Đã đến lúc hướng tới chuẩn nâng hạng thị trường của MSCI

Đã đến lúc hướng tới chuẩn nâng hạng thị trường của MSCI

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện đã đáp ứng đủ điều kiện để được FTSE Russell xem xét nâng hạng từ thị cận biên lên mới nổi tại kỳ đánh giá tháng 9-2025, giờ là lúc hướng tới các tiêu chuẩn cao hơn của MSCI.

Ngưỡng cửa nâng hạng đã cận kề

Với những nỗ lực cải cách pháp lý và nâng cấp hạ tầng công nghệ, TTCK Việt Nam đang tiến gần tới một thời khắc mang tính bản lề, khi FTSE Russell dự kiến xem xét nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9-2025.

Bà Trần Ngọc Thúy Vy, chuyên viên phân tích Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam, cho biết Thông tư 68/2024 của Bộ Tài chính chính thức có hiệu lực, với quy định cho phép giao dịch cổ phiếu mà không yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) phải có đủ tiền trước khi đặt lệnh – cơ chế non-prefunding, đã giúp nhóm này có thể giao dịch ngay trong ngày T+0 và thanh toán vào ngày T+1 hoặc T+2.

Ngoài ra, Thông tư 03/2025 của NHNN đã quy định rõ về tài khoản NĐTNN theo mô hình tài khoản gián tiếp, xóa bỏ những rào cản còn tồn tại khiến Việt Nam bị “treo hạng” trong kỳ đánh giá tháng 3-2025.

Những chính sách này, theo bà Vy, đã đưa chuẩn pháp lý của thị trường Việt Nam tiệm cận chuẩn quốc tế và loại bỏ một trong những rào cản lớn nhất khiến Việt Nam bị trì hoãn nâng hạng nhiều năm.

“Việc gỡ bỏ cơ chế prefunding là điều kiện tiên quyết để FTSE Russell có thể xem xét nâng Việt Nam lên thị trường mới nổi hạng thứ cấp (Secondary Emerging Market), đồng thời mở cánh cửa để MSCI đánh giá lại khả năng gia nhập danh sách theo dõi nâng hạng trong tương lai gần”, bà Vy đánh giá.

Tương tự, bà Phạm Thị Thuỳ Linh, Trưởng ban phát triển TTCK, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), cho biết 10 công ty chứng khoán và 10 ngân hàng lưu ký đã triển khai non-prefunding sau khi Thông tư 68/2024 và 18/2025 của Bộ Tài chính có hiệu lực.

Kết quả, thị trường ghi nhận hơn 90.000 giao dịch NPF với tổng giá trị trên 20.000 tỉ đồng, tương ứng hơn 6.000 giao dịch với giá trị 1.400 tỉ đồng/ngày tính từ khi hệ thống KRX chính thức hoạt động vào ngày 5-5-2025 – chiếm khoảng 50% tổng giá trị giao dịch mua vào của khối ngoại. Mức này cao hơn ba lần về số lượng và hai lần về giá trị giao dịch so với giai đoạn trước đó.

“Cơ chế xử lý giao dịch thất bại cũng phát huy hiệu quả, trong hàng trăm nghìn lệnh, chỉ có 4 giao dịch thất bại và đều được xử lý an toàn”, bà Linh cho biết.

Bên cạnh những thay đổi chính sách, hiện các doanh nghiệp thuộc nhóm VN30 bắt buộc phải công bố thông tin đồng thời bằng hai ngôn ngữ là tiếng Việt và Anh. Thông tin cập nhật từ các Sở Giao dịch chứng khoán, VSDC, các doanh nghiệp lớn cũng được đăng tải bằng hai ngôn ngữ này, để NĐTNN dễ dàng tiếp cận.

Dự kiến khoảng 2.000 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch trên toàn thị trường sẽ phải hoàn tất quá trình công bố thông tin bằng tiếng Anh vào cuối năm 2026.

Ngoài ra, UBCKNN đã thành lập Nhóm đối thoại tư vấn phát triển thị trường vốn (IAG) với 33 thành viên, chia thành 3 tổ công tác để cập nhật, tháo gỡ các vướng mắc, tối ưu trải nghiệm cho nhà đầu tư nước ngoài trong khuôn khổ pháp luật. Đồng thời, nhiều chương trình xúc tiến đầu tư quốc tế được triển khai để quảng bá TTCK Việt Nam.

Những nỗ lực trên đã góp phần không nhỏ trong việc đáp ứng tiêu chí “Nhận được phản hồi tích cực từ các tổ chức đầu tư nước ngoài” – một yếu tố quan trọng trong quyết định nâng hạng.

