Cơn sốt triệu USD và những lời tiên tri
Thế giới tiền mã hóa chưa bao giờ thiếu những dự báo táo bạo, nhưng viễn cảnh bitcoin (BTC) đạt giá 1 triệu USD mỗi đồng đã vượt ra khỏi phạm vi của những “tín đồ” trung thành để trở thành chủ đề được thảo luận nghiêm túc bởi những tên tuổi hàng đầu.
Gần đây nhất, Eric Trump, con trai thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã khuấy động hội nghị Bitcoin Asia bằng tuyên bố đanh thép: “Không có gì phải nghi ngờ, bitcoin sẽ chạm mốc 1 triệu USD. Hãy mua ngay bây giờ, nhắm mắt lại, giữ trong 5 năm tới và bạn sẽ thắng lớn”.
Tuyên bố này không hề đơn độc. Nó nối dài danh sách những nhân vật có tầm ảnh hưởng như Jack Dorsey (CEO Block), Changpeng “CZ” Zhao (đồng sáng lập Binance), và tác giả “Cha giàu cha nghèo” Robert Kiyosaki, tất cả đều chung một niềm tin rằng bitcoin sẽ có giá 7 con số trước năm 2030. Thậm chí, Samson Mow, CEO của Jan3, còn tin rằng cột mốc không tưởng này có thể xuất hiện ngay trong năm 2025.
Những lời tiên tri này được hậu thuẫn bởi một luận điểm quen thuộc nhưng ngày càng trở nên mạnh mẽ: sự kết hợp giữa nguồn cung hữu hạn (chỉ 21 triệu BTC) và làn sóng chấp nhận chưa từng có từ các nhà đầu tư tổ chức.
Kể từ khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm ngoái, giá bitcoin đã tăng gần 60%, lập đỉnh lịch sử mới 124.500 USD vào tháng 8. Chính quyền Mỹ, với những chính sách thân thiện như đạo luật GENIUS, cùng với việc gia đình Tổng thống đẩy mạnh các hoạt động kinh doanh tiền số, đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho dòng vốn lớn chảy vào thị trường.
Thế nhưng, khi những con số triệu USD được tung hô, một câu hỏi quan trọng bị bỏ ngỏ: Đâu là ranh giới giữa một phân tích tài chính sắc bén và một chiêu trò tiếp thị được tính toán kỹ lưỡng?
Góc nhìn tỉnh táo: Tiếp thị, FOMO và “ảo tưởng danh nghĩa”
Không phải ai cũng bị cuốn theo bản giao hưởng lạc quan này. Nhiều chuyên gia tài chính kỳ cựu cảnh báo rằng nhà đầu tư nên nhìn nhận những dự báo này qua một lăng kính hoài nghi.
“Đằng sau mỗi phát ngôn đều có động cơ, từ thúc đẩy việc chấp nhận, bán sách, cho đến hợp thức hóa danh mục đầu tư”, Petro Golovko, chuyên gia tại British Gold Trust, thẳng thắn nhận định. “Thị trường nên coi những dự báo này là tiếp thị, không phải phân tích”.
Theo Golovko, bản chất của bitcoin là một tài sản mang tính “phản xạ và đầu cơ”. Giá trị của nó không đến từ dòng tiền hay lợi nhuận kinh doanh, mà chủ yếu được định hình bởi niềm tin và chu kỳ thanh khoản của thị trường. Những dự báo “trên trời” chính là chất xúc tác để củng cố niềm tin đó, tạo ra động lực và kích thích tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) ở các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Matteo Greco, chuyên gia tại công ty tiền số Fineqia, cũng đồng tình với quan điểm này. Ông chỉ ra một quy luật lặp đi lặp lại trong các chu kỳ tăng trưởng: “Khi giá tiến gần hoặc vượt đỉnh mới, những tuyên bố kiểu vọt lên mặt trăng sẽ tràn lan. Chúng tạo hiệu ứng FOMO, thu hút nhà đầu tư mới bằng ảo tưởng rằng crypto là kênh làm giàu dễ dàng”.
