TP.HCM sau sáp nhập: Quy hoạch công nghiệp cần bước đột phá mới

Sau khi trở thành siêu đô thị nhờ việc sáp nhập, TP.HCM đứng trước yêu cầu phải định hình lại quy hoạch công nghiệp để phù hợp với tầm vóc mới. 

Vấn đề đặt ra không chỉ là tổ chức lại các khu công nghiệp hiện hữu, mà còn là cách tận dụng thương hiệu, nguồn nhân lực và điều kiện chính sách để gia tăng sức cạnh tranh, thu hút đầu tư, đưa công nghiệp – thương mại tiếp tục giữ vai trò trụ cột trong nền kinh tế thành phố.

Những vấn đề này được bàn luận tại buổi tọa đàm chủ đề Phát triển công nghiệp trong không gian mới, do báo Tuổi Trẻ cùng Sở Công Thương TP.HCM và Trường Tài năng UEH.ISB phối hợp tổ chức chiều 5-9. 

Chương trình là một hoạt động nằm trong tuyến “Diễn đàn hiến kế phát triển Công Thương TP.HCM”. 

Nhiều lợi thế, nhưng TP.HCM vẫn chưa bứt phá được, vì sao?

Mở đầu buổi tọa đàm, nhà báo Trần Xuân Toàn, phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, đã nêu ra một số vấn đề mà TP.HCM mới sau sáp nhập đặt ra. 

Đó là quy hoạch công nghiệp TP.HCM mới nên tập trung vào khu vực nào? Các khu công nghiệp hiện có ở Bình Dương và cả Bà Rịa – Vũng Tàu nên tổ chức lại ra sao? 

Ông Toàn dẫn ví dụ ở Tokyo, Nhật Bản, nhiều doanh nghiệp trong vùng lõi đang di chuyển nhà máy ra những vùng lân cận. Điều đó đòi hỏi rất lớn trong việc quy hoạch lại các khu vực tại TP.HCM để tập trung phát triển tốt nhất cho nền công nghiệp của thành phố.

Trước các vấn đề được đặt ra, ông Trần Hà Minh Quân – hiệu trưởng Trường Tài năng UEH.ISB – đã gợi ý cần khai thác các thế mạnh của TP.HCM dưới 3 góc độ: thương hiệu, con người và điều kiện chính sách.

Ông Quân nêu việc TP.HCM sau khi sáp nhập trở thành một siêu đô thị là tin tức không chỉ trong nước, mà còn được nhiều quốc gia khác quan tâm. 

Vì vậy việc tận dụng độ nhận diện và sự yêu thích đối với thương hiệu TP.HCM nên là điều cần được lưu ý, khi nay các sản phẩm từ Bình Dương hay Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đã thuộc TP.HCM. Tiếp đó, TP.HCM luôn là một địa phương nổi bật cho nguồn nhân lực chất lượng cao và công nghệ.

Minh chứng là nhiều công ty công nghệ lớn đã đặt trung tâm nghiên cứu và phát triển tại đây. Đối với khu vực công nghiệp như Bình Dương, việc sáp nhập cũng tạo điều kiện cho việc thu hút nhân lực, khi trước đây địa phương này khó kêu gọi nhân lực từ TP.HCM chuyển dịch về.

TS Phạm Văn Đại – giảng viên chính sách công, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright – cho rằng khi thực hiện quy hoạch, chúng ta phải xác định so với nhóm đối tượng nào, nếu so với các thành phố lớn ở Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan… thì có lẽ TP.HCM không bằng, nhưng nếu so với các nước khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ… thì chúng ta có lợi thế hơn rất nhiều. 

Cụ thể chúng ta có thế mạnh hơn về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, tình hình chính trị và xã hội ổn định,… điều này sẽ hấp dẫn các nhà đầu tư hơn so với phần lớn các nước trong khu vực. 

“TP.HCM còn có những lợi thế, cơ sở như vậy mà chúng ta không bứt phá hẳn lên so với các nước, chưa trở thành Hàn Quốc, Đài Loan phiên bản mới thì chủ yếu do cách làm…”, TS Đại khẳng định. 

Tận dụng thương hiệu TP.HCM

Theo ông Hà Văn Út – phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM – trước đây mảng công nghiệp có tỉ trọng đóng góp lớn trong cơ cấu kinh tế chung (GRDP) của Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, với tỉ lệ lần lượt trên 60% và khoảng 50%. Sau khi sáp nhập ba tỉnh, thành vào một, công nghiệp – thương mại vẫn tiếp tục là mảng chiến lược của TP.HCM hiện tại.

