Làn sóng Wexit: Khi nước Anh không còn hấp dẫn giới siêu giàu

Từ biểu tượng toàn cầu đến làn sóng di cư lịch sử

London hào nhoáng với những tòa tháp tài chính tại City of London hay Canary Wharf từng là biểu tượng bất khả xâm phạm của quyền lực kinh tế toàn cầu.

Trong nhiều thập kỷ, nơi đây đón nhận những dòng vốn khổng lồ và quy tụ các bộ óc tài chính hàng đầu thế giới. Vương quốc Anh, với nền pháp lý vững vàng và môi trường đầu tư ổn định, từng được xem là “vùng đất hứa” cho giới siêu giàu. Thế nhưng, bức tranh huy hoàng ấy đang dần rạn nứt.

Theo dự báo của Henley & Partners – công ty tư vấn di cư đầu tư hàng đầu thế giới, năm 2025 sẽ là cột mốc u ám trong lịch sử tài chính của Anh.

Báo cáo Di cư tài sản tư nhân 2025, được phối hợp thực hiện cùng hãng dữ liệu New World Wealth, cho thấy khoảng 16.500 cá nhân sở hữu tài sản ròng cao (HNWIs, hay còn gọi là triệu phú) sẽ rời khỏi Vương quốc Anh. Con số này không chỉ là mức cao nhất toàn cầu mà còn gấp đôi lượng triệu phú dự kiến rời Trung Quốc – quốc gia vốn dẫn đầu xu hướng “chảy máu tài sản” suốt một thập kỷ qua.

“Năm 2025 sẽ là cột mốc bước ngoặt”, ông Juerg Steffen, CEO Henley & Partners nhận định. “Lần đầu tiên trong vòng 10 năm, một quốc gia châu Âu lại dẫn đầu thế giới về số lượng triệu phú rời bỏ đất nước”. Đây là làn sóng “di cư tài sản” lớn nhất từng được ghi nhận từ một quốc gia, kể từ khi Henley & Partners bắt đầu theo dõi hiện tượng này.

Wexit: Khi thuế khóa và bất ổn châm ngòi làn sóng tháo chạy

Hiện tượng được một số chuyên gia gọi là “Wexit” (viết tắt của “Wealth Exit” – sự tháo chạy của tài sản) không chỉ bắt nguồn từ những thay đổi trong chính sách thuế, mà còn phản ánh một tâm lý ngày càng rõ rệt: giới nhà giàu nhận ra rằng cơ hội, tự do và sự ổn định đang nằm ở nơi khác, theo ông Steffen.

Một thập kỷ trì trệ kinh tế sau khủng hoảng tài chính toàn cầu, cộng thêm hệ lụy kéo dài của cuộc trưng cầu Brexit năm 2016, đã làm suy yếu sức hấp dẫn của Anh. Stuart Wakeling, đối tác điều hành và Trưởng văn phòng Henley & Partners tại Anh, thẳng thắn: “Vị thế của nước Anh với tư cách điểm đến yêu thích của giới siêu giàu đang bị xói mòn bởi chính sách thiếu quyết đoán và tâm lý bất ổn kinh tế kéo dài”.

Đòn giáng cuối cùng chính là những cải cách thuế mạnh tay. Ngân sách tháng 10/2024 – bản ngân sách đầu tiên dưới thời chính phủ Công đảng mới – đã thông qua việc tăng thuế lãi vốn và thuế thừa kế.

Đặc biệt, chính sách này xóa bỏ quy chế “non-dom” (không cư trú) từng cho phép người nước ngoài giàu có sống tại Anh nhưng không có quốc tịch được miễn thuế đối với thu nhập toàn cầu. Từ tháng 4 năm nay, những cá nhân nước ngoài đã sống tại Anh hơn 4 năm sẽ bị đánh thuế thu nhập và lãi vốn như công dân bản xứ. Nếu cư trú từ 10 năm trở lên, toàn bộ tài sản toàn cầu của họ sẽ chịu mức thuế thừa kế lên tới 40%.

Ông Andrew Amoils, Trưởng bộ phận Nghiên cứu tại New World Wealth cho biết: khoảng 60% triệu phú rời khỏi Anh trong giai đoạn 2024 -2025 là người nước ngoài, những người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi quy định mới về “non-dom”.

