Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 15 quy định về dịch vụ thanh toán không tiền mặt. Quy định chi tiết về việc loại bỏ biệt danh để tránh chuyển khoản nhầm khi lập lệnh thanh toán và thời gian tối đa các dịch vụ ngân hàng, ví điện tử trực tuyến bị gián đoạn được đưa ra tại dự thảo.
Theo đó, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán kiểm tra, kiểm soát lệnh thanh toán, đảm bảo thể hiện đúng số hiệu tài khoản thanh toán, tên tài khoản thanh toán trong đơn mở và sử dụng tài khoản thanh toán của khách hàng khi giao dịch, và hiển thị đầy đủ trên chứng từ.
Khi thực hiện dịch vụ ủy nhiệm chi, dịch vụ chuyển tiền qua tài khoản thanh toán hoặc không qua tài khoản thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ bên trả tiền có trách nhiệm cung cấp cho tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ bên thụ hưởng khi được yêu cầu các thông tin tối thiểu liên quan đến giao dịch.
Theo lý giải của nhà điều hành tiền tệ, thực tế đã phát sinh một số trường hợp lợi dụng việc ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng bí danh, biệt danh (Alias, nickname) thay cho số hiệu, tên tài khoản thanh toán để đặt tên gần giống với các thương hiệu uy tín thực hiện hoạt động lừa đảo, vi phạm pháp luật.
Cùng với đó, việc sử dụng bí danh, biệt danh trong giao dịch thanh toán có thể dẫn tới nguy cơ chuyển tiền nhầm do không hiện đầy đủ thông tin số hiệu tài khoản và tên tài khoản khi lập lệnh thanh toán.
Ngân hàng Nhà nước tính loại bỏ biệt danh tài khoản ngân hàng để tránh chuyển khoản nhầm (Ảnh: Việt Hoàng).
Cũng theo dự thảo, tổng thời gian gián đoạn được phép trong cả năm là không quá 4 giờ. Mỗi lần gián đoạn không được vượt quá 30 phút, trừ các trường hợp bất khả kháng hoặc bảo trì hệ thống đã được thông báo trước ít nhất 3 ngày.
Ngoài nghĩa vụ báo cáo nhanh trong vòng 4 giờ, các tổ chức cung ứng dịch vụ còn phải nộp báo cáo khắc phục chi tiết trong vòng 3 ngày làm việc, theo mẫu Phụ lục 05 đính kèm Thông tư. Những sự cố không được xử lý đúng quy trình có thể trở thành căn cứ để cơ quan quản lý áp dụng các biện pháp giám sát, xử lý theo quy định.
Quy định này áp dụng cho tất cả ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng và các đơn vị trung gian thanh toán như ví điện tử, cổng thanh toán, nền tảng tài chính số, những chủ thể đang giữ vai trò quan trọng trong hạ tầng thanh toán hiện nay.
Dự thảo cũng yêu cầu các đơn vị phải công bố công khai lịch bảo trì, thời điểm ngừng dịch vụ và thông báo trước ít nhất 24 giờ nếu việc dừng xảy ra ngoài kế hoạch.
Việc siết chặt thời gian gián đoạn và bổ sung cơ chế báo cáo bắt buộc được kỳ vọng sẽ tăng cường trách nhiệm vận hành, minh bạch hóa thông tin và giảm thiểu rủi ro với khách hàng. Với quy định rõ ràng, người dùng sẽ không còn phải chịu cảnh “treo tiền không biết lý do”, đồng thời có thể chủ động theo dõi và yêu cầu giải trình khi dịch vụ bị gián đoạn.
Dự thảo lần này cũng thể hiện sự tiệm cận với thông lệ quốc tế trong lĩnh vực thanh toán. Tại Singapore, Trung Quốc hay nhiều nước Châu Âu, việc giới hạn thời gian gián đoạn hệ thống và áp dụng cơ chế báo cáo nhanh đã trở thành thông lệ nhằm đảm bảo hoạt động thanh toán liên tục, an toàn và đáng tin cậy cho người dân.
