7 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu 5,5 triệu tấn gạo, thu về 2,81 tỉ USD – Ảnh: BỬU ĐẤU
Ngày 18-8, Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính liên quan đến việc xuất khẩu gạo của Việt Nam.
Theo báo cáo, mới đây Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm nay.
Thành tích này đang phản ánh ngày càng rõ sự chuyển dịch từ “xuất khẩu nhiều” sang “xuất khẩu có giá trị”, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.
Tuy nhiên, để duy trì vị thế, ngành gạo Việt vẫn cần tháo gỡ một số nút thắt, đối mặt với những rủi ro đáng kể tác động của xâm nhập mặn, hạn hán và biến đổi khí hậu, khiến sản lượng lúa gạo tiềm ẩn nhiều biến động.
Cùng với đó là các chính sách điều hành xuất khẩu và rào cản kỹ thuật từ các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản vẫn là thách thức lớn.
Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu yếu đi hoặc đối thủ hạ giá mạnh, lợi thế cạnh tranh về giá của Việt Nam sẽ thu hẹp. Điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao giá trị sản phẩm.
Về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia.
Nếu không, vị trí số hai hiện tại có thể chỉ là một “đỉnh sóng” ngắn ngủi giữa chu kỳ dư cung và biến động khí hậu toàn cầu.
Về vấn đề này, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu thông tin nêu trên và chủ trì, phối hợp với cơ quan có liên quan có kế hoạch cụ thể xử lý ngay theo thẩm quyền.
Đồng thời tranh thủ các cơ hội, triển khai “thần tốc” hơn nữa việc xuất khẩu gạo, nhất là gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, gắn với hệ thống truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu gạo quốc gia để nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu gạo.
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường đẩy nhanh việc thực hiện đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.
Đặt mục tiêu xuất khẩu gạo đạt 5,7 tỉ USD
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 7 tháng đầu năm nay Việt Nam xuất khẩu 5,5 triệu tấn gạo và thu về 2,81 tỉ USD, tăng 3,1% về khối lượng nhưng giảm gần 16% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm gần 43%, Ghana và Bờ Biển Ngà là hai thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng 11,1% và 10,6%.
Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Bangladesh với mức tăng 188 lần và giảm mạnh nhất ở thị trường Malaysia với mức giảm 58,5%.
Năm nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu xuất khẩu gạo đạt 5,7 tỉ USD, tuy nhiên ước tính thời điểm tháng 6 thì xuất khẩu gạo cả năm có thể chỉ đạt 5,5 tỉ USD.
Để đạt mục tiêu đề ra, bộ sẽ tiếp tục duy trì thị phần xuất khẩu, tận dụng lợi thế cạnh tranh để gia tăng thị phần gạo thơm khi Thái Lan và Ấn Độ là hai nhà cung cấp phân khúc này lớn nhất nhì vào thị trường Mỹ.
Nghiên cứu chuyển dịch mạnh sang các thị trường EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore (đối với các sản phẩm chế biến như bún, mì, nui, phở).
Đồng thời tìm giải pháp giảm chi phí logistics để mở rộng sang các thị trường tiềm năng Ghana, Bờ Biển Ngà và UAE với chủng loại gạo thơm và gạo trắng.
