Nhiều chuyên gia đề nghị cho phép người nộp thuế giảm trừ chi phí chữa bệnh dài hạn, bệnh hiểm nghèo… cho cha mẹ, vợ chồng, con cái… – Ảnh: TỰ TRUNG
Ngoài các chi phí nêu trên, theo các chuyên gia dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng cần giảm trừ chi phí chữa bệnh dài hạn và bệnh hiểm nghèo cho cha mẹ, vợ chồng, con cái…
Vay nợ để lo chi phí y tế vẫn phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
Ông Nguyễn Thái Sơn, nguyên trưởng phòng thuế thu nhập cá nhân Cục Thuế TP.HCM (nay là Thuế TP.HCM), cho rằng lần đầu tiên Luật Thuế thu nhập cá nhân nêu rõ khoản giảm trừ chi phí y tế, giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên theo ông Sơn, cần bổ sung giảm trừ đối với chi phí đáp ứng nhu cầu cư trú thiết yếu như trả tiền thuê nhà, trả lãi vay ngân hàng cho căn nhà sắp mua lần đầu tiên và chi phí phục vụ đi lại như mua sắm xe điện làm phương tiện di chuyển để thể hiện tinh thần khoan thư sức dân và nuôi dưỡng nguồn thu.
Về giảm trừ cho chi phí y tế và giáo dục, chuyên gia thuế Võ Thanh Hùng cho rằng cần giảm trừ đủ cho 7 nhóm nhu cầu cơ bản gồm: ăn, mặc, ở, đi lại, giải trí, giáo dục, y tế chứ không chỉ giảm cho giáo dục và y tế.
“Nếu cho phép giảm trừ, người nộp thuế đi ăn, siêu thị lấy hóa đơn về trừ, khi đó người lao động khi chi tiêu sẽ tự động lấy hóa đơn, nơi cung cấp dịch vụ cũng buộc phải xuất hóa đơn chứ không thể né thuế được, từ đó chính sách sẽ dễ dàng đi vào cuộc sống”, ông Hùng nói.
Trong khi đó, liên quan đến chi phí khám chữa bệnh, ông Đỗ Quốc Tuấn, nguyên phó trưởng phòng tuyên truyền hỗ trợ Thuế TP.HCM, cho rằng có thực tế là những gia đình có người bị bệnh hiểm nghèo, phải đi vay nợ hoặc bán tài sản vì chi phí chữa bệnh hằng tháng có thể lên đến hàng trăm triệu đồng.
Thế nhưng, những người này lại không được giảm trừ, khi đi làm vẫn phải đóng thuế thu nhập cá nhân là quá vô lý. Do vậy theo ông Tuấn, dự thảo dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng nên xem xét đến vấn đề này để giúp cho gia đình những người nộp thuế có người mắc bệnh hiểm nghèo vơi bớt khó khăn.
Ông Nguyễn Đức Nghĩa, phó giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật, thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), cũng kiến nghị cho phép người nộp thuế được giảm trừ chi phí chữa bệnh dài hạn và bệnh hiểm nghèo cho cha mẹ, vợ chồng, con cái…, nhằm chia sẻ khó khăn với người nộp thuế.
Giảm trừ gia cảnh bao nhiêu là hợp lý?
Các chuyên gia cũng cho rằng mức giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng như đề xuất của Bộ Tài chính chỉ vừa đủ cho mức chi tiêu cơ bản nhất, chưa khoan thư sức dân, khuyến khích tiêu dùng và tái đầu tư.
Ông Nguyễn Đức Nghĩa cho rằng mức giảm trừ gia cảnh cần được nâng lên 16,5 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 6,6 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc. Theo ông Nghĩa, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Việt Nam bao gồm 752 mặt hàng.
Trong thực tế, người dân chỉ sử dụng rất ít mặt hàng thiết yếu trong rổ CPI và những mặt hàng này lại tăng giá rất mạnh trong 5 năm qua. Do đó phải nâng mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế tăng tương ứng 50%, lên 16,5 triệu đồng/tháng và 6,6 triệu đồng/tháng đối với người phụ thuộc, mới hợp lý.
PGS.TS Trần Văn Tùng, trưởng khoa tài chính – thương mại Trường ĐH Công nghệ TP.HCM (HUTECH), kiến nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 18 triệu đồng/tháng và 7,5 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc bởi mức chi tiêu cơ bản (ăn uống, nhà ở, đi lại, y tế, giáo dục cơ bản) tại các đô thị lớn, vốn đã vượt ngưỡng 15 triệu đồng/tháng.
Theo ông Tùng, chi phí sinh hoạt cơ bản tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM gồm: tiền thuê nhà, ăn uống, đi lại, giáo dục, y tế… đã tăng rất cao trong 5 năm qua. Do vậy, cần nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 18 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc là 7,5 triệu đồng/tháng.
Cũng theo ông Tùng, tại Malaysia, dù mức giảm trừ gia cảnh cơ bản thấp hơn, khoảng 2.000 USD/năm, nhưng lại cho phép rất nhiều khoản giảm trừ gia cảnh khác như chi phí y tế, giáo dục, mua sách, thiết bị thể thao, đóng bảo hiểm… giúp cho tổng mức giảm trừ gia cảnh thực tế cao hơn nhiều.
Tại Thái Lan, người nộp thuế được giảm trừ gia cảnh cho bản thân, vợ/chồng, con cái, cha mẹ già, các khoản đóng bảo hiểm, đầu tư, từ thiện. “Cách tiếp cận này linh hoạt và phản ánh đúng gánh nặng chi tiêu đa dạng của mỗi gia đình”, ông Tùng nói.
Phải làm rõ việc xác định “chi phí liên quan”
Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng đề xuất mức thuế chuyển nhượng bất động sản của cá nhân cư trú là 20% trên lợi nhuận. Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí có liên quan, sẽ phải nộp theo tỉ lệ tùy vào thời gian sở hữu, từ 2 – 10%.
Theo ông Đỗ Quốc Tuấn, cần làm rõ thế nào là không xác định được giá mua, chi phí có liên quan, tránh trường hợp người nộp thuế lách để nộp thuế ít nhất. Chẳng hạn, dù xác định được giá mua nhưng người nộp thuế khai rằng đã sửa chữa sau khi mua, rồi đề nghị tính mức 2% với lý do không xác định được các chi phí liên quan.
“Do vậy, cần phân định rõ là cơ quan thuế hay người nộp thuế không xác định được giá mua, chi phí có liên quan để phân định rõ trách nhiệm”, ông Tuấn đề nghị.
