Sự kiện du lịch quốc tế được tổ chức tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC, TP.HCM) – Ảnh: QUANG ĐỊNH
TP.HCM, đầu tàu kinh tế và cửa ngõ xuất nhập khẩu lớn nhất cả nước, đang chịu áp lực ngày càng lớn từ nhu cầu xúc tiến thương mại và MICE.
TP.HCM “khát” trung tâm triển lãm tầm cỡ
Chỉ trong một buổi sáng, khu vực quanh Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC, quận 7 cũ) đã ùn tắc do cùng lúc có ba sự kiện, khách phải gửi xe cách xa, các gian trưng bày thiết bị tải trọng lớn bị thu hẹp vì thiếu diện tích.
Doanh nghiệp cảnh báo nếu thành phố không có trung tâm triển lãm chuyên nghiệp, quy mô lớn, lịch sự kiện sẽ “chảy” sang địa phương khác hoặc ra nước ngoài, đồng nghĩa cơ hội đầu tư thương mại bị đánh mất.
Số liệu của Sở Công Thương cho thấy mỗi năm TP.HCM tổ chức trên 400 hội chợ, triển lãm (tăng bình quân 3,68%/năm), nhưng điểm nghẽn là thiếu địa điểm tập trung, được đầu tư bài bản và có quy mô tương xứng.
Trong khi đó, Hà Nội vừa bàn giao mặt bằng phục vụ tổ hợp Trung tâm Triển lãm Việt Nam, quy mô thiết kế lên tới 304.000m² diện tích triển lãm trong nhà, thuộc nhóm 10 tổ hợp lớn nhất thế giới, tạo chuẩn mực mới cho hạ tầng triển lãm của cả nước. Bài học ở đây là tốc độ triển khai, sự đồng bộ của hạ tầng phụ trợ và cách huy động nguồn lực tư nhân để biến kế hoạch thành hiện thực.
Ở phía Nam, SECC dù đã mở rộng với tổng diện tích sàn triển lãm trong nhà đạt khoảng 40.000m² (kèm không gian ngoài trời 15.000 – 20.000m²), vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các sự kiện quốc tế quy mô rất lớn.
TP.HCM đã định hướng xây dựng thương hiệu “TP.HCM Expo” và quy hoạch hai vị trí trung tâm hội chợ – triển lãm tại Thủ Thiêm và quận 12 cũ; đồng thời đặt mục tiêu hình thành bốn trung tâm theo bốn hướng Đông – Tây – Nam – Bắc.
Đây là tín hiệu tích cực, song đến nay vẫn chủ yếu dừng ở kế hoạch. Việc hiện thực hóa phụ thuộc vào hai yếu tố then chốt: chọn đúng vị trí để tạo cú bật về logistics, du lịch và thương mại; và mô hình đầu tư – vận hành linh hoạt để đón được dòng khách và nguồn hàng quốc tế.
Ba phương án cho trung tâm triển lãm mới của TP.HCM
Một trung tâm triển lãm xứng tầm phải đảm bảo bán kính tiếp cận 30-45 phút bằng nhiều phương thức (đường bộ cao tốc, vành đai, metro, đường thủy), có quỹ đất liền khoảnh tối thiểu 50 – 70ha để hướng tới 150.000 – 200.000m² sàn triển lãm theo lộ trình; dư địa khách sạn, dịch vụ, bãi đỗ 8.000 – 10.000 chỗ; khả năng mở rộng theo mô hình “expo campus” tích hợp hội nghị, trình diễn công nghệ, kho bãi hậu cần; đồng thời gắn với khu công nghiệp – cảng biển – sân bay – trung tâm đô thị để mỗi sự kiện thương mại có thể chuyển hóa thành đơn hàng, chuyến thăm nhà máy hay tour khảo sát.
Ở góc độ lựa chọn vị trí, phương án thứ nhất là trục Thủ Thiêm – Thạnh Mỹ Lợi (TP Thủ Đức). Đây là khu vực có ý nghĩa biểu tượng, nằm trong lõi tài chính – hành chính tương lai của thành phố.
Nếu triển khai song song khu trung tâm hành chính tập trung tại Thủ Thiêm với một khu triển lãm – hội nghị tầm khu vực ở bờ đông sông Sài Gòn, thành phố có thể tạo điểm đến “MICE – tài chính – sáng tạo” ngay cửa ngõ trung tâm, kết nối thuận lợi với trục Nguyễn Cơ Thạch – Mai Chí Thọ – cầu Thủ Thiêm và mạng đường thủy.
Phương án thứ hai là cực nam Hiệp Phước (Nhà Bè), nơi sở hữu quỹ đất công nghiệp rộng lớn, kề cận cụm cảng nước sâu và luồng Soài Rạp, thuận lợi kết nối Đồng bằng sông Cửu Long và Campuchia bằng đường thủy.
Khi các đoạn tuyến của cao tốc Bến Lức – Long Thành đưa vào khai thác cùng với vành đai 3 hoàn thành, khu vực này sẽ trở thành điểm rơi lý tưởng cho một khu triển lãm chuyên đề về công nghiệp – logistics – hàng hải quy mô lớn, giảm tải cho nội đô, đón khách quốc tế qua Long Thành trong tương lai.
