Một giàn khai thác dầu cùng một lá cờ Iran – Ảnh: REUTERS
Trong báo cáo vừa phát hành chiều tối 13-6, đội ngũ phân tích Chứng khoán Agribank (Agriseco) cho rằng thị trường chứng khoán toàn cầu, trong đó có Việt Nam, có thể chịu tác động ngắn hạn từ sự biến động giá năng lượng, chi phí logistics, tâm lý nhà đầu tư trước diễn biến leo thang từ cuộc chiến Israel – Iran.
Israel tấn công Iran, giá vàng, giá dầu, thị trường tài chính cùng biến động
Agriseco cho biết thị trường chứng khoán toàn cầu hầu hết đều ghi nhận diễn biến giảm điểm sau cuộc tấn công phủ đầu của Israel vào Iran.
Tại Việt Nam, thị trường cũng ghi nhận diễn biến tương tự khi có thời điểm chỉ số giảm tới gần 18 điểm, tuy nhiên đà giảm nhanh chóng thu hẹp, giúp VN-Index đóng cửa tại mốc 1.315 điểm.
Trong khi giá dầu thô WTI đã bật tăng mạnh tới 10%, lên mức gần 75 USD/thùng – mức cao nhất kể từ tháng 1. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lo ngại về nguy cơ gián đoạn nguồn cung, đặc biệt tại eo biển Hormuz – nơi chiếm khoảng 20% lưu lượng dầu mỏ toàn cầu.
Song song đó, giá vàng cũng tăng hơn 1%, vượt mốc 3.420 USD/ounce – tiệm cận mức cao nhất lịch sử và được dự báo còn biến động. Lý do chủ yếu đến từ làn sóng tìm kiếm tài sản an toàn của nhà đầu tư trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, rủi ro kinh tế toàn cầu gia tăng và sự thiếu chắc chắn trong chính sách thương mại của Mỹ.
Ngoài ra, chuyên gia Agriseco lo ngại xung đột giữa Iran và Israel có thể dẫn đến đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, khi cả hai quốc gia đều giữ vai trò quan trọng trong nhiều ngành sản xuất và xuất khẩu.
Trong đó Iran là nhà cung cấp chủ chốt về dầu mỏ, phân bón, hóa chất và kim loại công nghiệp. Nếu chiến sự khiến việc xuất khẩu qua eo biển Hormuz bị gián đoạn, giá dầu có thể sẽ còn tăng, kéo theo chi phí vận tải biển, giá nhiên liệu nội địa và chi phí đầu vào sản xuất toàn cầu tăng theo.
Còn Israel lại là nơi đặt nhiều nhà máy sản xuất chip lớn, mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Theo đó các cơ sở của Intel, Nvidia, Medtronic sẽ đối mặt nguy cơ gián đoạn sản xuất và R&D.
Chiến tranh khiến hoạt động sản xuất và nghiên cứu tại đây có nguy cơ bị gián đoạn nghiêm trọng do thiếu nhân lực, mất an toàn và đứt gãy logistics.
Tác động gián tiếp đến Việt Nam: Thận trọng nhưng không hoảng loạn
Theo Agriseco, dù chiến tranh giữa Iran và Israel có thể gây biến động mạnh đến chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng Việt Nam không chịu tác động trực tiếp đáng kể từ thương mại với hai quốc gia này.
Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Iran và Israel chiếm tỉ trọng rất nhỏ, không nằm trong nhóm thị trường xuất khẩu chủ lực.
Đồng thời Iran và Israel cũng không phải là nguồn nhập khẩu chính của Việt Nam về nhiên liệu, linh kiện, hay hàng hóa thiết yếu.
“Xung đột giữa hai nước này không ảnh hưởng trực tiếp đến dòng chảy thương mại của Việt Nam. Tuy nhiên Việt Nam có thể bị tác động gián tiếp thông qua biến động giá dầu, cước vận chuyển và giá nguyên vật liệu đầu vào từ thị trường thế giới”, chuyên gia Agriseco nhìn nhận.
