Omead Afshar, Phó chủ tịch phụ trách hoạt động của Tesla tại Bắc Mỹ và châu Âu, mới đây đã đăng một dòng trạng thái đầy tự hào trên mạng xã hội X: “Một ngày mang tính lịch sử cho Tesla. Đây là thành quả của nhiều năm làm việc chăm chỉ. Cảm ơn Elon vì đã thúc đẩy tất cả chúng tôi”. Dòng tweet ca ngợi sự kiện ra mắt dịch vụ Robotaxi thử nghiệm tại Austin, Texas.
Chỉ 2 ngày sau, “ngày lịch sử” đó biến thành định mệnh với chính Afshar. Theo các nguồn tin uy tín từ Forbes và CNBC, ông đã bị chính Elon Musk sa thải.
Sự ra đi đột ngột của một trong những phụ tá thân cận và trung thành nhất, người từng “sống trong nhà máy 24/7” cùng Musk trong cuộc khủng hoảng sản xuất Model 3 năm 2018, đã giáng một đòn mạnh vào nội bộ Tesla và gửi đi một thông điệp lạnh lùng: trong vương triều đang lung lay của Musk, lòng trung thành thôi là chưa đủ.
Sự kiện này không phải là một cơn địa chấn đơn lẻ. Nó là tâm điểm của một cơn bão hoàn hảo đang bủa vây Tesla, phơi bày những rạn nứt sâu sắc từ doanh số, chiến lược, đến hình ảnh thương hiệu bị bào mòn bởi chính người sáng lập.
Omead Afshar, người thường được gọi là “Người thì thầm bên tai Musk”, vừa bị Elon Musk sa thải (Ảnh: Omead Afshar/LinkedIn).
Những con số không biết nói dối: Bức tranh kinh doanh màu xám
Việc Afshar, người chịu trách nhiệm chính về doanh số tại 2 thị trường trọng điểm, phải ra đi không phải là không có lý do. Những khu vực ông phụ trách lại chính là nơi Tesla đang chứng kiến sự sụp đổ đáng báo động nhất.
Tại châu Âu, “thành trì” một thời của xe điện, doanh số Tesla đã trải qua 5 tháng sụt giảm liên tiếp. Theo dữ liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA), chỉ riêng trong tháng 5, doanh số của hãng đã lao dốc tới 45,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Điều đáng nói là sự sụt giảm này diễn ra ngay cả khi toàn bộ thị trường xe điện của châu lục vẫn đang trên đà tăng trưởng. Người tiêu dùng châu Âu đang ngày càng quay lưng với Tesla để lựa chọn các mẫu xe mới mẻ hơn từ các thương hiệu nội địa hoặc các đối thủ giá rẻ từ Trung Quốc.
Tình hình ở Phố Wall cũng không khá hơn. Cổ phiếu Tesla đã mất khoảng 19% giá trị kể từ đầu năm nay, một thành tích đáng thất vọng so với sự tăng trưởng chung của chỉ số Nasdaq và các gã khổng lồ công nghệ khác.
“Lá chắn” tăng trưởng thần kỳ dường như đã không còn bảo vệ được Tesla. Dòng sản phẩm hiện tại, vốn không có nhiều thay đổi đột phá trong những năm gần đây, đang dần trở nên lỗi thời trước áp lực cạnh tranh khốc liệt.
Cuộc đại tháo chạy: Ai sẽ lèo lái con tàu?
Sự ra đi của Omead Afshar chỉ là đỉnh điểm của một làn sóng chảy máu chất xám kéo dài suốt 14 tháng qua tại Tesla. Danh sách các lãnh đạo cấp cao rời đi ngày càng dài thêm, cho thấy một sự bất ổn nghiêm trọng ở thượng tầng.
Milan Kovac, Trưởng bộ phận kỹ thuật của chương trình robot hình người Optimus, một trong những dự án tương lai quan trọng nhất của Musk, đã từ chức vào đầu tháng 6 với lý do muốn dành thời gian cho gia đình.
Jenna Ferrua, Giám đốc Nhân sự khu vực Bắc Mỹ và là một đồng nghiệp thân thiết của Afshar, cũng đã rời công ty cùng thời điểm.
Trước đó, vào mùa xuân năm 2024, hàng loạt tên tuổi chủ chốt khác cũng đã ra đi, bao gồm Drew Baglino (kỹ sư trưởng bộ phận pin), Rebecca Tinucci (lãnh đạo bộ phận sạc nhanh toàn cầu), và Rohan Patel (giám đốc chính sách công).