Phương án thứ ba là cửa ngõ tây bắc (Củ Chi) gắn với cao tốc TP.HCM – Mộc Bài. Dù xa lõi trung tâm hơn, tây bắc có lợi thế đất đai và vai trò cửa khẩu Á – Âu trên bộ. Khi cao tốc này kết nối với vành đai 3, hành lang triển lãm – thương mại biên mậu sẽ hình thành, thích hợp cho các chủ đề nông nghiệp, cơ khí, thiết bị kỹ thuật, kết hợp trưng bày với vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu Mộc Bài.
Cần quyết sách và cơ chế triển khai thần tốc
Một sự kiện triển lãm quốc tế diễn ra tại SECC – Ảnh: B.V
Bên cạnh các trung tâm chính, TP.HCM cũng cần tận dụng hai vệ tinh hiện hữu để nâng sức chứa ngay lập tức. Ở hướng bắc, WTC Expo – Bình Dương New City đã vận hành với khoảng 12.000 – 14.000m² trong nhà và 8.000 – 10.000m² ngoài trời, có thể hỗ trợ ngay các kỳ triển lãm đang quá tải, đồng thời tạo trục di chuyển khách – hàng hóa thuận tiện qua vành đai 3.
Ở hướng đông nam, cụm cảng Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu) là một trong những cảng nước sâu hiếm hoi của khu vực, tiếp nhận tàu trọng tải lớn; hình thành một khu triển lãm gắn cảng sẽ bổ trợ mạnh mẽ cho công nghiệp hỗ trợ và thương mại quốc tế của vùng.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, dự án quy mô đặc biệt như trung tâm triển lãm cần cấu trúc vốn lai ghép: quỹ đất sạch và hạ tầng khung do Nhà nước dẫn dắt, phần công trình, vận hành, tiếp thị do khu vực tư nhân đảm nhiệm để bảo đảm tính linh hoạt, tiêu chuẩn dịch vụ và năng lực tiếp cận thị trường quốc tế.
Ngay tại TP.HCM, cộng đồng doanh nghiệp cũng kiến nghị có chính sách ưu đãi thuế, tín dụng và “trải thảm đỏ” để tư nhân tham gia, giúp triển khai nhanh. Cần xác lập cơ chế chọn nhà đầu tư qua đấu thầu cạnh tranh, cam kết tiến độ, cùng bộ chỉ số vận hành về công suất sử dụng sàn, số sự kiện quốc tế và doanh thu du lịch MICE lan tỏa.
Bài học Hà Nội cho thấy nếu chuẩn bị kỹ và huy động được nguồn lực xã hội, chúng ta có thể đi rất nhanh. TP.HCM đã có nhu cầu rõ ràng, dữ liệu đủ thuyết phục, hành lang pháp lý ngày càng mở; điều còn thiếu là quyết sách để bấm nút và một cơ chế triển khai thần tốc nhưng kỷ luật, đưa một trung tâm triển lãm xứng tầm vào thực tế, đáp ứng vai trò đầu tàu và khát vọng vươn tầm quốc tế của thành phố.
Trước mắt, thành phố nên khởi động đồng thời thủ tục đầu tư một trung tâm “flagship” tại Thủ Thiêm – Thạnh Mỹ Lợi (định vị biểu tượng, hội nghị cấp cao, triển lãm công nghệ – dịch vụ) và một trung tâm chuyên đề tại Hiệp Phước (gắn cảng, chuyên sâu công nghiệp – logistics).
Song hành là chương trình nâng công suất cho mạng vệ tinh thông qua cải thiện giao thông tiếp cận, bãi đỗ, dịch vụ lưu trú. Tầm nhìn 2030, khi vành đai 3 hoàn thành và các đoạn cao tốc chiến lược vận hành, TP.HCM sẽ có năng lực tổ chức chuỗi sự kiện quy mô khu vực từ “TP.HCM Expo” ở lõi đô thị, đến “Port Expo” ở cực nam và “Border Expo” ở tây bắc sẽ tạo một hệ sinh thái MICE lan tỏa đơn hàng, du lịch và đầu tư cho toàn vùng.
Cùng “Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM”
Báo Tuổi Trẻ phối hợp Sở Công Thương TP.HCM mở diễn đàn “Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM”.
Diễn đàn nhằm lắng nghe ý tưởng, giải pháp từ các doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và người dân để xây dựng, phát triển công nghiệp – thương mại cho TP.HCM mới, hình thành một đô thị mạnh về công nghiệp – thương mại – dịch vụ, có sức cạnh tranh quốc tế.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ – giám đốc Sở Công Thương TP.HCM – cho biết sẽ trân trọng, lắng nghe từng ý kiến góp ý của người dân, doanh nghiệp để tham mưu UBND TP.HCM các giải pháp đột phá để phát triển công nghiệp – thương mại – dịch vụ.
Bạn đọc tham gia diễn đàn có thể gửi về tòa soạn báo Tuổi Trẻ, 60A Hoàng Văn Thụ, phường Đức Nhuận, TP.HCM, hoặc gửi ý kiến qua email: [email protected]
