Đánh thuế 20% trên lãi chứng khoán: Những lo ngại và các vấn đề cần làm rõ

Đánh thuế 20% trên lãi chứng khoán: Những lo ngại và các vấn đề cần làm rõ

Nhiều ý kiến của nhà đầu tư, chuyên gia cho rằng đề xuất đánh thuế 20% trên lãi chứng khoán là quá cao, việc này có thể khiến nhà đầu tư cá nhân không còn động lực tham gia thị trường.

Tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính dự kiến sửa quy định về cách tính thuế thu nhập cá nhân với hoạt động chuyển nhượng vốn, chứng khoán.

Theo đó, cá nhân cư trú chuyển nhượng chứng khoán sẽ chịu mức thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế. Khoản thu nhập tính thuế này được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan trong kỳ tính thuế theo năm.

Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng, số thuế sẽ bằng thuế suất 0,1% nhân với giá bán chứng khoán, theo từng lần.

Với chuyển nhượng vốn, cơ quan này cũng đề xuất tính thuế 20% trên thu nhập tính thuế nhưng tính theo từng lần. Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí, người bán sẽ chịu mức thuế suất 2%.

Nhiều nhà đầu tư tỏ ra lo ngại

Trước đề xuất đánh thuế 20% trên lãi chứng khoán, chị Phan Ngọc Mai (Kim Mã, Hà Nội), một nhà đầu tư cá nhân có gần 5 năm kinh nghiệm bày tỏ sự lo ngại và cho biết nếu đề xuất đi vào thực tế, có lẽ chị sẽ chuyển sang đầu tư vào một loại hình khác.

“Tham gia thị trường chứng khoán rất khó khăn vì phải chịu rủi ro lỗ lãi lớn. Chưa kể nhà đầu tư đang phải chịu nhiều loại thuế, phí như: phí giao dịch, thuế 0,1% khi bán cổ phiếu dù có lời hay lỗ, rồi thuế thu nhập cá nhân 5% khi nhận cổ tức bằng tiền mặt. Nếu tính thuế 20% nữa thì không biết các nhà đầu tư nhỏ lẻ như tôi sẽ còn bao nhiêu lợi nhuận”, chị Mai nói.

Ông Nguyễn Quốc Tuyển, Trưởng phòng Phân tích CTCP Đầu tư tài chính TVI nhấn mạnh, mức thuế 20% trên lãi chứng khoán là quá cao và nếu thực thi sẽ tác động mạnh tới thị trường.

Bởi, thị trường chứng khoán đa số là nhà đầu tư nhỏ lẻ, nắm giữ ngắn hạn, ít người mua nắm giữ dài hạn.

Lấy ví dụ, ông Tuyển cho hay, một nhà đầu tư lãi 20% một năm thì sẽ phải đóng thuế 4%. Nếu so với mức thuế khoán trước đó là 0,1% thì mức thuế nhà đầu tư phải đóng khá là cao.

Ngoài ra, việc xác định chi phí để nhà đầu tư ghi nhận mức lợi nhuận cũng tương đối khó. Ví dụ trong một số nhà đầu tư phải mua báo cáo, phân tích của các bên tư vấn và những chi phí này sẽ rất khó để xác định vào chi phí chung của nhà đầu tư, từ đó có thể tính ra mức thuế mà nhà đầu tư phải đóng.

Do đó, ông Tuyển hy vọng, nếu áp dụng phương án thuế suất 20%, Bộ Tài chính sẽ có lộ trình cụ thể để chuyển tiếp, cũng như xem xét lại phương án tính chi phí làm sao hợp lý nhất cho các nhà đầu tư.

Chuyên gia cho rằng đề xuất đánh thuế 20% trên lãi chứng khoán là quá cao, còn nhà đầu tư cá nhân tỏ ra khá lo ngại. Ảnh: MINH TRÚC

Cần làm rõ cách tính giá vốn, chi phí được khấu trừ

Ở một diễn biến khác, việc cho phép lựa chọn giữa hai phương án tính thuế (0,1% trên giá trị giao dịch hoặc 20% trên thu nhập ròng nếu chứng minh được chi phí) được nhiều doanh nghiệp xem là điểm mở. Tuy nhiên, các doanh nghiệp lưu ý cần đánh thuế dựa trên lợi nhuận thực tế, có lộ trình phù hợp và không áp dụng ngay khi hạ tầng dữ liệu chưa sẵn sàng.

Đại diện Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) cho biết nhiều nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm đến những thay đổi trong chính sách thuế. Hầu hết các nhà đầu tư kỳ vọng chính sách thuế cần ổn định để tạo niềm tin cho thị trường, thay vì thay đổi liên tục khiến họ lo ngại. Do đó, việc Chính phủ quyết định tiếp tục duy trì mức thuế 0,1% hiện hành được hoan nghênh.

Với phương pháp tính thuế 20% trên thu nhập ròng, đại diện TCBS cho rằng cần làm rõ cách xác định giá vốn, bởi, hiện nay, các công ty chứng khoán đang áp dụng các phương pháp khác nhau.

Ngoài ra, khi nhà đầu tư giao dịch mua bán chứng khoán, giá vốn thường được ghi nhận theo giá tại thời điểm chuyển giao, đôi khi không phản ánh đúng mức đầu tư thực tế. Đối với các trường hợp mua cổ phiếu trước khi công ty niêm yết, cũng cần có hướng dẫn cụ thể về cách xác định giá vốn.

Đại diện TCBS cũng kiến nghị cần định nghĩa rõ các khoản chi phí hợp lệ được trừ khi tính thu nhập chịu thuế. Chẳng hạn, chi phí vay margin để đầu tư chứng khoán.

“So với gửi tiết kiệm hưởng lãi suất 5-6%/năm, nếu đầu tư chứng khoán thu được 10% trong hai năm mà bị đánh thuế 20%, nhà đầu tư cá nhân có thể không còn động lực tham gia thị trường vốn”, đại diện TCBS nói.

Về quy định đánh thuế đối với cổ phiếu thưởng, TCBS cho rằng không nên đánh thuế khi nhà đầu tư chưa thực nhận thu nhập. Việc đánh thuế tại thời điểm được cấp cổ phiếu khiến nhà đầu tư phải bán cổ phiếu khác hoặc dùng tiền túi để nộp thuế.

“Nếu quy định không rõ ràng, có thể dẫn đến tình trạng nhà đầu tư không đủ tiền nộp thuế thì không được nhận cổ phiếu, gây khó khăn cho thị trường và cả doanh nghiệp phát hành”.

Dưới góc độ quản lý nhà nước, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, với thuế chứng khoán, hiện đang áp dụng mức 0,1% theo từng giao dịch để thuận tiện cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, Bộ đang cân nhắc phương án cho phép quyết toán cuối năm nhằm phản ánh đúng thu nhập thực tế, tránh thiệt thòi cho nhà đầu tư dài hạn hoặc bị lỗ.

Bộ Tài chính cũng nghiên cứu điều chỉnh quy trình quyết toán và hoàn thuế theo hướng thuận tiện, công bằng giữa cá nhân và doanh nghiệp.

Ngoài ra, Bộ cũng đang tập trung hoàn thiện dữ liệu về thu nhập và người nộp thuế nhằm xây dựng chính sách thuế công bằng, chính xác hơn.

MINH TRÚC

Pháp luật TPHCM

– 16:07 10/08/2025