Người dân tìm hiểu thông tin về xe điện – Ảnh: CÔNG TRUNG
Bảy nhóm hỗ trợ cần chung tay
Ngày 29-7, HIDS gửi văn bản đến các nhà sản xuất, lắp ráp xe điện, nhà đầu tư hạ tầng trạm sạc, nền tảng gọi xe, ngân hàng, tổ chức tài chính và doanh nghiệp dịch vụ giao thông… kêu gọi đề xuất tập trung vào bảy nhóm hỗ trợ.
Chẳng hạn, giảm giá phương tiện hoặc phụ kiện; thu xe cũ đổi xe mới kèm hỗ trợ vay ưu đãi; đầu tư hạ tầng sạc đổi pin; xây dựng giải pháp tín chỉ carbon và chia sẻ dữ liệu phát thải; đầu tư tái chế pin, đổi mới sáng tạo công nghệ; nâng cao nhận thức cộng đồng về giao thông xanh; đào tạo nhân lực cho xu hướng vận tải điện hóa.
Theo HIDS, đây sẽ là căn cứ để thành phố xây dựng khung chính sách hỗ trợ toàn diện, kết hợp nguồn lực công – tư, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Các doanh nghiệp lớn được mời gồm Vingroup, Grab, Be, Xanh SM, VinFast, DatBike, Honda, Ev One, Moto Selex… với hạn chót góp ý là ngày 10-8.
VinFast tung loạt ưu đãi
Trong văn bản gửi HIDS, ông Nguyễn Việt Quang – tổng giám đốc Vingroup – khẳng định VinFast sẵn sàng đồng hành với TP.HCM trong chiến lược giao thông xanh, với hệ sinh thái gồm sản xuất ô tô, xe máy điện, mạng lưới phân phối, dịch vụ hậu mãi, hệ thống trạm sạc V-Green phủ khắp và nền tảng vận tải Xanh SM.
Từ 1-8-2025, VinFast triển khai nhiều ưu đãi lớn khách mua ô tô điện được hỗ trợ giảm 3% lãi vay trong 3 năm, ưu đãi 4% giá xe, giảm thêm 100 triệu đồng khi đổi từ ô tô xăng sang VF 9; khách mua xe máy điện được giảm giá 10%, hỗ trợ vay tới 80% trong 3 năm, tặng 10% giá trị xe, miễn lệ phí trước bạ đến 31-10-2025, miễn phí sạc tại trạm V-Green đến 31-5-2027.
Vingroup và thành viên trong tập đoàn, tung chính sách hỗ trợ khách hàng mua xe ô tô và xe máy điện VinFast để vận doanh trên nền tảng Xanh SM – Ảnh: CÔNG TRUNG
Tài xế gia nhập Xanh SM Platform được giảm thêm 4% lãi vay, miễn vốn đối ứng khi mua xe máy điện, chia sẻ doanh thu cố định 90% trong 3 năm, được bảo lãnh vay và hỗ trợ đào tạo.
Doanh nghiệp này cũng cam kết mở rộng mạng lưới trạm sạc nhanh, bảo đảm khoảng cách hợp lý ở các khu dân cư và tuyến giao thông chính, nhằm xóa bỏ rào cản hạ tầng, yếu tố khiến nhiều người còn e dè khi đổi sang xe điện.
Tham gia góp ý, doanh nghiệp khác trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ di chuyển tập trung vào góp ý về khía cạnh pháp lý và cạnh tranh.
Ông Nguyễn Đức Lợi – tổng giám đốc Bolt – cho rằng dự thảo quy định “ngưng ký hợp đồng mới với tài xế xe xăng từ 1-2026” chưa sát thực tế.
Trong lĩnh vực gọi xe hai bánh, quan hệ giữa tài xế và nền tảng là hợp tác dân sự chứ không phải hợp đồng lao động, nên dùng từ “hợp đồng” dễ gây hiểu nhầm và tạo lỗ hổng khi áp dụng.
Bolt cho rằng nếu áp dụng nguyên văn sẽ dẫn tới ba hệ quả: tài xế mất quyền lựa chọn nền tảng mới, giảm cơ hội tăng thu nhập trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao. Doanh nghiệp, nhất là nền tảng mới, khó tuyển tài xế khi nguồn xe điện còn hạn chế, làm thị trường mất cân bằng và tạo lợi thế cho các đơn vị đã sở hữu nhiều tài xế xe xăng.
Người tiêu dùng giảm lựa chọn dịch vụ, chất lượng có thể đi xuống và giá dịch vụ khó cạnh tranh.
Bolt dẫn điều 16.1 và 16.2 của Hiệp định CPTPP cùng điều 8 Luật Cạnh tranh 2018 để nhấn mạnh yêu cầu không đặt ra rào cản bất hợp lý và bảo đảm cạnh tranh bình đẳng.
Doanh nghiệp mong muốn thúc đẩy mạnh phát triển hệ thống trạm sạc tạo thuận lợi cho người sử dụng ô tô điện và xe máy điện – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Do đó, doanh nghiệp này đề xuất từ tháng 1-2026, chỉ ngừng tiếp nhận tài xế xe xăng chưa từng hoạt động trên nền tảng nào, còn tài xế đã hoạt động trước thời điểm này vẫn được phép chạy và có lộ trình chuyển sang xe điện.
Đồng thời, doanh nghiệp phải bảo đảm tỉ lệ tài xế mới dùng xe điện theo chỉ tiêu của Bộ GTVT, không tăng đáng kể lượng tài xế xe xăng. Theo Bolt, điều chỉnh này sẽ vừa duy trì mục tiêu giảm phát thải, vừa hạn chế xáo trộn thị trường và đảm bảo cơ hội tiếp cận nghề cho người lao động.
Các chuyên gia giao thông nhận định để TP.HCM đạt mục tiêu thay thế dần phương tiện xăng bằng xe điện, không chỉ cần ưu đãi tài chính, mà còn phải tháo gỡ rào cản về hạ tầng, pháp lý và tạo sự đồng thuận của cả doanh nghiệp lẫn người dân.
Những phản hồi ban đầu từ VinFast, Bolt và các đơn vị khác sẽ là cơ sở quan trọng để thành phố hoàn thiện khung chính sách, hướng tới một lộ trình khả thi nơi giao thông xanh.