“Nhà đầu tư quốc tế đánh giá cao khung pháp lý, tiềm năng tăng trưởng và thanh khoản của TTCK Việt Nam. Việc nâng hạng, nếu đạt được trong tháng 9 tới, sẽ là kết quả đáng khích lệ, nhưng không phải đích đến cuối cùng”, ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch UBCKNN chia sẻ tại một hội thảo.

Kiến tạo tương lai bền vững

Xác định nâng hạng là lực đẩy đáng kể cho thị trường vốn Việt Nam khi tăng khả năng tiếp cận với các nhà đầu tư nước ngoài, nên với cơ quan quản lý và các thành viên thị trường, đích đến không chỉ dừng lại ở mức đáp ứng tiêu chí kỹ thuật do FTSE Russell đặt ra cho nhóm thị trường mới nổi thứ cấp.

Ông Bùi Hoàng Hải cho biết nhiều giải pháp của Việt Nam hiện đã vượt tiêu chuẩn của FTSE Russell, đơn cử là công bố thông tin bằng tiếng Anh – một yêu cầu từ MSCI. Nhưng tiêu chí về tỉ lệ sở hữu nước ngoài vẫn là bài toán khó với các cơ quan quản lý.

“MSCI sẽ đánh giá tiêu cực nếu quy định về tỉ lệ sở hữu nước ngoài ảnh hưởng đến hơn 10% tổng số lượng cổ phiếu trên thị trường. Trong khi quy định về sở hữu nước ngoài của Việt Nam vẫn còn phức tạp”, ông Hải nói.

Để giải quyết vấn đề, cơ quan quản lý đang triển khai nhiều giải pháp, gồm: sửa đổi giới hạn sở hữu nước ngoài tại Nghị định 155/2020 (đang trình Chính phủ); phối hợp với NHNN sửa đổi Thông tư 17/2024, để đơn giản hóa thủ tục mở, đóng và sử dụng tài khoản thanh toán cho NĐTNN.

Nhưng để đạt được tiêu chuẩn của MSCI, ông Bùi Hoàng Hải cho rằng cần có các công cụ phòng ngừa rủi ro tỉ giá để tạo thuận lợi cho nhà đầu tư.

Còn ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc khối nghiên cứu & phát triển khách hàng cá nhân, Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho biết việc mở rộng tỷ lệ sở hữu của NĐTNN không chỉ phụ thuộc vào Luật Chứng khoán, mà còn liên quan đến Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, cùng những quy định riêng lẻ trong từng lĩnh vực kinh doanh có điều kiện. Như vậy, việc tháo gỡ cần có thời gian, cùng sự phối hợp từ nhiều bộ ngành và quyết tâm từ Chính phủ.

Trong bối cảnh đó, phát hành chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (Non-Voting Depository Receipts – NVDR) có thể là giải pháp kỹ thuật phù hợp. Tại thị trường Thái Lan, giá trị giao dịch NVDR chiếm tới 21% giá trị giao dịch toàn thị trường mỗi ngày, góp phần thu hút dòng vốn ngoại lớn và tăng tỷ lệ giao dịch của nhà đầu tư tổ chức.

Từ nền tảng trên, ông Minh cho rằng NVDR sẽ tạo điều kiện cho các quỹ đầu tư, vốn ưu tiên yếu tố chênh lệch giá cổ phiếu hơn quyền biểu quyết, có thể mua những cổ phiếu thường xuyên trong tình trạng “kín room ngoại” như FPT, ngân hàng, giúp cải thiện thanh khoản thị trường.

Bổ sung, ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), nhấn mạnh việc duy trì tính ổn định của thị trường sau nâng hạng là yếu tố then chốt, nhất là trong bối cảnh 99% đầu tư trên thị trường là cá nhân, dễ bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông. Theo đó, cần phát triển các định chế tài chính như quỹ đầu tư, bảo hiểm… để tạo sự cân đối giữa nhà đầu tư tổ chức và cá nhân. Đồng thời, cần có thêm các sản phẩm phòng ngừa rủi ro, vì có thể xảy ra nhiều biến động trong thời gian tới nếu tỉ giá ngoại tệ tăng cao.

“Đó sẽ là mối quan ngại lớn đối với các nhà đầu tư. Vì vậy, cần công cụ phòng vệ rủi ro như các sản phẩm phái sinh, giúp tạo ra ‘lớp áo giáp’ cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường Việt Nam trong dài hạn”, ông Sơn nói.

Vân Phong

TBKTSG

– 07:00 23/08/2025