Việt Nam đã tăng cường việc nhập hàng hóa đến từ thị trường Mỹ. Trong ảnh: người dân mua hàng hóa của Mỹ trong siêu thị tại TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Ông Trump đánh giá cao việc Việt Nam cam kết dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho hàng hóa của Mỹ, trong đó có xe ô tô phân khối lớn.
Ông khẳng định Mỹ sẽ cắt giảm đáng kể thuế đối ứng cho nhiều hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam và sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong giải quyết những vướng mắc ảnh hưởng đến quan hệ thương mại song phương, nhất là trong các lĩnh vực mà hai bên ưu tiên.
Cần thời gian để đánh giá thêm
Thông báo về mức thuế mới với Việt Nam cho đến lúc này mới chỉ được phát đi từ nền tảng mạng xã hội của Tổng thống Mỹ Donald Trump, chưa được cụ thể hóa thành chính sách chính thức. Nhiều điểm then chốt cũng như mức thuế sẽ áp dụng vẫn chưa rõ ràng. Do đó, cộng đồng doanh nghiệp cho hay cần thêm dữ liệu và thời gian cụ thể để đánh giá đúng tác động thực sự của thỏa thuận này.
Nói với Tuổi Trẻ, ông Hồ Quốc Lực – chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần thực phẩm Sao Ta, một trong năm doanh nghiệp xuất khẩu tôm hàng đầu Việt Nam – cho rằng có hai yếu tố cần chờ đợi.
Thứ nhất, Bộ Thương mại Mỹ cần công bố chi tiết mức thuế áp cho từng nhóm hàng, vì trong một ngành như thủy sản, thuế suất có thể rất khác biệt giữa các loại mặt hàng . Thứ hai, cần đợi kết quả đàm phán chính thức từ phía Việt Nam.
Bởi theo ông Lực, khi có đủ hai yếu tố trên, doanh nghiệp mới có thể đánh giá lại lợi thế so sánh của mình, nhất là trong tương quan với các quốc gia cạnh tranh cùng ngành.
Ông Lực cũng nhấn mạnh rằng ngành thủy sản Việt Nam có phần yên tâm hơn nhiều ngành hàng khác nhờ lợi thế chủ động nguyên liệu trong nước, thuận lợi cho truy xuất nguồn gốc.
Tuy nhiên mức thuế chỉ là một phần của bài toán. Triển vọng tiêu dùng của thị trường Mỹ và tốc độ phục hồi kinh tế nước này trong các quý tới sẽ là yếu tố then chốt quyết định sức mua và đầu ra cho doanh nghiệp.
Thuế quan chỉ là một gờ giảm tốc trên con đường Việt Nam tiến tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển.
Ông Bruno Jaspaert (tổng giám đốc tổ hợp Khu công nghiệp Deep C)
Thúc đẩy phát triển công nghiệp phụ trợ nội địa
Đó là ý kiến của đa số chuyên gia khi được hỏi về việc các doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì khi Mỹ có mức áp thuế mới. Bởi theo các chuyên gia, chỉ khi phát triển được công nghiệp phụ trợ mới tự chủ được trong sản xuất.
Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 3-7, ông Đỗ Phước Tống, chủ tịch Hội Cơ khí – Điện TP.HCM, cho biết mức thuế với hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ là con số chưa có các văn bản chính thức, song chúng ta vẫn kỳ vọng sắp tới sẽ đạt được các thỏa thuận chi tiết thuận lợi hơn cho hàng hóa Việt Nam sang Mỹ.
Về tình hình đơn hàng, các đối tác quốc tế vẫn đang đợi quyết sách cuối cùng để định hướng sản phẩm và thị trường. Tuy vậy Mỹ vẫn là thị trường tiềm năng để các doanh nghiệp trong lĩnh vực cơ khí hướng đến và tới đây vẫn xúc tiến, triển lãm tại Mỹ để tìm thêm đơn hàng mới.
“Việc Mỹ áp thuế đối ứng cũng là một trong những vấn đề buộc chúng ta phải thúc đẩy công nghiệp phụ trợ trong nước phát triển hơn.
