Thuê chủ doanh nghiệp, chuyên gia làm công chức lãnh đạo: Đại biểu Quốc hội nói gì?

Bộ Nội vụ đang dự thảo nghị định về hợp đồng thực hiện nhiệm vụ của công chức, trong đó đề xuất mời nhân lực chất lượng cao từ khu vực tư nhân đảm nhận các vị trí trong cơ quan Đảng, Nhà nước ở trung ương và địa phương.

Theo đó, những người được mời ký hợp đồng làm nhiệm vụ của công chức lãnh đạo có thể là doanh nhân tiêu biểu, luật sư, luật gia, chuyên gia hoặc nhà khoa học. Thời hạn hợp đồng làm công chức lãnh đạo hoặc công chức chuyên môn tối đa là 24 tháng; hợp đồng dịch vụ không quá 36 tháng.

Thông tin trên đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Ông Nguyễn Văn Chung, Giám đốc Công ty xây dựng 197 (Hà Nội) cho rằng, đây là một đề xuất mang tính đột phá.

Theo ông Chung, việc mời các doanh nhân, chuyên gia giỏi làm công chức lãnh đạo sẽ tận dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao vào khối nhà nước. Nếu chế độ hấp dẫn thì sẽ có nhiều người tài cống hiến.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huân, Đại biểu Quốc hội Khóa XV, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần HALCOM Việt Nam, cho rằng, nếu đề xuất trên được thực hiện, Nhà nước sẽ có thêm nguồn lực chất lượng cao là các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm, có kiến thức ngành, lĩnh vực để tham mưu, đưa ra những chính sách phù hợp với thực tiễn.

Ông Huân nêu ví dụ, Ngân hàng Thế giới (WB) có chính sách cho nhân viên của họ ra ngoài làm một thời gian để học hỏi rồi quay trở lại. Các doanh nghiệp tư nhân nhiều nước cũng cử chuyên gia vào khối cơ quan nhà nước làm việc để học hỏi kinh nghiệm về quản lý nhà nước.

“Hiện nay, cán bộ đã vào quy hoạch đa phần tuần tự lên chức, nên Nhà nước không tìm được người tài. Hơn nữa, nhiều cán bộ thiếu kinh nghiệm thực tế, thiếu tính sáng tạo nên một số chính sách vừa có hiệu lực đã không phù hợp với thực tế, phải sửa đổi”, ĐB Nguyễn Quang Huân bày tỏ.

Cần chính sách đồng bộ

Luật gia Trần Quốc Tuấn, Chi hội Luật gia (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, đề xuất trên tuy hay nhưng sẽ khó phát huy hiệu quả. Bởi dù có được ký hợp đồng, công chức lãnh đạo được thuê cũng khó “tự quyết” do trong cơ quan nhà nước nhiều thủ tục hành chính ; khác với doanh nghiệp là chỉ cần thuyết phục được chủ doanh nghiệp, hội đồng quản trị,…là có thể thực thi chính sách được ngay.

Cũng theo luật gia Trần Quốc Tuấn, những người có năng lực thường không thiếu cơ hội làm việc với mức lương cao cùng chế độ đãi ngộ rõ ràng. Nếu khu vực công chỉ dừng lại ở hình thức “hợp đồng lãnh đạo”, với mức thu nhập còn khiêm tốn và phụ thuộc vào chính sách đặc thù thì rất khó để thu hút nhân tài một cách thực chất.

“Muốn mời gọi người giỏi, cần có sự thay đổi đồng bộ về cơ chế sử dụng, đãi ngộ, môi trường làm việc chuyên nghiệp, minh bạch và trọng dụng người tài”, luật gia Trần Quốc Tuấn đặt vấn đề.

Tuy ủng hộ nhưng ông Nguyễn Văn Chung vẫn lo ngại công chức là doanh nhân được thuê làm việc trong cơ quan Nhà nước sẽ nắm được những thông tin quan trọng ngay từ khi mới xây dựng phương án. Với tiềm lực của doanh nghiệp, họ sẽ thu gom, đầu cơ, gây nhiễu loạn thị trường.

“Tôi cho rằng nên tuyển công chức lãnh đạo giỏi ngay từ đầu vào, đồng thời tạo môi trường tốt để họ phát huy khả năng, kèm theo chế độ phù hợp để họ chuyên tâm cống hiến”, ông Chung đề xuất.

Còn theo ĐBQH Nguyễn Quang Huân, hiện nay hệ thống lương của nhà nước và khối tư nhân khác nhau. Vì vậy, với cơ chế lương như hiện nay, liệu có thu hút được các chuyên gia giỏi hay không?

Ông Huân cho rằng, nếu triển khai cơ quan chức năng cần xây dựng được bộ quy tắc ứng xử, trong đó đặt ra chính sách về liêm chính. Ở một số nước tiên tiến, khi công chức lãnh đạo rời khỏi khu vực nhà nước thì cam kết không được làm những công việc mà trước đây đã từng quản lý trong thời gian từ 1-2 năm. Điều này, nhằm không để xung đột lợi ích và ngăn tình trạng lợi dụng chính sách .

“Nếu Việt Nam triển khai chính sách này thì cũng cần đặt ra chính sách liêm chính. Ví như sau khi rời khu vực công, doanh nghiệp và hệ sinh thái do họ không được đầu tư, kinh doanh với những lĩnh vực trước đây đã từng quản lý”, ông Huân đề xuất.

Thanh Hiếu