Trong thời gian tới, TP.HCM sẽ phát triển các hành lang quan trọng, trong đó công nghiệp – thương mại giữ vai trò trụ cột.

“Quy mô sau sáp nhập lớn hơn, mở ra cơ hội nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức, đòi hỏi tầm nhìn và tư duy mới trong quy hoạch”, ông Hà Văn Út nói.

Theo đó, trước đây với quy mô 3 tỉnh, thành riêng biệt, định hướng là tìm lợi thế riêng của từng địa phương. Nay phải đặt lợi ích chung của toàn TP.HCM lên hàng đầu. Hiện Sở Công Thương đang rà soát, điều chỉnh lại quy hoạch theo hướng đó.

Sở tập trung vào vấn đề không gian phát triển. Trước sáp nhập, TP.HCM có các cụm công nghiệp và khu công nghiệp, hai tỉnh còn lại cũng tương tự. Sau sáp nhập, cần bố trí lại để phát huy hiệu quả.

Định hướng là đưa các cụm công nghiệp – khu công nghiệp sang Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, còn tại TP.HCM sẽ chuyển đổi công năng sang các ngành ứng dụng công nghệ cao.

Mô hình này sẽ tham gia vào chuỗi công đoạn thu hút công nghệ cao, thay vì chỉ tập trung lắp ráp.

Như vậy, TP.HCM sẽ đảm nhiệm vai trò “lõi trung tâm”, nơi tập trung ý tưởng, thương hiệu, thiết kế sản phẩm và dịch vụ sau bán hàng. Còn các khâu gia công, lắp ráp sẽ bố trí về phía Bình Dương. Tại TP.HCM sẽ không cần nhiều không gian sản xuất, mà thay vào đó đòi hỏi đội ngũ nhân sự chất lượng cao. Đối với Bà Rịa – Vũng Tàu, định hướng phát triển các ngành mũi nhọn như dầu khí, hóa chất…

Nói cách khác, thay vì mỗi tỉnh đi theo thế mạnh riêng, giờ đây cần xác định những ngành mang tính nền tảng chung. Trọng tâm là vừa duy trì sản xuất, vừa thu hút công nghệ cao và có cơ chế phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp.

Chẳng hạn, muốn thu hút công nghệ cao như sản xuất chip bán dẫn, phải có chính sách ưu đãi, thêm cơ chế chuyển giao công nghệ. TP.HCM phải xây dựng chính sách để thu hút doanh nghiệp lớn đến đầu tư, đồng thời tiếp nhận và chuyển giao công nghệ cho khu vực trong nước.

TP.HCM phải quy hoạch lại bức tranh tổng thể

Chia sẻ góc nhìn từ một đơn vị thực hiện quy hoạch lại không gian mới, ông Lê Tấn Dương, phó tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn (CNS), cho biết rất “sốt ruột” bởi suy nghĩ “mình làm kinh doanh thì trong không gian mới mình sẽ nhào vô làm được gì? Mình phát triển được không?”.

Ông Dương đặt vấn đề với quy hoạch mới của TP.HCM, quy mô các tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước có còn phù hợp bởi TP.HCM mới đã có địa giới tự nhiên rõ ràng, nhưng các địa giới công nghiệp hay các khu công nghiệp sau khi gộp lại là vô cùng lớn và phân bố rộng.

“Theo tôi, quy hoạch là việc đầu tiên. Nếu TP.HCM cho làm nhanh việc này thì chúng ta sẽ sớm hình thành con đường đi”, ông Dương nói.

Ông Dương nhấn mạnh việc phải quy hoạch lại bức tranh toàn thể bởi TP.HCM là đơn vị đi đầu trong cả nước. “TP.HCM trước giờ đã là địa phương dẫn đầu về công nghiệp và thương mại dịch vụ, giờ thêm Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũng sẽ là đơn vị dẫn đầu. Do đó bức tranh quy hoạch mới cần tạo đà phát triển theo chuỗi. Việc này chúng ta có thể học hỏi mô hình từ các quốc gia khác trên thế giới”, ông Dương gợi ý.

Dẫn chứng ví dụ từ thực trạng CNS, ông Dương cho biết hiện doanh nghiệp được giao “tăng trưởng 2 con số”, nhưng vẫn “đang bị trói buộc bởi nhiều chính sách”, do đó nếu không kịp thời tháo bỏ các rào cản chính sách sẽ khó lòng phát triển đúng kế hoạch đề ra.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề