOD, đất đai dọc dự án chỉ để làm ruộng lúa, thả trâu bò… Trong khi TOD lợi ích kép vừa chỉnh trang đô thị vừa tạo nguồn tiền.
Việc đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn ngân sách ngoài nhà nước nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, nhằm thể chế hóa nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, quy định này sẽ mở ra cơ hội cho tư nhân và huy động được nguồn lực tư nhân cho đầu tư phát triển đường sắt. Qua đó góp phần làm giảm áp lực ngân sách nhà nước đối với việc bố trí vốn cho lĩnh vực này.
Tại dự luật quy định rõ vai trò quản lý nhà nước trong phê duyệt khung tiêu chuẩn để kiểm soát về công nghệ, giữ thẩm quyền của cơ quan chuyên môn về xây dựng, thực hiện thẩm định, kiểm tra, công tác nghiệm thu chất lượng các công trình.
Đặc biệt, hằng năm vẫn có các số liệu kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, không có chuyện giao khoán hay khi cho phép tư nhân tham gia đầu tư phát triển đường sắt sẽ bị bán dự án cho nước ngoài.
“Không bao giờ có. Tôi là bộ trưởng khẳng định với các đại biểu trong hợp đồng phải đầy đủ các điều kiện theo các cơ sở của pháp luật, các đại biểu không nên lo lắng quá”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nói.
Theo ông, đây là lần đầu tiên quy định về chính sách phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đưa vào luật chuyên ngành, với tư duy vừa khơi thông tháo gỡ nhưng cũng không thể thiếu các thiết chế để giám sát, công khai, minh bạch.
Trong đó, có quy định khi đấu thầu hay chỉ định thầu phải có sự tham gia của đại diện các cơ quan như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Thanh tra, Kiểm toán Nhà nước.
Các tổ chức, cá nhân tham gia đều chịu sự điều chỉnh của các luật khác gồm cả Bộ luật Hình sự.
