TẬP SAN IR AWARDS 2025
QUAN HỆ NHÀ ĐẦU TƯ TRONG KỶ NGUYÊN VƯƠN MÌNH
ESG không còn là lựa chọn mà trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược IR
Trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán, chuẩn hóa quản trị doanh nghiệp và phát triển bền vững, hoạt động Quan hệ Nhà đầu tư (IR – Investor Relations) không còn là chức năng phụ trợ mà đã trở thành trụ cột chiến lược giúp doanh nghiệp định vị thương hiệu cổ phiếu và thu hút dòng vốn dài hạn.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng, việc tích hợp các yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) đã vượt qua giới hạn của một xu hướng mà trở thành yêu cầu tiên quyết, “luật chơi” bắt buộc đối với các doanh nghiệp Việt Nam muốn tiếp cận và chinh phục dòng vốn quốc tế. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp vẫn còn loay hoay trong việc biến ESG thành lợi thế cạnh tranh, thậm chí sa đà vào các hoạt động “đánh bóng” tên tuổi thiếu thực chất.
Để làm rõ hơn về tầm quan trọng và cách thức triển khai ESG một cách bài bản, bà Nguyễn Hoài Thu – Phó Tổng Giám đốc CTCP Quản lý Quỹ VinaCapital, đã có những chia sẻ về chiến lược và quy trình thẩm định mà quỹ đầu tư này đang áp dụng tại Việt Nam.
Vì sao VinaCapital tin việc tích hợp ESG không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yếu tố đặc biệt quan trọng trong chiến lược quan hệ nhà đầu tư (IR) của các doanh nghiệp Việt Nam trong thập niên tới?
Bà Nguyễn Hoài Thu – Phó Tổng Giám đốc VinaCapital: Chúng tôi tin rằng, việc tích hợp ESG đã trở thành yếu tố vô cùng quan trọng trong chiến lược IR, vì đây là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao uy tín qua việc đáp ứng các chuẩn mực quốc tế về minh bạch, quản trị rủi ro và bền vững. Đây là nền tảng không thể thiếu để thu hút nguồn vốn rẻ và dài hạn từ trong nước và quốc tế, cũng như cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế.
Một số quỹ đầu tư toàn cầu, đặc biệt là quỹ hưu trí, quỹ ESG, đang ưu tiên hoặc chỉ rót vốn vào doanh nghiệp đáp ứng tiêu chí ESG. Ngay cả nhà đầu tư nội địa (ngân hàng, quỹ trong nước) cũng đang bắt đầu áp dụng tiêu chí ESG để đánh giá rủi ro.
VinaCapital hiểu rằng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã tham mưu trình Bộ Tài chính xây dựng khung pháp lý, hướng dẫn yêu cầu báo cáo phát triển bền vững cho doanh nghiệp niêm yết. Lộ trình của UBCKNN cũng đang hướng tới chuẩn mực báo cáo tài chính bền vững theo chuẩn quốc tế.
Bằng chứng thực tiễn nào từ danh mục đầu tư của VinaCapital cho thấy các công ty có chỉ số ESG cao đang tạo ra lợi thế cạnh tranh và giá trị vượt trội cho cổ đông?
Thực tiễn từ quá trình đánh giá nghiêm túc, các công ty trong danh mục của VinaCapital có điểm ESG trung bình cao đến cao thường đạt kết quả tài chính tốt hơn mức trung bình ngành, thu hút được nhiều dòng vốn dài hạn, cải thiện khả năng tiếp cận vốn với chi phí thấp hơn và nâng cao uy tín thương hiệu.
Ví dụ, các công ty trong top 5 những công ty có xếp hạng ESG cao nhất của chúng tôi (bao gồm: FPT, IMP, ACB, MWG, GMD…) đều là những công ty có kết quả kinh doanh ấn tượng trong nhiều năm qua. Đây chính là những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững, mang lại giá trị lâu dài cho cổ đông.
Đối mặt với thực trạng thiếu hụt dữ liệu ESG được chuẩn hóa tại Việt Nam, VinaCapital đã áp dụng những giải pháp và luận điểm nào để đánh giá và hỗ trợ các công ty trong danh mục cải thiện hiệu suất ESG của họ?
VinaCapital là nhà đầu tư chủ động, vì vậy việc gặp gỡ và khảo sát thực tế tại doanh nghiệp luôn là cách tiếp cận của Quỹ.