Cuộc “đại tháo chạy” này đặt ra một câu hỏi lớn: Khi những kiến trúc sư trưởng cho các mảng kinh doanh cốt lõi (pin, sạc, chính sách) và các dự án tương lai (robot) đều lần lượt rời đi, ai sẽ ở lại để lèo lái con tàu Tesla vượt qua cơn bão? Musk, với vai trò CEO, dường như đang ngày càng bị phân tâm.
“Yếu tố Musk”: Từ người hùng công nghệ đến gánh nặng thương hiệu
Phần lớn những rắc rối hiện tại của Tesla đều có một mẫu số chung: Elon Musk. Hình ảnh của vị tỷ phú đã suy giảm nghiêm trọng trong năm qua, kéo theo sự tổn hại nặng nề cho thương hiệu Tesla.
Việc ông tham gia chính quyền của Tổng thống Donald Trump với tư cách là người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) đã gây ra một làn sóng phản ứng dữ dội. Những khách hàng tiềm năng có xu hướng tự do, vốn là tệp khách hàng cốt lõi của xe điện, cảm thấy bị xa lánh.
Hơn thế nữa, những phát ngôn gây tranh cãi, việc công khai ủng hộ đảng cực hữu AfD ở Đức, và cuộc đối đầu chính trị với chính quyền ông Trump vào cuối nhiệm kỳ về các ưu đãi thuế xe điện đã biến Musk từ một biểu tượng của sự đổi mới thành một nhân vật gây chia rẽ.
Các nhà đầu tư lo ngại rằng việc Musk dành quá nhiều thời gian cho các vấn đề chính trị ở Washington và các công ty khác như SpaceX hay X đã khiến ông xao nhãng khỏi Tesla vào thời điểm công ty cần sự tập trung cao độ nhất.
Matthew LaBrot, một cựu quản lý bán hàng của Tesla, cho biết nội bộ công ty đang chịu áp lực khổng lồ để giải quyết tình trạng doanh số sụt giảm, và sự hiện diện của Musk ở Washington chỉ làm tình hình thêm phức tạp.
Việc những nhân vật quan trọng nhất ở các mảng robot, pin, nhân sự và sản xuất cùng rời đi trong vòng hơn một năm đang dấy lên nghi ngại về sự “sụp đổ cấu trúc” từ bên trong Tesla – điều từng bị che giấu bởi ánh hào quang của Musk và những tuyên bố công nghệ đầy hứa hẹn (Ảnh: InsideEVs).
Canh bạc cuối cùng: Tất tay vào Robotaxi
Đối mặt với thực tại ảm đạm của mảng kinh doanh ô tô truyền thống, Musk đang thực hiện một cú xoay trục chiến lược đầy tham vọng nhưng cũng vô cùng rủi ro: đặt cược tương lai của Tesla vào công nghệ tự lái hoàn toàn và robot hình người.
Sự kiện ra mắt dịch vụ Robotaxi tại Austin, được Afshar ca ngợi ngay trước khi bị sa thải, chính là hiện thân của canh bạc này. Thay vì tập trung giải quyết các vấn đề trước mắt như làm mới dòng sản phẩm hay cải thiện doanh số, Musk đang hướng Tesla đến một tương lai nơi công ty không còn là nhà sản xuất ô tô, mà là một gã khổng lồ về AI và robotics.
Tuy nhiên, con đường đến với tương lai đó đầy chông gai. Công nghệ Robotaxi vẫn còn đối mặt với vô số rào cản về an toàn, pháp lý và sự chấp nhận của công chúng.
Việc sa thải chính giám đốc bán hàng vào thời điểm công ty cần bán những chiếc xe hiện có hơn bao giờ hết để tài trợ cho tầm nhìn tương lai xa vời này là một nghịch lý đầy mỉa mai. Nó cho thấy một sự mất kết nối nguy hiểm giữa tầm nhìn dài hạn của CEO và nhu cầu sống còn trong ngắn hạn của công ty.
Sự ra đi của Omead Afshar không chỉ là sự mất mát của một cá nhân. Nó là một biểu tượng cho sự chuyển mình đau đớn và hỗn loạn của Tesla. “Người giải quyết vấn đề” đã phải ra đi, có lẽ vì vấn đề lớn nhất của Tesla hiện nay – Elon Musk và những canh bạc của ông – là thứ không một cá nhân nào có thể giải quyết được.
“Vương triều” Tesla đang đứng trước một ngã rẽ định mệnh: hoặc là cú chuyển mình vĩ đại sang một kỷ nguyên mới của AI, hoặc là sự khởi đầu cho một chu kỳ suy tàn khi “nhà vua” mải mê với những cuộc viễn chinh mà bỏ quên “vương quốc” đang dần sụp đổ dưới chân mình.
