Những ngày qua, hình ảnh người dân xếp hàng dài chờ mua vàng bất chấp giá vượt đỉnh là một hiện tượng đáng chú ý. Các phố vàng nổi tiếng ở Hà Nội như Trần Nhân Tông, Cầu Giấy trở nên đông đúc, nhộn nhịp khi nhu cầu mua vàng tăng cao trong khi nguồn cung hạn chế. Thậm chí có những người trải bạt chờ qua đêm để mua vàng, có người than thở “có tiền mà không mua được vàng”.
Nhiều người trải bạt chờ mua vàng. Nguồn: Vietnamnet
Hiện tượng xảy ra trong bối cảnh giá vàng tăng cao kỷ lục. Theo ông Đoàn Thái Sơn – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đợt tăng giá vàng vừa qua là do ba yếu tố chính. Thứ nhất là giá vàng thế giới tăng rất cao. Thứ hai là kỳ vọng và tâm lý của thị trường rằng giá vàng sẽ tăng tiếp, dẫn đến nhu cầu mua vàng của người dân tăng rất cao. Thứ ba là nguồn cung khan hiếm do đang trong quá trình chuyển đổi quản lý vàng theo cơ chế mới.
Thực tế, vàng vẫn luôn là một kênh đầu tư phổ biến tại Việt Nam, với nhiều phân khúc phù hợp với đại đa số các tầng lớp trong xã hội. Với việc có sự chênh lệch giữa giá mua – bán, người dân mua vàng chủ yếu nhằm mục đích tích trữ, thay vì lướt sóng. Với mặt bằng lãi suất ở mức thấp như hiện nay, nhu cầu nắm giữ vàng của người dân lại càng tăng cao.
Xu hướng tăng tích trữ vàng không chỉ diễn ra tại Việt Nam mà đang là “hot trend” trên toàn cầu. Theo một phân tích của Charles-Henry Monchau, Giám đốc Đầu tư (CIO) tại công ty quản lý tài sản Thụy Sĩ Syz Group, các ngân hàng trung ương toàn cầu đang nắm giữ lượng vàng dự trữ nhiều hơn trái phiếu kho bạc Mỹ lần đầu kể từ năm 1996. Thay đổi đáng kể này được mô tả là “Sự tái cân bằng toàn cầu”, diễn ra trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và thương mại ngày càng gia tăng.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), sau nhiều năm tăng trưởng khiêm tốn, các ngân hàng trung ương đã tăng tốc mạnh mẽ việc mua vàng. Cuộc khảo sát năm 2025 của WGC cho thấy 43% các ngân hàng trung ương có kế hoạch bổ sung thêm vàng vào năm tới và 95% kỳ vọng lượng vàng nắm giữ trên toàn cầu sẽ tiếp tục tăng.
Không chỉ các ngân hàng trung ương trên thế giới, các “siêu cá mập” phố Wall cũng “rầm rộ” gom vàng thời gian qua. Các quỹ ETF vàng của những “gã khổng lồ” quản lý tài sản hàng đầu thế giới như Black Rock, State Street Global Advisors (SSGA) đều đã hút ròng hàng chục tỷ USD từ đầu năm 2025.
Đáng chú ý, chỉ riêng SPDR Gold Trust ETF (thuộc SSGA) đã hút ròng hơn 11,3 tỷ USD từ đầu năm. Quỹ hiện đang nắm gần 982 tấn vàng. Trong khi đó, bộ đôi iShare Gold Trust ETF và iShare Physical Gold ETF thuộc Black Rock đã hút ròng lần lượt 6,9 tỷ USD và 3,5 tỷ USD từ đầu năm. 2 quỹ đang nắm tổng cộng 692 tấn vàng.
Các nhà phân tích cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến nhu cầu tích trữ vàng tăng cao là do USD đang dần suy yếu vai trò tiền tệ dự trữ số một. Nợ công Mỹ ở mức cao kỷ lục, cùng với bất ổn địa chính trị và những lo ngại về triển vọng kinh tế toàn cầu, đã thúc đẩy các quốc gia tìm tới vàng như một “nơi trú ẩn an toàn”.
Theo các chuyên gia Goldman Sachs, kịch bản Fed mất độc lập sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như Lạm phát cao hơn, giá cổ phiếu và trái phiếu dài hạn giảm, đồng USD suy yếu vai trò đồng tiền dự trữ toàn cầu. Trong khi đó, vàng được coi là tài sản lưu giữ giá trị, không phụ thuộc vào niềm tin vào các thể chế. Ngân hàng này dự báo vàng có thể tăng vọt lên gần 5.000 USD/ounce.
