Khu vực ngã ba Tân Vạn nơi tuyến metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên) sẽ đi qua – Ảnh: CHÂU TUẤN
UBND TP.HCM vừa có quyết định giao Ban Quản lý đường sắt đô thị TP làm chủ đầu tư và chuẩn bị đầu tư đối với các dự án metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên) và metro số 2 (Thủ Dầu Một – Hiệp Bình Phước).
Xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các dự án metro
UBND TP.HCM giao Ban Quản lý đường sắt đô thị TP khẩn trương tổ chức lập báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án nêu trên; trình thẩm định, phê duyệt và triển khai các bước tiếp theo đúng quy định pháp luật.
Đồng thời, xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các dự án (kế hoạch chi tiết hàng tháng, quý, năm), báo cáo UBND TP và các sở ngành, các cơ quan có liên quan. Chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, thực hiện các dự án đảm bảo đúng mục tiêu, chất lượng, hiệu quả đầu tư và đúng quy định pháp luật, đáp ứng tiến độ, kế hoạch đề ra.
Sở Xây dựng được giao rà soát, tham mưu TP điều chỉnh các quy hoạch có liên quan, bao gồm cả quy hoạch khu vực TOD (nếu có). Hướng dẫn Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM lập, trình thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư; không để việc chưa hoàn tất thực hiện thủ tục phê duyệt dự án làm chậm tiến độ thực hiện dự án.
Trên cơ sở phương án tuyến công trình, vị trí công trình trên tuyến đường sắt đô thị, Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát quỹ đất, kế hoạch sử dụng đất tại khu vực TOD, tham mưu UBND TP quy trình, thủ tục khai thác quỹ đất khu vực TOD.
Có đủ vốn, địa phương có thể tự quyết đầu tư metro
Trên thực tế, từ nghị quyết 188 của Quốc hội, TP.HCM đang áp dụng các cơ chế đặc biệt để xây dựng kế hoạch đầu tư đồng loạt 355km metro hoàn thành vào năm 2035. Danh mục các dự án được áp nghị quyết từ tuyến metro số 1 (nối dài) đến metro số 7.
Đặc biệt vừa qua, Quốc hội thông qua Luật Đường sắt 2025 bổ sung thêm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển đường sắt bao gồm cả đường sắt đô thị. Khi áp dụng các quy định mới có hiệu lực từ ngày 1-7, hai dự án metro đi Bình Dương cũ không phải thực hiện quyết định chủ trương đầu tư.
Theo quy định mới, đối với các dự án đường sắt địa phương, dự án đường sắt địa phương theo mô hình phát triển đô thị mô hình TOD, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền tổ chức lập, thẩm định, quyết định đầu tư và quyết định điều chỉnh theo trình tự, thủ tục tương tự như dự án nhóm A do địa phương quản lý theo quy định của pháp luật có liên quan.
Quy định mới này nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, rút ngắn trình tự, thủ tục theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Về cập nhật tiến độ dự án đến thời điểm này, metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên) có tổng chiều dài hơn 29km, toàn bộ đi trên cao. Tổng mức đầu tư dự kiến cho dự án là 46.725 tỉ đồng. Tuyến bắt đầu tại ga S1 (trung tâm TP mới Bình Dương cũ), kết thúc tại ga Suối Tiên – điểm cuối nối vào tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên).
Tuyến này dự kiến có 17 nhà ga và dùng chung depot Long Bình thuộc metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên). Trước thời điểm Luật Đường sắt 2025 (sửa đổi) có hiệu lực, dự án đã được Hội đồng thẩm định nhà nước hoàn tất thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và đã trình Chính phủ.
Còn metro số 2 (Thủ Dầu Một – Hiệp Bình Phước) có tổng vốn đầu tư khoảng 50.425 tỉ đồng, cũng đã được hội đồng thẩm định nội bộ của địa phương tổ chức thẩm định. Dự án dài hơn 21,8km (đi trên cao) với 13 ga và một depot dùng chung với tuyến metro số 3 TP.HCM tại Hiệp Bình Phước (nay là phường Hiệp Bình).
Sau sáp nhập, TP.HCM có mạng lưới metro dài 1.012km
Theo các quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt, quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM dài khoảng 1.012km. Cụ thể trước khi sáp nhập, TP.HCM có 12 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài khoảng 582km. Khu vực Bình Dương có 12 tuyến với chiều dài 305km, khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu có 3 tuyến với chiều dài 125km.
Hiện nay TP.HCM đang tổ chức rà soát, điều chỉnh đồ án quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060. Trong đó có nội dung rà soát tổng thể quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình, tầm nhìn mới – phù hợp với việc mở rộng địa giới hành chính.
