Trong bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg được công bố mới đây, Bill Gates lần đầu tiên sau nhiều năm rơi khỏi top 10 người giàu nhất thế giới. Giá trị tài sản ròng của ông giảm 30%, tương đương 52 tỷ USD, sau khi Bloomberg điều chỉnh cách tính để phản ánh chính xác hơn các khoản quyên góp từ thiện khổng lồ của vị đồng sáng lập Microsoft.
Con số biết nói này là dịp để nhìn lại chân dung một trong những nhân vật có ảnh hưởng sâu rộng nhất thế giới trong 3 thập kỷ qua: từ thiên tài công nghệ, ông hoàng phần mềm, đến người đàn ông dành cả phần đời còn lại để… cho đi.
“Mất” 52 tỷ USD chỉ vì… làm từ thiện
Sự tụt hạng bất ngờ của Bill Gates không đến từ thị trường chứng khoán hay những biến động kinh tế, mà từ một hành động hiếm hoi, đó là sự minh bạch trong việc cho đi.
Hôm 4/7, Bloomberg thông báo đã cập nhật lại thuật toán tính giá trị tài sản của Gates. Tổ chức này điều chỉnh giảm các tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận kỳ vọng từ tài sản của Gates, để phản ánh chính xác hơn tác động từ các khoản quyên góp từ thiện mà ông đã công bố cũng như ước tính tài sản cá nhân được Gates chia sẻ trong một bài blog hồi tháng 5.
Trong bài viết đó, ông trùm công nghệ cho biết tài sản thực tế của mình là 108 tỷ USD – thấp hơn đáng kể so với con số 175 tỷ USD mà Bloomberg từng công bố. Gates cũng khẳng định ông sẽ “cho đi gần như toàn bộ tài sản” thông qua Quỹ Bill & Melinda Gates Foundation trong vòng 20 năm tới. Dự kiến đến cuối năm 2045, quỹ sẽ chi tiêu hơn 200 tỷ USD trước khi đóng cửa.
Việc điều chỉnh này đã kéo Bill Gates tụt 7 bậc trên bảng xếp hạng, từ vị trí thứ 5 xuống thứ 12. Trong khi đó, người thế chỗ ông ở vị trí thứ 5 lại chính là Steve Ballmer, trợ lý cũ kiêm người kế nhiệm chức CEO Microsoft, với khối tài sản lên tới 172 tỷ USD, tăng mạnh nhờ giá cổ phiếu Microsoft liên tục phá đỉnh.
Steve Ballmer – người từng là trợ lý, sau đó kế nhiệm Bill Gates ở vị trí CEO Microsoft – vươn lên đứng thứ 5 với khối tài sản 172 tỷ USD nhờ “trung thành” với cổ phiếu Microsoft (Ảnh: Getty).
Người sáng lập lùi lại, người kế nhiệm bứt phá
Việc Steve Ballmer hiện giàu hơn cả Bill Gates có thể khiến nhiều người bất ngờ. Thông thường, các nhân viên, kể cả CEO kế nhiệm, hiếm khi tích lũy được khối tài sản lớn hơn người sáng lập.
Thế nhưng Ballmer là một ngoại lệ. Gia nhập Microsoft năm 1980 với vai trò trợ lý cho chủ tịch, Ballmer khi đó nhận mức lương khiêm tốn 50.000 USD và được hưởng thêm 10% phần lợi nhuận tăng trưởng mà ông giúp công ty tạo ra. Sau này, do phần thưởng quá lớn, Microsoft quyết định thay thế bằng cổ phần sở hữu công ty – một quyết định lịch sử.
Ballmer lên thay Gates làm CEO vào năm 2000 và rời ghế vào năm 2014 với 4% cổ phần Microsoft trong tay. Hiện tại, ông sở hữu đội bóng rổ Los Angeles Clippers và là một trong những người hưởng lợi lớn nhất từ đà tăng thần tốc hơn 10 lần của cổ phiếu Microsoft trong một thập kỷ qua.
Ballmer cũng từng bị chất vấn bởi Charlie Munger, cố vấn đầu tư huyền thoại và cộng sự lâu năm của Warren Buffett, rằng vì sao ông giữ cổ phiếu Microsoft lâu đến vậy trong khi Gates và Paul Allen đã đa dạng hóa danh mục từ rất sớm.
Ballmer chỉ trả lời đơn giản: “Tôi không thông minh như họ. Nhưng tôi trung thành”.
Cú rẽ ngoạn mục của một tỷ phú
Sự chuyển mình từ một ông trùm công nghệ trở thành nhà từ thiện toàn cầu không diễn ra trong một sớm một chiều.
Gates từng bị chỉ trích vì các chiến lược kinh doanh cạnh tranh khốc liệt của Microsoft trong những năm 1990. Nhưng kể từ đầu những năm 2000, ông dần rút lui khỏi thương trường, tái định nghĩa hình ảnh cá nhân và hướng đến mục tiêu hỗ trợ y tế, giáo dục, và chống biến đổi khí hậu trên quy mô toàn cầu.
Thậm chí, năm 2010, Gates cùng Buffett khởi xướng The Giving Pledge – cam kết mà hàng trăm tỷ phú trên thế giới đã ký tên, đồng ý cho đi ít nhất một nửa tài sản của mình để làm từ thiện.
Khi Gates không còn là người giàu nhất thế giới, nhiều người tiếc nuối. Nhưng cũng chính điều đó làm nổi bật một hình mẫu hiếm thấy: một người đàn ông sẵn sàng để tụt hạng nhưng lại vươn lên trong tầm ảnh hưởng nhân loại.
Tỷ phú Bill Gates từng tuyên bố rằng ông sẽ tăng gấp đôi số tiền từ thiện, lên tới 200 tỷ USD trong vòng 20 năm tới (Ảnh: Getty).
Trong kỷ nguyên mà các bảng xếp hạng tỷ phú trở thành đề tài gây tò mò, thậm chí ghen tị, câu chuyện của Bill Gates như một “cú tát tỉnh thức” với chính các thước đo truyền thống của sự thành công.
Một người đàn ông bị “giảm” tài sản 52 tỷ USD chỉ vì trung thực về việc mình đã cho đi. Một tỷ phú bị đẩy khỏi top 10 vì quyết định không tối ưu lợi nhuận cá nhân, mà tối đa hóa lợi ích cộng đồng.
Kể từ khi rời ghế CEO Microsoft, Gates gần như dành toàn bộ thời gian, tâm sức và uy tín để xây dựng Quỹ Bill & Melinda Gates – hiện là một trong những tổ chức từ thiện tư nhân lớn nhất thế giới. Tính đến cuối năm 2024, Gates và vợ cũ Melinda đã quyên góp 60 tỷ USD, trong khi người bạn thân Warren Buffett đóng góp thêm 43 tỷ USD.