Đây được xem là giai đoạn quan trọng để tăng cường nội lực sản xuất, giảm sự phụ thuộc và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trong tương lai”, ông Tống nói.
Trong khi đó, ông Đoàn Võ Khang Duy – giám đốc Công ty cổ phần công nghiệp Ameco – thông tin riêng với các sản phẩm của doanh nghiệp vẫn cạnh tranh được với hàng một vài nước nếu áp mức thuế phù hợp, cộng thêm việc có được sự tin tưởng từ bạn hàng truyền thống cũng là một lợi thế.
“Doanh nghiệp vẫn chờ kết quả đàm phán chính thức để tiếp tục làm việc với đối tác, tìm kiếm đơn hàng mới”, ông Duy nói.
Nhìn ở góc độ khác, ông Nguyễn Văn Khánh – phó chủ tịch Hội Da giày TP.HCM – cho rằng nhiều năm qua doanh nghiệp da giày vẫn phụ thuộc lớn vào nguyên phụ liệu từ nước khác do giá cạnh tranh.
Về dài hạn, ông cho rằng cần thúc đẩy sản xuất nguyên phụ liệu trong nước thông qua các chính sách phát triển ngành nhằm đảm bảo sự bền vững.
Công nhân sản xuất giày cho thị trường Mỹ tại tập đoàn giày da TBS (Bình Dương cũ) – Ảnh: T.T.D.
Mở rộng thị trường xuất khẩu dài hạn
Có thêm ý kiến về thông tin mức áp thuế mới của Mỹ, ông Bruno Jaspaert – tổng giám đốc tổ hợp Khu công nghiệp Deep C – chia sẻ vấn đề nhận được sự quan tâm nhất hiện nay là định nghĩa về hàng hóa “chuyển tải” – một yếu tố quan trọng nhưng chưa được làm rõ.
Ông Bruno Jaspaert đặt vấn đề: “Ai sẽ là người định đoạt khái niệm, kết luận điều này và tiêu chí nào để phân biệt đâu là các nhà xuất khẩu thuộc nhóm chuyển tải?”.
Tương tự, bà Deborah Elms – trưởng bộ phận chính sách thương mại tại Quỹ Hinrich (Singapore) – cũng cho rằng định nghĩa “chuyển tải” cần được xem xét kỹ càng với dữ liệu cụ thể hơn. Nếu phần giá trị gia tăng tại Việt Nam đủ lớn và đảm bảo tiêu chí “chuyển đổi đáng kể” thì sản phẩm đó phải được xem là hợp pháp trong thương mại quốc tế, đúng theo logic của toàn cầu hóa.
Ở khía cạnh tích cực, nhiều chuyên gia trong ngành cũng cho rằng nếu Mỹ áp thuế dựa trên tỉ lệ nội địa hóa, điều này có thể tạo động lực để Việt Nam nâng cấp công nghiệp hỗ trợ và chuỗi cung ứng trong nước.
Khi đó các doanh nghiệp FDI nói chung buộc phải đầu tư nhiều hơn vào việc sản xuất ngay tại Việt Nam nhằm đáp ứng tiêu chí xuất xứ. Đây cũng là nguồn lực quan trọng trong việc đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số của Việt Nam trong dài hạn.
Bởi theo ông Bruno Jaspaert nhìn nhận, thời điểm này nếu tận dụng cơ hội để tăng đầu tư vào chuỗi cung ứng và logistics nội địa, Việt Nam không chỉ giảm thiểu rủi ro từ thuế quan mà còn mở rộng thị trường xuất khẩu khác trong dài hạn.
“Sau bảy năm từ khi phụ trách thị trường Việt Nam, tôi nhận ra không quốc gia nào sánh bằng Việt Nam về khả năng chống chịu và phục hồi. Thuế quan chỉ là một gờ giảm tốc trên con đường Việt Nam tiến tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển”- ông Bruno Jaspaert nhận xét thêm.
