TS Võ Xuân Hoài – Ảnh: B.NGỌC
TS Võ Xuân Hoài, phó giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), chia sẻ với Tuổi Trẻ Online.
Hội tụ nhiều lợi thế phát triển
Theo ông Hoài, TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu đều có thế mạnh về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Trong đó, TP.HCM là trung tâm tài chính, dịch vụ, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của khu vực. Còn Bình Dương là thủ phủ công nghiệp với nhiều doanh nghiệp, nhà máy FDI công nghệ cao đang hoạt động.
Riêng Bà Rịa – Vũng Tàu đóng vai trò kết nối với TP.HCM, Bình Dương thông qua hệ thống cảng biển nước sâu, quy mô lớn và hiện đại.
Việc sáp nhập 3 trung tâm công nghiệp với nhau đã tạo nên một thành phố có quy mô kinh tế vượt trội, với nhiều lợi thế để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Về quỹ đất phát triển, TP.HCM sau sáp nhập có quỹ đất đủ lớn để phát triển công nghiệp, công nghệ cao, với các ngành công nghiệp chiến lược như sản xuất bán dẫn, AI, hàng không vũ trụ, chế tạo thiết bị bay không người lái…
Nhìn vào nền tảng phát triển, nhiều năm qua khu vực TP.HCM, Bình Dương luôn dẫn đầu cả nước về thu hút đầu tư FDI, đặc biệt là dòng vốn công nghệ cao. Thành phố nhiều năm liền dẫn đầu về thu hút đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ cao, điện tử, cũng như các ngành công nghệ chiến lược.
Như vậy, cả về nguồn lực tài chính, quỹ đất, nền tảng công nghiệp và sự xuất hiện của các nhà đầu tư FDI hàng đầu, TP.HCM đều vượt trội so với các tỉnh, thành phố trên cả nước.
Bên cạnh đó, TP.HCM có lợi thế dân số quy mô lớn, tập trung đông đảo chuyên gia, lực lượng lao động có tri thức, trình độ cao. Quy mô thị trường đủ lớn cộng với chính sách phát triển rộng mở, cùng cơ chế đặc thù, với loạt ưu đãi phát triển vượt trội cũng là lợi thế riêng có.
Từ lâu, TP.HCM cũng là một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao lớn nhất cả nước, với hàng trăm trường đại học, cơ sở đào tạo nghề đóng trên địa bàn.
Có thể thấy, TP.HCM hội tụ đầy đủ yếu tố để trở thành một trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu khu vực.
Đầu tư nguồn điện sạch
TS Hoài cho biết TP.HCM cũng đối mặt với một số khó khăn như: quá tải về hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến đường kết nối cảng biển thường xuyên ùn tắc, dịch vụ giao thông công cộng chưa hoàn thiện, tình trạng thiếu nhà ở, giá nhà đắt đỏ.
Ngoài ra, nếu muốn phát triển các ngành công nghệ chiến lược, công nghệ cao, trước hết TP.HCM cần hoàn thiện hệ thống hạ tầng điện. Đây là yếu tố quan trọng để phát triển các ngành công nghệ cao.
Để phát triển công nghiệp công nghệ cao, đặc biệt các ngành công nghệ chiến lược thì TP.HCM không chỉ cần đầu tư các nhà máy điện có công suất đủ lớn, mà cần đầu tư nguồn điện sạch cho sản xuất.
Các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chiến lược như: sản xuất bán dẫn, AI hay phát triển các trung tâm dữ liệu lớn luôn đòi hỏi nguồn điện sạch, ổn định. Vì thế, việc đầu tư phát triển hạ tầng điện của thành phố phải đi trước một bước.
Thứ hai, cần hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông, xây dựng các tuyến đường vành đai, đường cao tốc, tăng kết nối hệ thống đường bộ với đường biển, đường sắt, đường hàng không. Ví dụ đầu tư đường sắt, đường bộ kết nối sân bay Long Thành với sân bay Tân Sơn Nhất, các tuyến kết nối cảng biển với khu vực trung tâm TP.HCM và Bình Dương.
Một yếu tố rất quan trọng đối với thu hút đầu tư công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn, AI là nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ kỹ sư, chuyên gia giỏi.
Nếu muốn trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao trong những năm tới, ngoài nguồn nhân lực đào tạo tại chỗ, thành phố phải sớm xây dựng chính sách thu hút nhân tài, đặc biệt đội ngũ kỹ sư giỏi người Việt ở nước ngoài về đóng góp cho sự phát triển.
Cuối cùng, việc thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo luôn cần một môi trường tốt, vì vậy thành phố nên hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm R&D trong những lĩnh vực trọng tâm phát triển.
Và để làm được điều này luôn cần cơ chế ưu đãi đầu tư đủ hấp dẫn để thu hút đầu tư vào những ngành công nghệ cao, công nghệ chiến lược như: AI, bán dẫn, hàng không vũ trụ, sản xuất máy bay không người lái.
