Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt được Quốc hội thông qua – Ảnh: P.TH.
Với 448/454 đại biểu có mặt tán thành, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi được thông qua có 11 điều, hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2026.
Vì sao vẫn đánh thuế với nước giải khát có đường?
Điểm đáng chú ý với luật được thông qua, nước giải khát có đường thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đối tượng chịu thuế là các sản phẩm trong phạm vi khái niệm về nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml.
Mức thuế này không bao gồm các đồ uống như sữa và sản phẩm từ sữa; thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng; nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai; nước rau, quả nguyên chất và nectar (mật) rau, quả và sản phẩm từ ca cao.
Như vậy các sản phẩm nước trái cây tự nhiên, nước dừa, sản phẩm từ sữa, thực phẩm dạng lỏng dùng với mục đích dinh dưỡng… không thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Trước đó khi thảo luận, có ý kiến đề nghị đánh giá kỹ hơn tác động từ việc áp thuế với mặt hàng nước giải khát có đường, để có biện pháp thực hiện hoặc lộ trình thực hiện phù hợp. Ý kiến này đề nghị thời điểm hiện nay chưa đánh thuế với nước giải khát.
Nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về bảo vệ sức khỏe nhân dân, khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Bộ Y tế.
Do đó cơ quan này khẳng định việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường là cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế, nhằm góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng, mở rộng cơ sở thuế.
Tuy nhiên luật quy định chưa áp ngay thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng nước giải khát có đường trong năm 2026, mà áp thuế suất 8% từ năm 2027 và 10% từ 1-1-2028.
Đối với các sản phẩm có đường cũng thu thuế tiêu thụ đặc biệt, nhiều ý kiến đề nghị cần mở rộng phạm vi thu thuế với nước giải khát sử dụng chất tạo ngọt tổng hợp với mức thuế phù hợp.
Tuy vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc bổ sung các sản phẩm có đường khác cũng như các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ khác vào diện chịu thuế như đề nghị của một số đại biểu còn nhiều quan điểm khác nhau.
Theo ông Phan Văn Mãi – chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, một số sản phẩm cũng đã được đặt ra, song đến nay vẫn chưa có đủ đánh giá tác động. Vì vậy Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá thận trọng, cân nhắc đến mục tiêu phục hồi sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và báo cáo Quốc hội vào thời điểm phù hợp.
Áp thuế với điều hòa nhiệt độ công suất 24.000 BTU và xăng
Đối với mặt hàng điều hòa nhiệt độ, trước khi đại biểu bấm nút biểu quyết, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng điều hòa nhiệt độ là mặt hàng tiêu thụ năng lượng điện lớn.
Điều hòa cũng là một trong những tác nhân khiến Trái đất nóng lên, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và khí hậu, cần định hướng sản xuất và điều tiết tiêu dùng đế góp phần bảo vệ môi trường.
Đồng tình với các ý kiến của đại biểu Quốc hội về việc nhu cầu sử dụng các thiết bị lạnh và điều hòa không khí đã trở nên phổ biến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đề xuất của cơ quan soạn thảo để quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Như vậy, điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU không bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt.
Điểm đáng chú ý, luật được thông qua vẫn đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng, mặc dù trước đó có ý kiến đề nghị không đưa sản phẩm này vào diện chịu thuế.
Tiếp thu, giải trình, ông Mãi cho rằng về lâu dài cần nghiên cứu phương án sửa đổi một cách đồng bộ cả thuế tiêu thụ đặc biệt lẫn thuế bảo vệ môi trường, để có thể đánh thuế đối với mặt hàng này một cách hợp lý, phù hợp.
Tuy nhiên trong bối cảnh cần triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện hiệu quả cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26, cùng với quy định thu thuế bảo vệ môi trường, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng trong giai đoạn hiện nay vẫn là cần thiết. Do đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin giữ vẫn thu thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng.