Chúng tôi ưu tiên thu thập thông tin trực tiếp bằng cách trao đổi với doanh nghiệp để bù đắp cho sự thiếu hụt dữ liệu công bố. Đồng thời, chúng tôi sử dụng các dữ liệu so sánh và đối chiếu để kiểm chứng, hiệu chỉnh thông tin, đảm bảo đánh giá ESG được toàn diện và chính xác.
Bà đánh giá gì về việc một số doanh nghiệp trên thị trường đang đánh bóng tên tuổi bằng các chiến dịch ESG sao chép và phóng đại? Làm sao để nhận biết doanh nghiệp đang thực hiện ESG một cách bài bản?
Việc sao chép hoặc phóng đại các chiến dịch ESG có thể tạo ấn tượng ngắn hạn nhưng tiềm ẩn rủi ro mất uy tín khi thông tin được kiểm chứng.
Doanh nghiệp thực hiện ESG một cách bài bản thường có chiến lược dài hạn, mục tiêu rõ ràng, đánh giá kết quả định kỳ, minh chứng cụ thể và báo cáo minh bạch theo chuẩn mực quốc tế. Nhà đầu tư có thể nhận biết thông qua sự nhất quán giữa cam kết, hành động và kết quả thực tế cập nhật thường xuyên.
Về phía VinaCapital, Quỹ đã xây dựng và áp dụng khung tiêu chí ESG cụ thể nào để thẩm định và lựa chọn các cơ hội đầu tư?
Quy trình tích hợp ESG vào quyết định đầu tư của VinaCapital gồm 4 bước.
Đầu tiên là sàng lọc: Chúng tôi loại bỏ các công ty hoạt động trong những ngành nghề không phù hợp với tiêu chí đầu tư bền vững.
Thứ hai, đánh giá các công ty theo bộ tiêu chí ESG do VinaCapital xây dựng: Chúng tôi kết hợp dữ liệu công bố, thông tin thu thập trực tiếp và so sánh với chuẩn mực quốc tế để đánh giá.
VinaCapital áp dụng bộ công cụ đánh giá ESG đáp ứng cho thị trường Việt Nam, được phát triển nội bộ dựa trên thông lệ quốc tế. Đội ngũ chuyên viên phân tích và chuyên viên ESG chấm điểm mỗi công ty dựa trên dữ liệu công khai, phỏng vấn, khảo sát thực tế và làm việc trực tiếp với ban lãnh đạo doanh nghiệp. Bộ thang điểm 100 bao gồm 220 câu hỏi, trải rộng trên 20 chủ đề E, S và G, bao gồm quản trị và đạo đức, tác động môi trường (năng lượng, nước, khí thải), phúc lợi nhân viên và đóng góp cộng đồng…..
Tỷ trọng các yếu tố Môi trường (E), Xã hội (S) và Quản trị (G) trong khung chấm điểm được phân bổ khác nhau cho từng ngành, phản ánh đặc thù rủi ro và cơ hội ESG của mỗi lĩnh vực. Chẳng hạn, ngành năng lượng có tỷ trọng yếu tố môi trường cao nhất, trong khi bất động sản và dịch vụ truyền thông lại ưu tiên yếu tố quản trị, còn ngành công nghiệp và tiêu dùng thiết yếu phân bổ khá cân bằng giữa 3 yếu tố.
Thứ ba, phản ánh ESG vào quyết định đầu tư: Chúng tôi cơ cấu danh mục có tính đến yếu tố quản lý rủi ro ESG, đồng thời đánh giá tiềm năng cải thiện và mức độ cam kết của ban lãnh đạo, qua đó khuyến khích và thúc đẩy việc nâng cao thực hành ESG.
Cuối cùng là duy trì, giám sát và tương tác: Chúng tôi theo dõi thường xuyên và tương tác nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cải thiện việc thực hành ESG.
Việc truyền tải câu chuyện ESG của doanh nghiệp là điều không dễ, đặc biệt đây lại là một xu hướng không thể tách rời trong hoạt động IR. Bà có hiến kế gì cho doanh nghiệp trong vấn đề này?
Bắt đầu từ những hành động nhỏ nhưng chân thực, tạo tác động tích cực cho môi trường và xã hội. Doanh nghiệp cần xây dựng và truyền tải câu chuyện ESG dựa trên giá trị cốt lõi của mình, gắn liền với trách nhiệm môi trường – xã hội mà doanh nghiệp mang lại, thay vì coi đây là thông tin bổ trợ.
Bộ phận IR cần chủ động truyền đạt kết quả ESG bằng ngôn ngữ dễ hiểu, kèm minh chứng và số liệu so sánh, giúp nhà đầu tư nhận thấy rõ tác động thực tế và tiềm năng tăng trưởng dài hạn của doanh nghiệp.
