Khách mời tham quan công trường xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành sáng 27-6 – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Long Thành không chỉ là một sân bay quốc tế mà được kỳ vọng trở thành đô thị sân bay hiện đại, hạt nhân phát triển của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Làm thế nào để kết nối hiệu quả với TP.HCM, lan tỏa động lực phát triển và tránh cảnh “chỉ là một sân bay”?
Phát huy hiệu quả khi sân bay Long Thành hoạt động
Câu trả lời đã được các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp cùng mổ xẻ tại hội thảo do báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 27-6. Hội thảo quy tụ lãnh đạo bộ ngành trung ương, địa phương, chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp cùng thảo luận giải pháp phát triển hạ tầng kết nối và quy hoạch đô thị sân bay.
Long Thành được định hướng trở thành một đô thị sân bay hiện đại, tích hợp sân bay quốc tế với các khu đô thị, công nghiệp, logistics, thương mại và dịch vụ xung quanh. Tuy nhiên, nếu thiếu sự kết nối đồng bộ và hiệu quả, Long Thành có nguy cơ chỉ dừng lại ở vai trò một sân bay vận chuyển đơn thuần.
Các hạng mục sân bay Long Thành đang dần hoàn thiện – Ảnh: VĂN TRUNG
Phát biểu khai mạc, ông Trần Xuân Toàn – phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ – cho biết với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã thành hình rõ nét. Qua khảo sát thực tế, hầu hết các hạng mục trọng điểm như đài kiểm soát không lưu, nhà ga hành khách, đường băng số 1… đều đang thi công đúng tiến độ.
Các tuyến đường kết nối, hệ thống cao tốc Long Thành – Dầu Giây cũng đã cơ bản hoàn thành. Theo kế hoạch, dự án sẽ cơ bản hoàn thiện cuối năm 2025 và khai thác năm 2026.
“Tuy nhiên, theo ban tổ chức, vấn đề đặt ra lớn hơn tiến độ xây dựng là khi siêu dự án đi vào hoạt động, Long Thành sẽ kết nối thế nào với các vùng để phát huy tối đa vai trò động lực phát triển?”, ông Toàn nhấn mạnh.
Dẫn ví dụ Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4 kết nối liên vùng và hình thành các khu đô thị vệ tinh dự kiến nghiệm thu và khai thác từ 2026, cùng nhịp với thời điểm sân bay Long Thành vận hành, ông Toàn cho biết Ban tổ chức đã đặt hàng các nhà khoa học, chuyên gia giao thông, chính sách công nghiên cứu các mô hình phát triển sân bay thành công trên thế giới như Narita (Nhật Bản) hay các sân bay tại Thượng Hải, Bắc Kinh trở thành trung tâm phát triển vùng.
“Với Long Thành, câu hỏi đặt ra là làm sao tận dụng lợi thế kết nối với TP.HCM – trung tâm tài chính thương mại lớn nhất cả nước, hệ thống cảng biển, logistics để lan tỏa phát triển. Chúng ta không chỉ cần kết nối cứng bằng hạ tầng giao thông mà còn trong logistics, tài chính, công nghiệp để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư, tạo sức bật cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam”, ông Toàn chia sẻ.
Đường băng sân bay Long Thành đã thành hình – Ảnh: VĂN TRUNG
Đô thị sân bay và bài toán thể chế, chính sách vùng
Nhấn mạnh tầm quan trọng của tái cấu trúc không gian vùng Đông Nam Bộ, theo ông Trương Minh Huy Vũ – viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM – ngày 1-7 sau nhiều thảo luận, vùng Đông Nam Bộ sẽ cơ bản còn 3 địa phương cốt lõi TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh. Việc tái cấu trúc không gian phát triển rất quan trọng.
“Chúng ta đã có vành đai 3, sáng nay Quốc hội thông qua vành đai 4, định hình hệ thống giao thông liên kết. Vấn đề là khoanh vùng phát triển lại như thế nào”, ông Vũ phát biểu.