* Ông Phạm Lưu Hưng (kinh tế trưởng kiêm giám đốc SSI Research):
Quy tắc xuất xứ là yếu tố then chốt
Việc đạt được thỏa thuận khung với Mỹ đã cho thấy vai trò quan trọng của Việt Nam trong chuỗi thương mại toàn cầu. Tuy nhiên điểm đáng lưu ý không chỉ là thuế suất so với các quốc gia mà còn là quy tắc xuất xứ. Thuế có thể thấp, nhưng nếu quy tắc xuất xứ khắt khe – ví dụ với sợi cho hàng dệt may – thì vẫn rất thách thức.
Tôi kỳ vọng phía Mỹ sẽ áp dụng mức thuế cùng các quy tắc xuất xứ “dễ thở” hơn. Về tác động đến vốn đầu tư nước ngoài, nếu mức thuế chỉ chênh lệch vài điểm phần trăm với các nước trong khu vực sẽ khó khiến FDI rời khỏi Việt Nam, nhất là khi chúng ta còn ưu đãi thuế, giá thuê đất hợp lý và hỗ trợ tài chính cho nhà đầu tư công nghệ cao.
Chúng ta cần thêm thời gian và thông tin chính thức từ các cơ quan liên quan để có đánh giá chính xác, toàn diện.
Khách hàng chọn lựa mua xe Ford (Mỹ sản xuất) tại một đại lý bán xe ở TP.HCM – Ảnh: TỰ TRUNG
Xe Mỹ sẽ có thêm lợi thế cạnh tranh nếu thuế giảm
Hiện các doanh nghiệp ô tô vẫn đang chờ hướng dẫn chính thức từ Bộ Tài chính và Bộ Công Thương để có cơ sở xây dựng kế hoạch nhập khẩu và định giá phù hợp.
Dù vậy kỳ vọng chung của thị trường là nếu thuế nhập khẩu được giảm, xe Mỹ sẽ có thêm lợi thế cạnh tranh, đặc biệt trong phân khúc SUV cỡ lớn và xe sang – nhóm sản phẩm đang tăng trưởng mạnh tại Việt Nam.
Ông Gerd Bitterlich, tổng giám đốc Mercedes-Benz Việt Nam, thông tin việc giảm thuế nhập khẩu là tín hiệu tích cực nhưng doanh nghiệp này chưa nhận được văn bản chính thức nên chưa thể tính toán giá cụ thể.
Đại diện một doanh nghiệp chuyên nhập khẩu xe cũng cho rằng thời gian tới các hãng sẽ phải cân nhắc giữa thuế MFN và ưu đãi từ EVFTA để lựa chọn phương án nhập khẩu tối ưu.
Với xe dung tích lớn nhập từ Mỹ theo thuế MFN vẫn có thể là lựa chọn phù hợp; trong khi đó các dòng xe nhỏ chủ yếu sẽ tiếp tục nhập từ châu Âu để hưởng mức thuế ưu đãi theo EVFTA, đảm bảo mức giá cạnh tranh cho người tiêu dùng.
Cụ thể hóa nội dung thảo luận lãnh đạo cấp cao Việt – Mỹ
Chiều 3-7 tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, người phát ngôn Phạm Thu Hằng nhận được câu hỏi từ truyền thông nước ngoài về vấn đề thuế quan của Mỹ với Việt Nam. Đại diện hãng thông tấn nước ngoài cũng nhắc đến các thông tin về mức thuế đối ứng dự kiến áp với Việt Nam được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra trên mạng xã hội.
Người phát ngôn Phạm Thu Hằng đã nhắc lại cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Donald Trump vào tối 2-7.
Đại diện Bộ Ngoại giao cho biết tại điện đàm, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi về quan hệ Việt Nam – Mỹ, trong đó có nội dung về thương mại đối ứng.
“Cũng tại điện đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao sự quan tâm của Tổng thống Donald Trump đối với Việt Nam và quan hệ hai nước” – bà Hằng nói và thông tin thêm – “Hiện nay đoàn đàm phán Việt Nam và Mỹ đang phối hợp trao đổi để cụ thể hóa các nội dung thảo luận của lãnh đạo cấp cao hai nước”.
