Đề xuất mới: Không phạt hộ kinh doanh vi phạm về hóa đơn điện tử trong 2 năm

Trên cơ sở khảo sát nhanh 1.368 doanh nghiệp trong tháng 6, VCCI đánh giá việc siết chặt xử phạt vi phạm hành chính đối với hộ, cá nhân kinh doanh là chủ trương đúng đắn, tuy nhiên cần thiết kế chính sách phù hợp với thực tiễn và năng lực của nhóm đối tượng này.

Dự thảo Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Tuy nhiên, theo khảo sát của VCCI, phần lớn hộ kinh doanh chưa nắm vững quy định mới: 68% chỉ hiểu sơ bộ hoặc không rõ phải làm gì; 21% chưa hiểu; 73% gặp nhiều khó khăn khi triển khai do thiếu kiến thức, kỹ năng công nghệ và khó thay đổi thói quen quản lý cũ.

Do đặc thù hạn chế về nguồn lực, trong giai đoạn đầu thực hiện, các hộ kinh doanh dễ mắc lỗi hình thức như sai chỉ tiêu, lập hóa đơn không đúng thời điểm… Đây là những lỗi mang tính vô ý, không phải hành vi cố tình trốn thuế.

VCCI cho rằng cần có cách tiếp cận xử phạt mang tính nhân văn, hợp tình hợp lý để hỗ trợ hộ kinh doanh yên tâm tuân thủ quy định mới và đóng góp ổn định cho ngân sách nhà nước.

Từ đó, VCCI đề xuất không áp dụng chế tài xử phạt hành chính với các lỗi hình thức trong giai đoạn đầu (có thể cân nhắc khoảng thời gian 2 năm). Thay vào đó, hộ kinh doanh cần khắc phục sai sót và nộp đủ số thuế phát sinh (nếu có).

Về quy định xử phạt nộp thiếu thuế, VCCI đồng thuận với việc không xử phạt riêng hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp nếu đã xử phạt về hành vi khai sai dẫn đến thiếu thuế – nhằm đảm bảo nguyên tắc mỗi hành vi chỉ bị xử phạt một lần.

Tương tự, với hành vi chưa lập hóa đơn nhưng đã bị xử phạt do khai sai, dẫn tới thiếu thuế, VCCI đề xuất không xử phạt thêm về lỗi chưa lập hóa đơn. Ngoài ra, với trường hợp ngân hàng không thực hiện trích nộp thuế từ tài khoản của người nộp thuế do lý do bất khả kháng, cần bổ sung cơ chế miễn xử phạt để đảm bảo tính công bằng.

Tại phiên họp lần thứ nhất của Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI cũng cho biết, về Nghị định 70 trước tiên, cần tăng cường truyền thông, hỗ trợ chi tiết và thực chất, đặc biệt với hộ kinh doanh nhỏ. Cơ quan thuế cần đẩy mạnh hỏi đáp, diễn đàn, tập huấn “cầm tay chỉ việc”.

Xem xét giai đoạn chuyển tiếp để hộ kinh doanh thích ứng, kèm theo cam kết rõ ràng về việc không hồi tố, không truy thu thuế trong thời gian này. Bên cạnh đó, đơn giản hóa thủ tục, ví dụ nếu đã kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế, có thể để hệ thống tự tính và in tờ khai, không bắt buộc lập bản quyết toán.

Mặt khác, có thể hỗ trợ chuyển đổi đối với hộ kinh doanh như chi phí mua máy tính tiền kết nối thuế khoảng 11 triệu đồng là khoản đầu tư lớn với hộ ở vùng sâu, vùng xa, cần có chính sách hỗ trợ.

Kỳ Thư