Thủ tướng Canada Mark Carney (thứ hai từ phải sang) trong lần đi thăm Nhà máy thép Algoma của nước này – Ảnh: REUTERS
Ngày 30-6, đích thân Thủ tướng Canada Mark Carney thông báo hủy bỏ Thuế Dịch vụ kỹ thuật số (DST) đối với các công ty công nghệ Mỹ để bước vào đàm phán thương mại với Mỹ ngay từ ngày đầu tuần.
Canada nhượng bộ
Theo kế hoạch trước đó, mức thuế này phải được áp dụng từ ngày 30-6. Quyết định của phía Canada được đưa ra chưa đầy hai ngày sau khi tổng thống Mỹ thông báo sẽ chấm dứt các cuộc đàm phán thương mại với Canada, với lý do mức thuế DST của Ottawa là một “đòn giáng trực tiếp và rõ ràng” vào Mỹ.
Thủ tướng Carney giải thích thêm rằng ông phải quyết định dừng đánh thuế nhắm vào Mỹ vì “lợi ích của người dân Canada”.
Bà Geneviève Dufour, một chuyên gia về luật kinh tế quốc tế tại Đại học Ottawa (Canada), bình luận rằng: “ông Trump luôn muốn nắn gân chúng ta một chút. Đó là phương pháp của Trump!”.
Theo bà, Canada phải đưa ra quyết định: nhượng bộ hoặc giữ vững lập trường.
Theo cách tuyên bố của Mỹ thì “Canada đã nhượng bộ”. Trong cuộc họp báo tại Washington ngày 30-6, bà Karoline Leavitt, người phát ngôn Nhà Trắng, tuyên bố không e dè là thủ tướng Canada “đã nhượng bộ tổng thống Mỹ và nước Mỹ”.
Bà còn chỉ rõ ra là ông Trump rất biết cách thương lượng nên đích thân Thủ tướng Carney đã gọi điện cho ông Trump để thông báo việc từ bỏ thuế và đó là “chiến thắng to lớn cho các doanh nghiệp Mỹ và người lao động Mỹ”.
Thực tế là đã có các cuộc điện đàm thảo luận cấp bộ trưởng Canada – Mỹ vào chiều tối 29-6, trước khi thủ tướng Canada điện thoại cho ông Trump.
Rõ ràng chính quyền ông Carney đã phải cân nhắc trước áp lực từ giới doanh nghiệp. Theo báo La Presse, Hội đồng Doanh nghiệp Canada đã lên tiếng ngay, kêu gọi Ottawa đình chỉ thuế.
“Canada nên đưa ra đề xuất ngay lập tức để xóa bỏ DST để đổi lấy việc xóa bỏ thuế quan của Mỹ”, ông Goldy Hyder, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của hội đồng nói và nhấn mạnh thêm rằng việc ông Trump đình chỉ các cuộc đàm phán là “diễn biến đáng tiếc” mà tổ chức này hy vọng có thể ngăn chặn.
DST của Canada nhắm vào các công ty công nghệ khổng lồ có doanh thu toàn cầu hằng năm vượt quá 1,1 tỉ CAD (tương đương 800 triệu USD) và doanh thu hằng năm tại Canada vượt quá 20 triệu CAD (150 triệu USD). Quy định này đặc biệt nhắm vào các gã khổng lồ công nghệ của Mỹ là Google, Apple, Meta (chủ của Facebook), Amazon và Microsoft.
Bài toán khó
Washington trước đây từng thể hiện sự “không hài lòng” với việc Canada áp thuế đối với dịch vụ kỹ thuật số, yêu cầu đàm phán giải quyết vấn đề tranh cãi này vào năm ngoái.
Mặc dù loại thuế này không phải là mới (do được ban hành vào năm ngoái), song các nhà cung cấp dịch vụ của Mỹ sẽ “phải trả hàng tỉ USD tiền thuế cho phía Canada” trước ngày 30-6.
Quyết định của Thủ tướng Canada Carney trong thế bị xem là “nhượng bộ trước Mỹ” vì vậy đã gặp không ít phản ứng từ trong nước.
Ông Don Davies, lãnh đạo tạm quyền của Đảng Dân chủ mới tại Canada, nói thẳng: “Canada là quốc gia có chủ quyền và có toàn quyền áp thuế theo cách của mình”.
Theo ông, việc từ bỏ áp thuế có qua có lại với các ông lớn công nghệ Mỹ là “sự nhượng bộ không thể chấp nhận được”.
Tuy nhiên giới doanh nghiệp ở Canada lại tỏ ra cảm thông với chính quyền và cho đó là “bước đi khôn ngoan”. Như Phòng thương mại Mỹ ở Canada đánh giá đó là “quyết định mang tính xây dựng cho doanh nghiệp hai bên hợp tác ổn định”.
Tuy nhiên, theo báo Le Devoir của Canada, việc tiếp tục đàm phán cho “kịp deadline” ngày 21-7 tới có thể phức tạp. Lý do là trước khi nghỉ hè, Quốc hội Canada đã thông qua Dự luật C-202, cấm chính phủ liên bang nhượng bộ trong các đề xuất đối với các thỏa thuận thương mại quốc tế.
Điều khoản này hạn chế thẩm quyền của Bộ Ngoại giao, Thương mại và Phát triển Canada, ngăn cản bộ này tăng thuế quan hoặc giảm thuế hải quan đối với các sản phẩm thuộc diện quản lý của mình.
Ông Trump không định gia hạn tạm hoãn thuế quan sau ngày 9-7
Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục khẳng định không có kế hoạch gia hạn lệnh tạm hoãn áp thuế trong vòng 90 ngày đối với hầu hết các nước sau ngày 9-7, là thời điểm kết thúc giai đoạn đàm phán mà ông đã ấn định.
Nhà lãnh đạo Mỹ đồng thời cảnh báo các biện pháp trừng phạt thương mại sẽ có hiệu lực nếu các nước không đạt được thỏa thuận với Mỹ.
Trả lời phỏng vấn đài Fox News, ông Trump nhấn mạnh Mỹ sẽ gửi thông báo tới các đối tác thương mại “rất sớm” trước thời hạn chót.
Tháng 4 vừa qua, ông Trump đã công bố loạt mức thuế mới áp dụng với nhiều đối tác thương mại, nhưng đã tạm hoãn thực thi đối với nhiều nước trong vòng 90 ngày nhằm tạo điều kiện cho đàm phán với các đối tác.
Chính quyền ông Trump đặt mục tiêu đạt được 90 thỏa thuận thương mại trong 90 ngày, nhưng ông Trump cũng nhấn mạnh rất khó có được thỏa thuận riêng với từng đối tác vì “có hơn 200 nước, và chúng ta không thể đối thoại với từng nước trong số đó”.