Ngoài ra, chuyên gia Agriseco lo ngại tâm lý sợ rủi ro có thể khiến dòng tiền rút khỏi thị trường chứng khoán. Dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp cũng có thể rời khỏi các thị trường gần khu vực xung đột.
Nếu tình hình leo thang, giá năng lượng tăng đe dọa lạm phát, các kế hoạch cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn như Fed hay ECB có thể bị chậm lại.
“Các phản ứng kém tích cực từ thị trường chứng khoán thế giới qua đó có thể tạo ảnh hưởng gián tiếp lên thị trường chứng khoán Việt Nam”, chuyên gia Agriseco cho hay. Trong ngắn hạn, tâm lý lo ngại về khả năng leo thang xung đột có thể gây áp lực lên thị trường tài chính.
Tuy nhiên, Agriseco thống kê dựa trên dữ liệu lịch sử, khi xung đột không gây ra các thiệt hại kinh tế quy mô lớn toàn thế giới, các thị trường tài chính đều không ghi nhân sự giảm điểm đáng kể nào và sớm quay trở lại xu hướng tăng ngay sau đó.
Việt Nam sẽ không bị ảnh hưởng nhiều trước sự kiện trên, do hoạt động xuất nhập khẩu sang khu vực Trung Đông khá hạn chế.
Ngoài ra trong bối cảnh bất ổn địa chính trị gia tăng, các nhà đầu tư quốc tế mong muốn tìm kiếm sự ổn định để đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi các khu vực rủi ro cao, Việt Nam có thể nổi lên như một điểm đến tương đối an toàn nhờ môi trường chính trị ổn định, theo Agriseco.
Chứng khoán bị tác động tâm lý diện rộng
Ông Nghiêm Sỹ Tiến, chuyên gia phân tích Chứng khoán KB (KBSV), cũng cho rằng diễn biến leo thang chiến sự giữa 2 quốc gia khu vực Trung Đông không có ảnh hưởng trực tiếp lên kinh tế Việt Nam, do tỉ trọng xuất nhập khẩu và vốn đầu tư FDI đến từ 2 quốc gia trên là khá nhỏ.
“Tuy nhiên sẽ có những tác động gián tiếp liên quan đến lạm phát và tỉ giá”, ông Tiến dự báo.
Lý giải rõ hơn, chuyên gia KBSV cho biết xung đột tại khu vực cung ứng dầu mỏ trọng yếu của thế giới sẽ đẩy giá dầu thô tăng vọt, tạo áp lực lên giá năng lượng, chi phí vận tải và tác động tới lạm phát.
Ngoài ra theo ông Nghiêm, tình hình bất ổn từ địa chính trị có thể thúc đẩy các nhà đầu tư toàn cầu tìm đến các tài sản trú ẩn an toàn như vàng, USD. Mặc dù chỉ số DXY đã giảm mạnh từ đầu năm đến nay, tuy nhiên tỉ giá USD/VND vẫn tăng mạnh đi ngược xu hướng chung của các đồng tiền trong khu vực, do lo ngại tác động của thuế quan lên hoạt động xuất khẩu và thu hút vốn FDI.
Nếu DXY đảo chiều tăng trở lại trong thời gian tới, áp lực tỉ giá sẽ tăng. Với thị trường chứng khoán, ông Nghiêm cho rằng cuộc xung đột sẽ kích hoạt phản ứng kém khả quan về mặt tâm lý trên thị trường chứng khoán toàn cầu, gây ra tình trạng điều chỉnh trên nhiều loại tài sản tài chính. Thị trường chứng khoán Việt Nam với mức độ tương quan cao cũng có thể sẽ không tránh khỏi các tác động tiêu cực, dù mức độ có thể khác nhiều thị trường lớn.
