Thị trường tài chính toàn cầu đang đứng trước một tuần lễ có thể định hình lại cục diện ngắn hạn, khi những bất ổn từ bàn cờ địa chính trị nóng bỏng ở Trung Đông và những tính toán phức tạp tại cuộc họp của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cùng lúc thử thách sức chịu đựng của giới đầu tư.
Phiên giao dịch cuối tuần trước đã gióng lên hồi chuông cảnh báo, khi các chỉ số đồng loạt nhuốm đỏ, và câu hỏi liệu “mua khi giá giảm” có còn là chiến lược khôn ngoan lại được đặt lên bàn cân.
Cú sốc cuối tuần và nỗi ám ảnh “bắt đáy”
Cơn bán tháo đột ngột hôm thứ sáu (13/6) đã khiến nhiều nhà đầu tư chao đảo. Nếu không có phiên giảm điểm này, các chỉ số lớn của Mỹ có thể đã kết thúc tuần với mức tăng ít nhất 0,5%. Thay vào đó, toàn bộ thành quả đã bị xóa sạch.
Cụ thể, S&P 500 đóng cửa thứ sáu ở mức 45.977 điểm (giảm 0,4% trong tuần), Dow Jones dừng ở 42.198 điểm (giảm 1,2%), Nasdaq Composite đạt 19.407 điểm (giảm 0,7%), Nasdaq-100 ở mức 21.631 điểm (giảm 0,7%) và Russell 2000 chốt tại 2.101 điểm (giảm 1,2%).
Lịch sử cho thấy chiến lược “mua khi giá giảm” (buy the dip) thường mang lại hiệu quả. Gần nhất, sau cú giảm 10% của S&P 500 vào ngày 2/4 – thời điểm Tổng thống Trump công bố kế hoạch áp thuế – chỉ số này đã bật tăng mạnh mẽ, ghi nhận mức tăng 23,6% tính đến thứ sáu tuần trước so với đáy tháng 4 là 4.835,04 điểm. Nếu không có cú sụt giảm cuối tuần, mức tăng từ tháng 4 có thể đã lên tới 25%.
Liệu tuần này có phải là cơ hội để “bắt đáy”? Có thể. Sự lao dốc của thị trường phần lớn được cho là do phản ứng thái quá trước căng thẳng leo thang ở Trung Đông và báo cáo niềm tin tiêu dùng yếu kém từ Đại học Michigan. Thực tế, dữ liệu giao dịch hợp đồng tương lai tính đến tối chủ nhật (giờ ET) cho thấy một số nhà đầu tư đã bắt đầu mua vào, bất chấp cuộc đối đầu giữa Israel và Iran chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Tuy nhiên, đà tăng còn chậm chạp, phản ánh sự thận trọng bao trùm.
Trung Đông: Ngòi nổ luôn chực chờ
Diễn biến tại Trung Đông đang là tâm điểm của sự lo ngại. Theo các nguồn tin, Israel đã tiến hành các cuộc không kích diện rộng nhắm vào các cơ sở quân sự, khoa học và đầu não chỉ huy của Iran. Đáp lại, Iran cũng đã phóng hàng loạt tên lửa vào lãnh thổ Israel.
Hy vọng về một thỏa thuận ngừng bắn vẫn còn, nhưng những rủi ro nghiêm trọng vẫn tiềm ẩn như nguy cơ vũ khí hạt nhân được sử dụng, khả năng Israel tấn công cảng dầu chủ chốt Kharg của Iran, và nguy cơ Iran phong tỏa eo biển Hormuz, gây gián đoạn nghiêm trọng thị trường dầu mỏ và khí tự nhiên hóa lỏng toàn cầu.
Giá dầu đã phản ứng ngay lập tức, tăng 7% lên 72,98 USD/thùng vào thứ sáu và tiếp tục nhích thêm hơn 2 USD/thùng trong giao dịch hợp đồng tương lai tối chủ nhật. Kịch bản này gợi nhớ đến cuộc chiến Vùng Vịnh lần thứ nhất năm 1991, khi thị trường phục hồi mạnh mẽ sau khi có dấu hiệu rõ ràng liên minh do Mỹ dẫn đầu sẽ giành chiến thắng. Dù chứng khoán giảm mạnh khi bom bắt đầu rơi, S&P 500 sau đó đã tăng 18,6% trong 28 phiên liên tiếp và kết thúc năm đó với mức tăng 26,3%. Tuy nhiên, đây là một ván cược đầy rủi ro, và bất kỳ ai muốn “bắt đáy” cũng cần hết sức tỉnh táo.