Ngoài yếu tố Môi trường (E), VinaCapital nhìn nhận tầm quan trọng và những cơ hội của các yếu tố Xã hội (S) và Quản trị (G) như thế nào để gia tăng sức hấp dẫn của doanh nghiệp?
Ngoài yếu tố Môi trường (E), VinaCapital đánh giá cao vai trò của Xã hội (S) và Quản trị (G) như những yếu tố then chốt để gia tăng sức hấp dẫn của doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp mới chỉ giới hạn yếu tố xã hội ở phạm vi chăm sóc nhân viên, trong khi trên thực tế phạm vi này rộng hơn rất nhiều. Ví dụ, một dự án hạ tầng hay khách sạn cần triển khai các chương trình tạo sinh kế cho cộng đồng địa phương, giúp họ cùng hưởng lợi và góp phần gìn giữ giá trị văn hóa bản địa; một sản phẩm y tế hoặc giáo dục cần đảm bảo tính đạo đức, khả năng tiếp cận cho số đông với chất lượng đồng đều, tránh làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo.
Song song, yếu tố quản trị vững mạnh và minh bạch sẽ củng cố niềm tin của nhà đầu tư, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn của doanh nghiệp.
Bộ phận IR cần đóng vai trò chủ động ra sao trong việc xây dựng một câu chuyện ESG thuyết phục, minh bạch và nhất quán, thay vì chỉ trình bày các số liệu đơn thuần?
Bộ phận IR cần chủ động phối hợp với các phòng ban để hiểu rõ chiến lược và tác động ESG thực tế của doanh nghiệp. Từ đó, xây dựng một câu chuyện ESG mạch lạc, minh bạch, gắn với tầm nhìn và giá trị cốt lõi, thay vì chỉ liệt kê số liệu. Việc này giúp tăng độ tin cậy và tạo kết nối cảm xúc với nhà đầu tư, nâng cao uy tín thương hiệu.
Theo quan sát của bà, một doanh nghiệp chủ động thực hành và công bố thông tin ESG một cách hiệu quả có tác động tích cực ra sao?
Doanh nghiệp chủ động thực hành và công bố ESG hiệu quả sẽ được đánh giá là minh bạch, quản trị rủi ro tốt. Điều này giúp cải thiện xếp hạng tín nhiệm, từ đó giảm chi phí vốn, đồng thời thu hút dòng vốn dài hạn từ các quỹ đầu tư ESG.
Nhà đầu tư quốc tế khi nhìn vào thị trường Việt Nam hiện nay có những kỳ vọng và yêu cầu cụ thể nào về ESG?
Nhà đầu tư quốc tế kỳ vọng doanh nghiệp Việt Nam có hệ thống quản trị ESG rõ ràng, dữ liệu đáng tin cậy, báo cáo theo chuẩn quốc tế (GRI, TCFD, ISSB) và minh bạch trong công bố rủi ro. Họ cũng chú trọng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0, chuỗi cung ứng bền vững và quyền lao động.
VinaCapital dự báo xu hướng báo cáo và công bố thông tin ESG tại Việt Nam sẽ phát triển như thế nào?
Xu hướng báo cáo và công bố thông tin tại Việt Nam sẽ ngày càng yêu cầu mức độ chi tiết cao hơn, tiến tới việc các thông tin ESG được kiểm toán từng phần bởi đơn vị độc lập.
Do đó, doanh nghiệp cần bắt đầu xây dựng cơ sở dữ liệu ESG thống nhất, thiết lập quy trình thu thập thông tin và đầu tư vào hệ thống báo cáo nội bộ ngay từ bây giờ để sẵn sàng đáp ứng.
Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn, bà có lời khuyên nào dành cho các doanh nghiệp Việt đang bắt đầu hoặc muốn nâng cao hiệu quả hoạt động IR thông qua việc lồng ghép câu chuyện ESG?
VinaCapital khuyến nghị doanh nghiệp gắn câu chuyện ESG với sản phẩm và chiến lược kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp, thay vì coi đây là thông tin phụ trợ.
IR cần chủ động truyền tải các kết quả ESG bằng ngôn ngữ dễ hiểu, có minh chứng và số liệu so sánh, giúp nhà đầu tư thấy rõ tác động và tiềm năng tăng trưởng dài hạn. Đồng thời, duy trì đối thoại thường xuyên với nhà đầu tư để cập nhật tiến độ và nhận phản hồi.
Trân trọng cảm ơn bà.
Thiết kế: Tuấn Trần
– 10:00 19/08/2025