“Những lĩnh vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là tài chính chuyên môn cao, gồm ngân hàng, quản lý quỹ và luật. Ngoài ra, ngành công nghệ cũng chứng kiến sự ra đi đáng kể”, ông nói thêm. Những người từng lấy London làm trung tâm vận hành tài sản và sự nghiệp toàn cầu, giờ đây đang tìm kiếm lựa chọn khác.

Vết thương kinh tế và sự nổi lên của các “thiên đường mới”

Hệ quả của làn sóng tháo chạy này đối với nền kinh tế Anh được dự báo là rất lớn. “Về dài hạn, năng lực cạnh tranh kinh tế và khả năng thu hút đầu tư của Anh và châu Âu nói chung sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, ông Steffen nhận định. Anh hiện rơi vào thế khó: “vừa mất nhà đầu tư ngoại tiềm năng, vừa chứng kiến dòng triệu phú nội địa rút đi kỷ lục”, theo ông Wakeling.

Giáo sư Trevor Williams, Chủ tịch kiêm đồng sáng lập FXGuard, cựu Kinh tế trưởng ngân hàng Lloyds, nêu bật một thực tế đáng lo ngại: “Trong 10 năm qua, Anh là quốc gia duy nhất trong nhóm 10 nền kinh tế giàu nhất thế giới (W10) ghi nhận sự sụt giảm số lượng triệu phú”.

Từ năm 2014 đến nay, số triệu phú cư trú tại Anh giảm 9%, trong khi mức tăng trung bình ở nhóm W10 là 40%. Cùng kỳ, Mỹ – đối thủ chính của Anh trong cuộc đua thu hút tài năng và vốn – chứng kiến số triệu phú tăng tới 78%.

Không chỉ riêng Anh, các cường quốc Tây Âu khác như Pháp, Tây Ban Nha và Đức cũng được dự báo sẽ chứng kiến dòng triệu phú rời đi trong năm 2025, với con số lần lượt là 800, 500 và 400 người. Đây là dấu hiệu của một xu hướng lớn hơn: giới siêu giàu đang rút khỏi các trung tâm kinh tế truyền thống ở Tây Âu.

Ngược lại, các quốc gia Nam Âu như Italy, Bồ Đào Nha và Hy Lạp lại nổi lên như những “nam châm tài sản” mới. Nhờ chính sách thuế thân thiện, các chương trình “hộ chiếu vàng” hấp dẫn và chất lượng sống cao, Italy dự kiến sẽ đón thêm 3.600 triệu phú trong năm nay, trong khi Bồ Đào Nha và Hy Lạp thu hút lần lượt 1.400 và 1.200 người. Thụy Sĩ vẫn giữ sức hút truyền thống với sự ổn định và kín đáo, dự kiến chào đón thêm 3.000 triệu phú.

Trên bản đồ di cư tài sản toàn cầu, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) tiếp tục khẳng định vị thế “thiên đường” số một, dự kiến thu hút 9.800 triệu phú trong năm 2025, nhờ chính sách visa ưu đãi và môi trường kinh doanh năng động. Mỹ vẫn là điểm đến hấp dẫn thứ hai với 7.500 triệu phú. Các điểm nóng mới như Thái Lan, Montenegro, Ả Rập Xê Út và Costa Rica cũng bắt đầu ghi nhận dòng vốn đáng kể từ giới siêu giàu.

Làn sóng rời đi của 16.500 triệu phú không chỉ là một con số. Đó là biểu hiện rõ ràng cho thấy vị thế quốc tế của Vương quốc Anh đang suy giảm. 

Sự ra đi của giới siêu giàu không chỉ đồng nghĩa với việc mất nguồn thuế, mà còn là mất đi vốn đầu tư, tri thức quản trị và động lực tạo việc làm. Để giữ vững vai trò là một trong những trung tâm tài chính hàng đầu thế giới, London cần có những thay đổi mang tính hệ thống, từ chính sách thuế, môi trường đầu tư đến niềm tin thị trường. Nếu không, Wexit có thể chỉ là khởi đầu cho giai đoạn thoái trào nghiêm trọng hơn của nền kinh tế từng kiêu hãnh này.