Một yếu tố cần lưu ý là một số cổ phiếu đang có dấu hiệu bị định giá quá cao. Ví dụ, Oracle (ORCL) đã tăng tới 23,7% chỉ trong tuần trước, đẩy chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) lên mức 89 – một tín hiệu cảnh báo. Ngược lại, cổ phiếu các hãng hàng không và du thuyền như Delta Air Lines (DAL) và Carnival Corp (CCL) lại chịu áp lực giảm.
Căng thẳng Israel – Iran đang là tâm điểm của cả thế giới cũng như các nhà đầu tư (Ảnh: Alarabiya).
Fed và bài toán chính sách tiền tệ trong sức ép
Giữa bối cảnh địa chính trị căng thẳng, sự kiện được giới đầu tư toàn cầu dõi theo sát sao nhất tuần này chính là cuộc họp chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), diễn ra vào thứ ba và thứ tư (17/6-18/6). Quyết định lãi suất sẽ được công bố vào 14h (giờ ET) ngày thứ tư (1h thứ năm theo giờ Việt Nam), theo sau là buổi họp báo của chủ tịch Jerome Powell 30 phút sau đó.
Điều đáng nói là sự chú ý không chỉ đổ dồn vào quyết định lãi suất – hầu hết nhà kinh tế đều dự đoán Fed sẽ giữ nguyên mức lãi suất chủ chốt hiện tại (đang được duy trì trong khoảng 4-4,55% theo một số nguồn tin). Điểm nóng thực sự nằm ở bối cảnh chính trị và áp lực chưa từng có từ Nhà Trắng.
Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần công khai chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell, cho rằng Fed phản ứng quá chậm trước các dấu hiệu suy giảm kinh tế và liên tục kêu gọi cắt giảm lãi suất.
Ông Trump, một nhà phát triển bất động sản vốn xem lãi suất tăng là “kẻ thù”, thậm chí từng bóng gió về việc sa thải Powell, dù sau đó nhận ra mình có thể không có thẩm quyền pháp lý. Tuy nhiên, với nhiệm kỳ của Powell sẽ kết thúc vào tháng 5 năm sau, Tổng thống không giấu giếm ý định tìm người thay thế sớm hơn. Những công kích thường xuyên trên nền tảng Truth Social càng khiến bầu không khí thêm căng thẳng.
Liệu Fed, một tổ chức độc lập từ năm 1951, có khuất phục trước áp lực? Fed luôn khẳng định nhiệm vụ kép, đó là duy trì việc làm tối đa và ổn định giá cả. Kể từ năm 2022, tỷ lệ việc làm tương đối ổn định, nhưng lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu 2%. Do đó, chủ tịch Powell và các đồng nghiệp nhiều khả năng sẽ tiếp tục giữ lập trường thận trọng, nhấn mạnh rằng nền kinh tế còn quá nhiều bất ổn để có thể nới lỏng chính sách tiền tệ lúc này.
Cùng với quyết định lãi suất, Fed sẽ công bố dự báo kinh tế cập nhật và lộ trình lãi suất dự kiến (dot plot) trong vài năm tới. Đây sẽ là những thông tin cực kỳ quan trọng, có thể hé lộ định hướng chính sách tương lai và tác động mạnh mẽ đến thị trường tài chính toàn cầu.
Chủ tịch Fed Jerome Powell nhiều lần bị ý kiến do Fed phản ứng quá chậm trước các dấu hiệu suy giảm kinh tế (Ảnh: Getty).
Tuần này, dù lịch trình báo cáo kinh tế và sự kiện quan trọng có phần thưa thớt hơn do thị trường Mỹ sẽ đóng cửa vào thứ năm nhân dịp lễ Juneteenth, cuộc họp của Fed vẫn là một “ngòi nổ” tiềm năng. Nhà đầu tư sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa hy vọng “bắt đáy” mong manh và những rủi ro hiển hiện từ cả mặt trận địa chính trị lẫn chính sách tiền tệ.
Trong khi ông Powell cố gắng duy trì sự độc lập của ngân hàng trung ương, áp lực chính trị từ Tổng thống Trump chắc chắn sẽ khiến mọi động thái, thậm chí là việc “không làm gì cả” của Fed, trở nên kịch tính và khó đoán hơn bao giờ hết. Mọi ánh mắt đang đổ dồn về Washington, nơi một quyết định tưởng chừng như đã được dự báo trước vẫn có thể khiến thị trường toàn cầu chao đảo. Tuần lễ này đòi hỏi sự tỉnh táo, khả năng phân tích sâu sắc và một thần kinh thép từ các nhà đầu tư.