Về bản chất, theo Greco, đây là một cuộc chơi thanh khoản. Những dự báo gây sốc nhằm lôi kéo dòng tiền mới của đám đông, tạo điều kiện cho những người đã mua ở giá thấp có thể chốt lời. Chu kỳ 2020-2021 chứng kiến những dự báo BTC đạt 100.000 USD (thực tế đỉnh là 69.000 USD). Chu kỳ hiện tại, các mốc dự đoán còn tham vọng hơn, từ 150.000 USD đến 1 triệu USD.
Để bitcoin thực sự đạt 1 triệu USD, vốn hóa thị trường của nó sẽ phải phình to lên mức khoảng 20.000 tỷ USD, ngang ngửa, thậm chí vượt qua cả thị trường vàng (hiện khoảng 23,5 nghìn tỷ USD). Golovko cho rằng kịch bản này là “phi thực tế”, bởi nó đòi hỏi bitcoin phải thay thế cả vàng và trái phiếu chính phủ để trở thành trụ cột niềm tin toàn cầu. Điều này khó có thể xảy ra khi bitcoin vẫn phụ thuộc vào hệ thống tiền pháp định và thiếu một “điểm tựa giá trị nội tại” như vàng.
Ông đặt ra một câu hỏi sâu cay để lột tả vấn đề: “Nếu bitcoin lên 1 triệu USD thì một chiếc Big Mac khi đó sẽ có giá bao nhiêu?”. Câu hỏi này chạm đến cốt lõi của “ảo tưởng danh nghĩa” (nominal illusion) – sự nhầm lẫn giữa giá trị danh nghĩa tăng vọt và sức mua thực tế, một vấn đề mà những người tung hô các dự báo triệu đô thường né tránh.
Eric Trump khẳng định không hề nghi ngờ việc bitcoin sẽ chạm mốc 1 triệu USD, trong khi đó nhiều chuyên gia tài chính kỳ cựu cảnh báo rằng những dự báo này chỉ là tiếp thị, không phải phân tích (Ảnh: Shutterstock).
2 kịch bản chạm mốc triệu USD: Nến omega hay cuộc trường chinh tẻ nhạt?
Giả sử những rào cản trên có thể được vượt qua, con đường đến 1 triệu USD của bitcoin sẽ trông như thế nào? Tại đây, cộng đồng lại tiếp tục chia thành 2 trường phái đối lập hoàn toàn.
Kịch bản 1: Cú nổ “omega” chớp nhoáng
Đại diện cho trường phái này là Samson Mow. Ông dự báo về sự xuất hiện của một “nến omega” – một cây nến xanh khổng lồ trên biểu đồ giá, có thể đẩy bitcoin tăng vọt 100.000 USD chỉ trong một ngày. Theo kịch bản này, một cú sốc về nguồn cung do nhu cầu quá lớn từ các quỹ ETF và nhà đầu tư tổ chức sẽ gây ra một đợt tăng giá dựng đứng, phi tuyến tính.
Con đường đến 1 triệu USD sẽ nhanh, kịch tính và tàn bạo với những ai đứng ngoài cuộc. Đây là viễn cảnh kích thích lòng tham và nỗi sợ hãi tột độ, đúng với bản chất hoang dã vốn có của thị trường crypto.
Kịch bản 2: Hành trình “nhàm chán” lên đỉnh
Trái ngược hoàn toàn, nhà phân tích ẩn danh PlanC lại đưa ra một viễn cảnh có phần tẻ nhạt. “Điều gì sẽ xảy ra nếu từ giờ trở đi, bitcoin chỉ đơn giản là nhích dần lên theo một cách rất nhàm chán và ít ấn tượng?”, PlanC đặt câu hỏi.
Trong kịch bản này, sự tham gia của các tổ chức lớn, các quỹ ETF giao ngay và kho bạc doanh nghiệp sẽ phá vỡ chu kỳ 4 năm bùng nổ – sụp đổ quen thuộc. Thay vì những cú pump – dump (bơm – xả) dữ dội, thị trường sẽ được bình ổn bởi một lực cầu mang tính cấu trúc, ổn định và dài hạn.
