Hộ kinh doanh tại chợ Bến Thành, quận 1, TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Thay vào đó sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.
Cần thấy rằng việc chấm dứt thuế khoán với hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm là cần thiết, mang lại những lợi ích thiết thực, thúc đẩy sự phát triển của hộ, cá nhân kinh doanh.
Chúng ta đang có ít nhất 3,6 triệu hộ kinh doanh có mã số thuế mà chỉ đóng góp 4,5% tổng số thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân trong năm 2024 là chưa công bằng với hơn 900.000 doanh nghiệp chính trực đang đóng góp thuế.
Vì thế, nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã chủ trương chấm dứt hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh; chuyển hộ kinh doanh sang chế độ kê khai thuế theo doanh thu thực tế, có đầu vào đầu ra để xác định chính xác trúng, đúng và đủ.
Điều thứ hai quan trọng hơn là thông qua bước tiến về thuế và các điều kiện đi kèm chúng ta thúc đẩy chính thức hóa, làm cho hoạt động của hộ, cá nhân kinh doanh minh bạch, bình đẳng hơn với các thành phần kinh tế khác.
Hơn nữa, nếu không minh bạch được đầu vào đầu ra của hộ, cá nhân kinh doanh thông qua kê khai thuế thì những hiện tượng liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng lậu sẽ khó ngăn chặn khi đa phần hàng hóa này chủ yếu xuất hiện trong khu vực hộ kinh doanh.
Có thể thấy với “mũi tên” chuyển từ thuế khoán sang kê khai thuế theo doanh thu thực, chúng ta đạt được nhiều mục tiêu khác nhau.
Đó là tăng trách nhiệm đóng góp ngân sách nhà nước, tạo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và quan trọng hơn là giúp hộ kinh doanh minh bạch, có trách nhiệm giải trình trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, việc chuyển từ cơ chế thuế khoán sang thuế theo doanh thu thực tế với các hộ, cá nhân kinh doanh sẽ tạo thêm các khoản chi phí như đầu tư thiết bị cho đến việc phải có phần mềm, mua chữ ký điện tử.
Chưa kể việc chuyển đổi như vậy đòi hỏi các hộ kinh doanh phải lập sổ sách kế toán theo quy định, mặc dù có thể ít hơn so với yêu cầu của một doanh nghiệp nhưng vẫn phức tạp so với quy mô hộ áp dụng hình thức thuế khoán.
Bối cảnh này đòi hỏi các cơ quan nhà nước, bao gồm cơ quan thuế cũng như chính quyền địa phương, cần có sự uyển chuyển trong thực hiện.
Đồng thời nên có thời gian hướng dẫn từ sáu tháng đến một năm để hỗ trợ hộ kinh doanh làm quen, tránh áp đặt và đặc biệt tránh sử dụng hình thức xử phạt quá cứng nhắc.
Tất nhiên muốn hộ, cá nhân kinh doanh vươn lên thành doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ đủ lớn từ phía Nhà nước. Theo đó, mọi thứ phải đơn giản, phần mềm kê khai thuế, in hóa đơn điện tử phải dễ thực hiện.
Đặc biệt quy trình thủ tục, sổ sách kế toán, cách thức quản lý phải phù hợp với năng lực, trình độ, kỹ năng của từng nhóm đối tượng kinh doanh khác nhau. Từ đó giảm chi phí tuân thủ xuống dưới mức lợi ích họ có thể đạt được.
Như vậy, số hộ, cá nhân kinh doanh chuyển từ vùng xám sang vùng sáng sẽ ngày càng nhiều hơn, mới kỳ vọng có được lực lượng doanh nghiệp như mục tiêu nghị quyết 68 đặt ra.