Theo ông, động lực phát triển không chỉ là sân bay mà là đô thị sân bay, với vốn đầu tư ước tính khoảng 40 tỉ USD, kết nối với Tân Sơn Nhất, cảng Cái Mép – Thị Vải, Cần Giờ và hệ thống logistics, cảng biển.
Tháp không lưu tại sân bay Long Thành đang được xây dựng – Ảnh: VĂN TRUNG
Đặt vấn đề liệu Long Thành và cụm cảng có thể trở thành động lực phát triển mạnh về công nghiệp, logistics, chế biến, ông Vũ cũng nhấn mạnh sáng nay Quốc hội đã thông qua chủ trương xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM, từ đó dẫn vốn và tạo sức hút đầu tư mạnh hơn.
Đặc biệt, ông Vũ lưu ý đến đề án khu thương mại tự do 8.300ha tại Long Thành. “Ở đâu có khu thương mại tự do gắn với cảng biển, sân bay thì sẽ tạo sức bật mạnh. Vấn đề là làm sao thiết kế giao thông kết nối, phát triển chuỗi khu công nghiệp, vành đai công nghiệp, logistics, dữ liệu số… một cách đồng bộ”, ông nói.
Ông cũng chỉ rõ thách thức hạ tầng đường vào sân bay là vấn đề lớn. TP.HCM đang rà soát mạng lưới metro, đường sắt kết nối Long Thành. Cần tính luôn đường sắt kết nối Bình Dương, Thủ Dầu Một hay quận 7 – Cần Giờ. Phải tập trung cao cho các trục giao thông kết nối.
Ngoài ra, ông Vũ cho rằng cần đặc biệt chú trọng kết nối về mặt thể chế và quy trình, cải cách thủ tục để tránh dự án lớn bị chậm tiến độ, đội vốn. Ông đề xuất mở rộng cơ chế đặc thù Nghị quyết 98 của TP.HCM cho cả vùng Đông Nam Bộ để thúc đẩy triển khai nhanh hạ tầng trọng điểm.
“Hiện chúng ta có hai đề án thương mại tự do Cái Mép Hạ và Long Thành – Đồng Nai đều đang ở giai đoạn hoàn thiện. Quan điểm của chúng tôi là phải xem đây là tổ hợp thống nhất về chính sách, giao thông, cách làm. Có thể là hai tờ trình nhưng cùng một mục tiêu, không cạnh tranh mà bổ sung lẫn nhau”, ông Vũ nhấn mạnh.
Sây bay Long Thành – hạt nhân thúc đẩy liên kết vùng
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online trước thềm hội thảo, ông Lê Hoàng Châu – chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM – nhận định sân bay Long Thành sẽ đóng vai trò hạt nhân thúc đẩy liên kết vùng mạnh mẽ.
Ông nhấn mạnh điểm nhấn quan trọng cho sự kết nối này chính là đề án khu thương mại tự do đang được tỉnh Đồng Nai xây dựng gần sân bay Long Thành, dự án được kỳ vọng mang theo nhiều khát vọng đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Theo UBND tỉnh Đồng Nai, đề án đã được giao Sở Tài chính chủ trì xây dựng. Hiện Sở Tài chính phối hợp Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cơ bản hoàn thiện nội dung và đang tiếp tục lấy ý kiến các chuyên gia trước khi chính thức trình Chính phủ.
Dự toán tổng vốn đầu tư vào khoảng 16 tỉ USD, với tổng diện tích gần 8.300ha, quy hoạch thành bốn phân khu chức năng.
Ông Châu cũng cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu để mở rộng thêm diện tích và quy mô khu thương mại tự do này, đồng thời đẩy mạnh kết nối với hệ thống cảng biển, từ đó gia tăng hiệu quả chuỗi logistics và tạo sức bật phát triển kinh tế vùng.