Bitcoin sẽ từ từ leo lên mốc 1 triệu USD trong khoảng 7 năm tới (tức năm 2032), với những đợt điều chỉnh nhỏ và các giai đoạn tích lũy dài. Sẽ không còn cơ hội “mua đáy” 80% như trước, và sự trưởng thành của bitcoin sẽ đi kèm với việc mất đi sự biến động kịch tính đã làm nên tên tuổi của nó.
Lời cảnh báo cuối cùng: Khi giấc mơ triệu USD trở thành cơn ác mộng
Giữa 2 kịch bản trên, một góc nhìn thứ ba, sắc lạnh và đáng lo ngại hơn, đã được đưa ra bởi Mike Novogratz, CEO của Galaxy Digital. Ông cảnh báo rằng việc bitcoin chạm 1 triệu USD quá sớm, ví dụ như ngay trong năm sau, sẽ không phải là tín hiệu của sự thành công mà là dấu hiệu của một thảm họa kinh tế.
“Ai kỳ vọng bitcoin sẽ lên 1 triệu USD ngay năm sau thì nên biết rằng điều đó chỉ xảy ra nếu nước Mỹ rơi vào khủng hoảng nặng nề”, Novogratz cảnh báo.
Trong kịch bản này, bitcoin không tăng giá vì giá trị nội tại hay sự chấp nhận rộng rãi, mà vì sự sụp đổ của đồng USD và hệ thống tài chính truyền thống. Nó sẽ trở thành một “con thuyền cứu sinh” trong cơn bão siêu lạm phát, và cái giá 1 triệu USD thực chất phản ánh sự mất giá thảm hại của đồng tiền pháp định. Đó sẽ là một chiến thắng kiểu Pyrros – một chiến thắng đi kèm với sự tổn thất quá lớn.
Ngay cả trong kịch bản tăng trưởng “lành mạnh” hơn, Pav Hundal, trưởng nhóm phân tích tại Swyftx, cũng đưa ra một lưu ý quan trọng. Ông cho rằng mặc dù lực cầu từ các tổ chức tạo ra một “nền giá” vững chắc hơn, nhưng chính những “tay to” này cũng không miễn nhiễm với các cú sốc của thị trường.
“Nhiều người trong số họ vẫn phụ thuộc vào tín dụng. Nếu rủi ro biến động, những tay to này có thể lập tức biến thành người buộc phải bán tháo”, ông cảnh báo.
Khi tiền tệ mất giá, dòng vốn thường tìm đến bitcoin như “vàng số” để phòng vệ trước bão tố kinh tế (Minh họa: Cryptodnes).
Cuộc tranh luận về bitcoin 1 triệu USD, suy cho cùng, không chỉ là về một con số. Nó phản ánh những tầm nhìn hoàn toàn khác biệt về tương lai của tài chính. Liệu bitcoin sẽ trở thành một tài sản trưởng thành, ổn định, một phần không thể thiếu của hệ thống (kịch bản của PlanC)?
Hay nó sẽ mãi là một sân chơi đầu cơ đầy kịch tính, được thúc đẩy bởi lòng tham và những câu chuyện thổi phồng (quan điểm của Greco và Golovko)? Hay đáng sợ hơn, nó sẽ là vật chứng cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế hiện tại (nỗi lo của Novogratz)?
Con đường phía trước của bitcoin vẫn còn nhiều ẩn số và mỗi kịch bản đều có lý lẽ riêng. Nhưng thay vì chỉ chăm chăm vào giấc mơ 1 triệu USD, có lẽ điều quan trọng hơn là tự hỏi: rốt cuộc chúng ta đang đặt niềm tin vào cái gì – một bước ngoặt công nghệ, một vòng xoáy đầu cơ, hay một chỗ dựa trong những ngày bất ổn?.
Bởi đôi khi, câu trả lời cho câu hỏi ấy còn đáng giá hơn chính con số mà ai cũng đang chờ đợi.
