Không chỉ quảng cáo “nổ”, quảng cáo bằng tình huống ‘drama’ cũng đang gây bức xúc – Minh họa: LAP
Một đoạn video quảng cáo bằng tình huống “drama” thu hút hàng ngàn lượt xem, mở đầu bằng cuộc trò chuyện giữa nhân vật người chồng và người vợ. Sau đó, nhân vật phú bà (những phụ nữ giàu có) xuất hiện.
Chồng có “tiểu tam trà xanh” cũng kệ, miễn mỗi tháng đưa 1 tỉ đồng?
Phú bà liên tục chất vấn người tình (tức nhân vật người chồng) tại sao không nghe điện thoại trong những ngày qua? Người chồng nói rằng do điện thoại bị hư, đồng thời vừa tìm cách lấy lòng phú bà, vừa lo lắng sợ vợ phát hiện mối quan hệ bất chính.
Nhưng sau khi nghe lén chồng với phú bà nói chuyện, người vợ lại tự nhận là… em gái của chồng mình, cùng lập mưu lừa tiền phú bà.
Thấy gia cảnh khó khăn, phú bà tài trợ học phí và mua tặng laptop cho “người em gái ham học vượt khó”.
Phú bà cũng mua điện thoại cho người tình để thuận tiện liên lạc.
Cảnh mua điện thoại, laptop được quay tại chuỗi thương hiệu chuyên bán hàng điện tử, kèm thông tin về chính sách khuyến mãi “siêu khủng”.
Câu chuyện nói trên là một video quảng cáo, được dàn dựng bằng một tình huống đầy “drama” (kịch tính) nhằm cuốn hút người xem.
Ở một clip ngắn khác, bắt đầu là khung cảnh anh chồng bực tức, giận dữ bước vào nhà.
Cô vợ ra đón trong sự lo lắng, nên liền gọi điện cho… bồ nhí của chồng, dịu giọng hỏi “hai người có giận hờn gì nhau không, mà anh ấy về nhà thấy khó chịu quá”.
Cô vợ nhẹ nhàng khuyên nhủ “bé ba”, mong muốn hai người vui vẻ, hòa hợp trở lại. Có như vậy, cô vợ mới duy trì được việc chồng cho… 1 tỉ đồng mỗi tháng (?!).
Tức là, dù chồng mình có “tiểu tam trà xanh” cũng kệ, chỉ cần hàng tháng được chồng đưa thật nhiều tiền là cô vợ mãn nguyện.
Không chỉ cổ xúy “tình tay ba”, nhiều video quảng cáo còn chứa các tình tiết miệt thị ngoại hình, trọng nam khinh nữ, bạo lực gia đình, định kiến nghề nghiệp, xem trọng vật chất, sống ảo vô cảm…
Đáng lo hơn, trong nhiều quảng cáo là lối diễn xuất mang tính chất bạo lực ngôn từ: các nhân vật liên tục chửi nhau, thậm chí chửi luôn… người xem?!
“Hệ miễn dịch suy yếu”, ảnh hưởng tới xử lý tình huống trong đời thực
Vì sao những clip ngắn quảng cáo có kịch bản độc hại lại xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội?
Mạng xã hội thúc đẩy thói quen xem nhanh, xu hướng người dùng ưa chuộng sự ngắn gọn, “dễ tiêu hóa”, có yếu tố giải trí mạnh, khiến người sản xuất nội dung chạy đua theo thuật toán, thay vì chú trọng tính giáo dục, nhân bản.
“Câu view” trở thành mục tiêu tối thượng. Những gì sốc, lạ, gây tranh cãi sẽ là công cụ hữu hiệu để tạo sự chú ý?
Trong khi đó, một bộ phận công chúng thiếu khả năng phân tích và tư duy phản biện. Một bộ phận đó cũng không được trang bị đầy đủ kỹ năng số để đánh giá tính xác thực và lành mạnh của nội dung.
Việc đánh đồng vật chất với tình yêu, hợp thức hóa hành vi lừa dối, cổ xúy cho lối sống thực dụng… nếu được lặp đi lặp lại một cách hài hước thì người xem sẽ dễ dãi tiếp nhận những thông điệp tiêu cực như một sản phẩm giải trí thông thường.
Với thuật toán ưu tiên các sản phẩm tương tác cao, những video quảng cáo “drama” sẽ dễ lan truyền cực nhanh, dẫn đến vòng lặp nguy hiểm: nội dung phản cảm càng được xem nhiều thì càng “sinh sôi nảy nở”.
Trong khi đó, những nội dung tích cực lại bị “chìm xuống” trong dòng chảy số.
Điều này dẫn đến nhiễu loạn thông tin, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhận thức công chúng, đặc biệt là giới trẻ, vốn đang hình thành nhân cách và thế giới quan. Đáng lo hơn là tác động đến cách người trẻ kết nối các mối quan hệ, xử lý tình huống trong đời thực.
Từ góc độ tâm lý xã hội, hiện tượng trên tác động tiêu cực đến các giá trị đời sống văn hóa hiện đại.
Khi các chuẩn mực đạo đức nhân văn bị xem nhẹ trên môi trường mạng, những yếu tố lệch chuẩn có thể được một số người xem là “tiêu chuẩn mới” về độ nổi tiếng, sức hút, thậm chí là thước đo thành công.
Một diễn tiến thật đáng buồn!
Cần chung tay lan tỏa những nội dung tử tế
Để chấn chỉnh tình trạng trên, các cơ quan quản lý cần mạnh tay hơn trong việc xây dựng khung pháp lý kiểm soát, xử phạt những sản phẩm truyền thông phản cảm, vi phạm đạo đức, văn hóa, nhất là các trường hợp núp bóng quảng cáo.
Các nền tảng cũng phải có trách nhiệm trong việc sàng lọc, nâng cao hệ thống kiểm duyệt những clip độc hại, cổ xúy hành vi lệch lạc. Đây là cam kết đạo đức nên có và phải có từ các công ty công nghệ.
Bên cạnh việc tăng cường giáo dục kỹ năng số cho công chúng trẻ, giúp xây dựng thói quen chọn lọc, đánh giá và phản biện thông tin, gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần khuyến khích, tạo sân chơi cho những người sáng tạo nội dung truyền thông tích cực.
Khi những điều tử tế được lan tỏa rộng rãi, được người xem đón nhận nồng nhiệt, những thứ lệch chuẩn sẽ dần mất chỗ đứng.
