Buổi chiều cuối năm, nắng nhạt như tấm khăn mỏng trải trên cánh đồng làng Phong Hậu.
Ông Tâm trở về. Một mình, lặng lẽ, không báo trước.
Vẫn con đường mòn cũ dẫn ra phía sau xóm, nơi có một mảnh đất trũng – nơi ông đã từng lấm lem bùn đất khi đi chăn trâu năm 12 tuổi. Nay cỏ mọc xanh rì, yên bình. Và ở đó, ngôi mộ cha nằm đơn độc giữa đồng, tấm bia rêu phủ mờ tên tuổi, chỉ còn vài nét khắc cũ cầm cự với thời gian.
Ông ngồi xuống, mang theo một chiếc khăn và bình nước nhỏ. Cẩn thận lau từng vết bụi trên bia mộ, ông lặng thinh.
Một lúc sau, như lời thì thầm giữa những người đàn ông từng xa cách, ông cất tiếng – khẽ, nhưng chắc:
“Con về thăm cha, có chuyện vui muốn kể.”
Người cha vắng mặt, người con đứng thay
“Con gái út của cha – em Thảo – đã lấy chồng. Nó mặc áo dài trắng, cười rạng rỡ như nắng đầu mùa. Mẹ ngồi cạnh mà rưng rưng mãi.”
“Con thay cha làm trưởng hôn. Dắt em qua lễ đường, chúc phúc cho nó… cũng giống như cha lẽ ra phải làm từ rất lâu.”
Ông Tâm ngẩng lên nhìn trời một chút, rồi nhìn xuống bia đá đã mòn.
Giọng ông trầm hơn:
“Con không biết… cha từng là người tốt? Hay chỉ là nạn nhân của cái nghèo, của rượu, của định kiến thời đó?”
“Con đã từng giận cha. Rất giận.”
“Nhưng giờ con không oán trách nữa. Vì con hiểu… giữ oán hận trong lòng, chẳng cứu được ai, chỉ đốt cháy mình.”
Ông cúi đầu, tay nắm chặt mép áo.
“Con đã sống thay phần cha. Con đã làm điều cha chưa từng làm – đó là lo cho mẹ và các em.”
“Con đã ở bên họ khi cha không còn. Đã bảo vệ họ, đã là mái nhà mà ngày xưa tụi con không có.”
Và rồi… ông trầm ngâm về phần mình
Cơn gió bỗng ngừng thổi. Không gian im ắng lạ thường.
Ông ngồi yên một lúc rất lâu, mắt nhìn về xa xăm – nơi chân trời dường như giao nhau với ký ức.
“Con từng mơ trở thành giáo viên lịch sử.”
“Con mê những bài học về Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo… Con muốn đứng trên bục giảng, cầm phấn, và kể cho lũ nhỏ nghe về những người đã từng sống không chỉ cho riêng mình.”
“Nhưng con đã không làm được điều đó.”
“Vì cơm, vì áo, vì mẹ, vì hai đứa em… con đã từ bỏ ước mơ.”
Giọng ông nghèn nghẹn.
“Con không tiếc đâu, cha à. Vì dù không trở thành thầy giáo, con vẫn sống như một người thầy.”
“Con đã dạy các em mình cách sống tử tế. Đã cho mẹ một tuổi già bình yên. Và con tin, nhờ con, ước mơ vẫn được tiếp tục – qua đời sống của những người thân yêu nhất.”
Lời cuối – lặng lẽ nhưng viên mãn
Mặt trời dần khuất sau hàng tre. Cơn gió nhẹ trở lại, không réo rắt mà bình yên như lời cảm ơn từ đất trời.
Ông Tâm đặt tay lên bia mộ, như chào cha một lần cuối.
“Con về đây, cha.”
“Và con đã đi trọn con đường của mình.”
